Xóm 'hữu đinh vô điền' ngày ấy - bây giờ

Sản xuất tằm trứng giúp nhiều hộ gia đình ở khu 16, xã Đồng Lương, huyện Cẩm Khê có thu nhập cao, ổn định.

PTĐT - Khu Vạn Thắng, xã Đồng Lương, huyện Cẩm Khê trước đây còn được biết đến là xóm “hữu đinh vô điền” bởi không thuộc đơn vị hành chính nào của xã và dù đã sinh sống, xây dựng nhà kiên cố từ trước đó nhưng các hộ dân trong khu đều không có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Giờ đây, Vạn Thắng đã chính thức có “danh phận”, trở thành khu 16 của xã, người dân yên tâm hơn để tiếp tục duy trì, nâng cao cuộc sống và nhiều hộ mạnh dạn đầu tư những mô hình phát triển kinh tế…

Bước ngoặt cùng tấm sổ đỏ
Khu Vạn Thắng có 160 hộ dân vốn là công nhân của nông trường chè rồi chuyển đổi sang Xí nghiệp dịch vụ chè Vạn Thắng trực thuộc Công ty cổ phần chè Phú Thọ. Cuối năm 2008, thực hiện chủ trương chuyển đổi cây trồng của tỉnh, Xí nghiệp chè dần thu hẹp diện tích. Những người đến từ nhiều vùng quê hội tụ về đây, gặp gỡ, làm việc, có những đôi bén duyên với nhau rồi quyết định ở lại, gắn bó với mảnh đất “chiêm khê mùa thối”, coi đây như quê hương thứ hai của mình; thế nên dù nông trường có giải thể họ vẫn kiên quyết ở lại cùng nhau tính kế mưu sinh. Khu dân cư tập trung hơn nửa nghìn người không còn thuộc sự quản lý của Xí nghiệp chè và cũng không thuộc sự quản lý của chính quyền xã. Trong nhiều năm, họ thiệt thòi đủ đường khi bất đắc dĩ trở thành “khu tự trị” của xã! Để làm ấm lòng dân, chính quyền địa phương nằm trong thế “tiến thoái lưỡng nan”, buộc phải mời một người đứng ra làm Trưởng khu hành chính, nhưng cũng không được lâu bởi nguồn lực tài chính của xã có hạn không thể duy trì và “trưởng khu tạm” không có “danh phận” chính thức nên cũng chán nản mà xin thôi. Ấy mới chỉ là khó khăn về mặt quản lý hành chính, người dân khu Vạn Thắng còn chịu cảnh “không mảnh đất cắm dùi”, mặc dù đã sinh sống, canh tác ở đó cả mấy chục năm. Năm 2012, nhờ có sự vào cuộc quyết liệt của chính quyền địa phương mà khu Vạn Thắng được công nhận là khu hành chính thứ 16 của xã Đồng Lương, 5 năm sau UBND xã Đồng Lương đã đề nghị rà soát, bàn giao lại diện tích đất 160 hộ dân đang sử dụng làm nhà ở và sản xuất để hợp thức hóa, làm thủ tục xin cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho từng hộ.Kể từ đó đến nay, người dân trong khu mới yên tâm “an cư, lạc nghiệp”, mạnh dạn vay vốn đầu tư phát triển kinh tế gia đình. Tiêu biểu như gia đình ông Phan Trọng Nghĩa, trước đây đời sống gặp nhiều khó khăn, sau khi có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đã mạnh dạn vay vốn ngân hàng phát triển mô hình nuôi gà lấy trứng mang lại hiệu quả kinh tế. Còn gia đình ông Nguyễn Quang Thắng giờ đã hình thành cơ sở sản xuất trứng tằm giống lớn nhất nhì tỉnh, mang lại nguồn thu nhập hàng trăm triệu đồng mỗi năm, tạo việc làm cho gần chục lao động với mức thu nhập bình quân 5,5 - 6 triệu đồng/người/tháng. Với bản tính chịu thương, chịu khó, giờ có thêm điều kiện thuận lợi trong quá trình tiếp cận nhiều nguồn vốn, nhất là vốn ưu đãi nên trên địa bàn khu 16 ngày càng có nhiều mô hình kinh tế mới mang lại hiệu quả cao, giúp bà con dần ổn định cuộc sống, vươn lên làm giàu như: Nuôi nấm, mộc nhĩ; chăn nuôi thủy sản, thủy cầm, gà thịt… Ông Bùi Quang Thức - Bí thư Chi bộ, Trưởng khu dân cư 16 hồ hởi cho hay: “Từ khi được công nhận là 1 khu hành chính của xã cho đến khi được cầm sổ đỏ trên tay đã mang đến nhiều niềm vui, niềm tin và mở ra nhiều cơ hội phát triển kinh tế cho người dân trong khu, từng bước ổn định, nâng cao chất lượng cuộc sống. Hộ nghèo của khu giảm qua từng năm, hiện còn 11 hộ; thu nhập bình quân nâng lên rõ rệt, hiện đạt 24 triệu đồng/người/năm. Trục đường chính dẫn vào khu cũng đang được sửa sang, sắp khoác lên mình “tấm áo mới”, tạo điều kiện thuận lợi cho việc đi lại, vận chuyển hàng hóa của người dân trong khu”.

Do bị lấn chiếm nên phần đất trống dự định quy hoạch làm sân chơi thể thao cho người dân khu 16, xã Đồng Lương hiện đang bỏ hoang, cỏ mọc um tùm.

Còn đó những băn khoănMặc dù không còn là xóm “hữu đinh vô điền”, đã có thêm nhiều điều kiện ổn định cuộc sống, phát triển kinh tế nhưng người dân trong khu vẫn còn những băn khoăn. Có 160 hộ với gần 600 người tuy nhiên ở đây bà con lại gặp nhiều khó khăn trong sử dụng nhà văn hóa khu để tổ chức các hoạt động sinh hoạt cộng đồng. Nguyên nhân là do mảnh đất được chính quyền xã dự định quy hoạch làm sân chơi thể thao cho người dân khu vực gần nhà văn hóa bỗng dưng có gia đình tự nhận là của mình nên đã dùng dây thép gai quây xung quanh không cho ai ra vào và cũng vì thế nhà văn hóa khu dù đã được xây dựng gọn gàng, sạch sẽ, có khoảnh đất rộng nhưng giờ để cỏ mọc um tùm. Trên địa bàn khu 16 hiện còn khá nhiều diện tích đất “không có chủ” được bà con “mượn tạm” để trồng sắn nuôi tằm hay trồng cỏ nuôi bò. Vì đất canh tác chưa thực sự thuộc quyền sở hữu của những người dân khu 16 nên họ chưa dám đầu tư dài hơi những mô hình chăn nuôi, trồng trọt có tính hiệu quả cao mà chỉ tập trung trồng, nuôi những cây, con ngắn ngày, nhanh cho thu hoạch vì lo lắng mảnh đất gia đình đang sử dụng có thể bị thu hồi bất kể lúc nào. Ngoài ra, trước là nông trường chè, chủ yếu là đất đồi, không có diện tích đất ruộng nên người dân khu Vạn Thắng phải tận dụng những mảnh ruộng ở sát bìa rừng mà khu khác bỏ không canh tác để trồng lúa. Tuy nhiên, những mảnh ruộng này vừa không mấy màu mỡ, đường xá đi lại khó khăn nên năng suất, hiệu quả kinh tế không cao…Bên cạnh đó, một hướng phát triển kinh tế mới cho người dân Đồng Lương nói chung và khu Vạn Thắng nói riêng được mở ra khi đầu năm 2018, Công ty TNHH MTV gia cầm Hòa Phát Phú Thọ thuộc tập đoàn Hòa Phát (Công ty Hòa Phát) bắt đầu đi vào hoạt động thử nghiệm, tạo điều kiện giải quyết việc làm tại chỗ, tăng thu nhập cho bà con. Tuy nhiên niềm vui chưa được bao lâu thì nhân dân khu 16 lại phải khổ sở đối mặt với ô nhiễm môi trường, gây xáo trộn đời sống sinh hoạt của hàng trăm hộ. Mặc dù chính quyền địa phương đã nhiều lần tổ chức các đoàn kiểm tra về làm việc, doanh nghiệp thừa nhận, cam kết khắc phục nhưng đến nay tình trạng này vẫn chưa được xử lý dứt điểm…Ông Hà Văn Nghi - Bí thư Đảng ủy xã Đồng Lương cho biết: Đối với sân chơi chung cho người dân khu 16, Đảng bộ, chính quyền địa phương đã tích cực vào cuộc nhưng chủ yếu là tuyên truyền, vận động bà con tháo bỏ hàng rào, lấy đất làm sân chơi chung cho khu chứ không thể sử dụng biện pháp mạnh hay cưỡng chế là bởi khu đất ấy vẫn chưa được Công ty chè bàn giao lại nên không thuộc quyền quản lý của xã. Ngoài ra, để người dân trong xã nói chung và nhân dân khu 16 nói riêng nâng cao thu nhập, ổn định đời sống, Đảng bộ xã chủ trương tập trung phát huy những thế mạnh của địa phương trong phát triển kinh tế như: Trồng sắn, nuôi tằm, trồng cây chất lượng cao, tận dụng diện tích ao hồ sẵn có nuôi trồng thủy sản. Ngoài ra, khuyến khích bà con nếu cảm thấy phù hợp đăng ký đi lao động tại các công ty, xí nghiệp để nâng cao thu nhập…Chia tay Đồng Lương trong cái nắng hè oi ả, những câu chuyện về xóm “hữu đinh vô điền” ngày ấy - bây giờ cứ theo chúng tôi trên suốt đoạn đường về. Hy vọng rằng, trong thời gian tới, bà con khu 16 sẽ tiếp tục nhận được sự quan tâm của các cấp, các ngành để có thể yên tâm “an cư lạc nghiệp” trên mảnh đất mà họ lựa chọn gắn bó…

Lệ Oanh - Vĩnh Hà