Xem Vân Du cảm nhận nét đẹp tín ngưỡng thờ Mẫu của người Việt

Theo Ban tổ chức triển lãm ‘Vân Du’, nhân kỷ niệm 80 năm “Đề cương về văn hóa Việt Nam năm 1943”, hướng tới ngày Quốc tế phụ nữ 8/3 và tôn vinh tín ngưỡng thờ Mẫu đã được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại... triển lãm “Vân Du” của họa sĩ Trần Tuấn Long như một món quà gửi tới giới mỹ thuật và giới mộ điệu nghệ thuật Việt Nam.

Đây là triển lãm hướng tới đông đảo công chúng, nhưng cũng là dịp kỷ niệm 25 năm họa sĩ vẽ bức sơn mài đầu tiên về “thế giới lên đồng của người Việt” và kỷ niệm 6 năm ngày họa sĩ khai mạc triển lãm “Giá thánh” – triển lãm đầu tiên trên cả nước về đạo Mẫu bằng sơn mài ở Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam.

Triển lãm trưng bày hơn 20 tác phẩm sơn mài khổ lớn, một nửa là các tranh từng trưng bày tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam, mà ông vẫn lưu lại như một sưu tập gia sản quý tự sáng tạo của mình tại gia.

Một nửa là các sáng tác mới nhất đầy kịch tính, trong đó có 3 bức phong cảnh tại nơi những phủ đền thường diễn ra những lễ hầu đồng lớn như Phủ Tây Hồ (Hà Nội) hay Miếu Vua Bà. Ngôi miếu thiêng ở thị xã Quảng Yên (Quảng Ninh), nơi quê hương của họa sĩ, cũng là nơi diễn ra những mạch cảm xúc đầu tiên.

Nhận định về mảng hội họa sơn mài vẽ đạo Mẫu của Trần Tuấn Long, có nhiều ý kiến từ khán giả đủ mọi cung bậc, tầng lớp. Nhưng đánh giá thành công nhất là “hệ tác phẩm” này tập hợp tựu trung được trực cảm – đương đại nét ở ba điểm.

Đó là tính dân tộc – dân tộc hóa chiếu gương lại những tia sáng lung linh của một tín ngưỡng duy nhất của dân tộc ta bằng chất liệu sơn ta đặc trưng.

Hình khối, bố cục từng bức vừa có sự khoa học, hiện đại của nghệ thuật phương Tây, vừa giao duyên được với chi tiết chiết xuất từ tranh thờ cổ truyền.

Tập hợp thể tạng, thần thái, phông nền tạo hình đều hiện ra đậm đà bản sắc, vừa sang trọng, vừa hướng tới nhu cầu sinh hoạt tôn giáo của đông đảo người dân.

Hầu đồng là nghệ thuật múa trong văn hóa thờ Mẫu. Bên cạnh trung tâm là Mẫu còn có các thần linh hóa thân của Mẫu, như: Ngũ vị tôn ông, Tứ phủ chầu bà, Tứ phủ quan hoàn, Cô, Cậu…

Họa sĩ Trần Tuấn Long đã lưu giữ những cảm xúc mong manh đó thành các tác phẩm hội họa, trên chất liệu sơn mài truyền thống để người xem có thể cảm nhận hết các cung bậc linh thiêng của tín ngưỡng và hội họa.

Triển lãm “Vân Du” sẽ khai mạc vào chiều 8/3 tại Trung tâm Nghệ thuật Thành Đông Babeeni - đường Trường Chinh (Tân Bình, TP Hải Dương).

Trần Siêu