Xử lý những dự án yếu kém của ngành công thương cần có nỗ lực rất cao

Tại cuộc tọa đàm: "Xử lý các dự án yếu kém: Bài học kinh nghiệm và hướng đi tiếp theo" do Cổng thông tin điện tử Chính phủ tổ chức sáng nay (5/4), TS.Nguyễn Sĩ Dũng - Nguyên Phó chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội cho rằng, Chính phủ luôn xác định việc xử lý các vấn đề tồn tại của một số dự án chậm tiến độ, kém hiệu quả, thua lỗ là nhiệm vụ quan trọng và được Chính phủ tập trung chỉ đạo thường xuyên, liên tục, quyết liệt.

Việc xử lý dứt điểm những dự án yếu kém của ngành công thương cần có nỗ lực rất cao. Ảnh minh họa.

Sau hơn 3 năm triển khai Quyết định số 1468/QĐ-TTg của Thủ tướng phê duyệt Đề án xử lý các tồn tại yếu kém của một số dự án, doanh nghiệp chậm tiến độ kém hiệu quả thuộc ngành công thương, ngày 4/11/2021, Ban chỉ đạo xử lý các tồn tại, yếu kém của các dự án trên thống nhất đưa 5 dự án ra khỏi danh sách 12 dự án chậm tiến độ, kém hiệu quả.

Tuy nhiên, chặng đường phía trước còn rất nhiều thách thức trong xử lý các dự án yếu kém gắn với điều kiện phát triển thị trường, hướng dẫn doanh nghiệp về pháp lý trong việc xử lý tranh chấp hợp đồng EPC, hay giải quyết khó khăn về tài chính.

Là doanh nghiệp có 4 dự án yếu kém, ông Nguyễn Hữu Tú - Ủy viên HĐTV Tập đoàn Hóa chất Việt Nam (Vinachem) cho biết, Tập đoàn có 4 dự án, trong đó có 2 dự án phân bón urea với tổng công suất 1,06 triệu tấn và 2 dự án phân bón phức hợp DAP với tổng công suất 660.000 tấn.

Vinachem đã thành lập Ban chỉ đạo xử lý các dự án, bám sát các giải pháp, thực hiện rà soát quản trị nguyên liệu đầu vào, sản xuất đến thị trường đầu ra, tiết giảm chi phí, cơ cấu dự án.

Sau sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, các bộ, ngành thì năm 2021, Tập đoàn đã có sự chuyển so với năm 2020. Dự án DAP Hải Phòng đã đủ điều kiện để đưa ra khỏi danh sách 12 dự án, hiện tại kinh doanh bền vững.

Ba dự án còn lại, đến năm 2021, dự án đạm Hà Bắc lần đầu tiên sau 5 năm đi vào vận hành và đã có lãi. Dự án đạm Ninh Bình và dự án DAP số 2 Lào Cai cũng đã cắt lỗ hàng nghìn tỷ.

Dự án xơ sợi Đình Vũ gặp khó về nguyên liệu và thị trường.

Với 5 dự án của Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN), ông Nguyễn Hùng Dũng - Thành viên HĐTV PVN chia sẻ, có những dự án tập đoàn không nắm vốn chi phối, lại do công ty con đầu tư đã gặp nhiều khó khăn về thị trường nên việc xử lý không đơn giản.

Như nhà máy nhiên liệu sinh học Miền Trung, đầu tư chi phí tài chính lớn, có thời điểm lãi vay lên tới 25-27% nên rất khó khăn, buộc phải cơ cấu lại.

Dự án xơ sợi Đình Vũ, gặp khó về nguyên liệu và thị trường nhưng nay đã có hiệu quả ban đầu, có thể tiến hành cổ phần hóa, bán, chuyển nhượng.

Với dự án đóng tàu Dung Quất, khi được tiếp nhận từ Vinashin về thì hoạt động đầu tư dở dang. Hiện nhà máy đã đóng được các tàu siêu trường, siêu trọng, đóng mới cho các chủ tàu trong và ngoài nước để tiến tới tái cơ cấu toàn bộ dự án.

Đến nay đã có 5 dự án được đưa ra khỏi danh mục các dự án yếu kém gồm 3 nhà máy nhiên liệu sinh học; dự án xơ sợi Đình Vũ và dự án DAP 1 - Hải Phòng.

Ông Đặng Hoàng An - Thứ trưởng Bộ Công thương nhấn mạnh, lãnh đạo Đảng, Nhà nước ở cấp cao nhất đã có sự chỉ đạo rất sát sao và quyết liệt đối với các dự án này. Chưa có nhóm dự án nào mà Bộ Chính trị 2 lần nghe báo cáo tình hình, Quốc hội cũng có Nghị quyết số 33 từ năm 2006 (Quốc hội khóa XIV).

Thủ tướng Phạm Minh Chính cũng đã chỉ đạo hết sức quyết liệt, phải xử lý phải dứt điểm, dự án nào làm được phải làm luôn, bám sát thực tiễn, khuôn khổ pháp luật, những gì vướng, vượt tầm khuôn khổ thì báo cáo Quốc hội.

Đây là tiền đề quan trọng để tháo gỡ các dự án hiệu quả và xử lý các dự án tiếp theo. Một số dự án đã được đưa ra khỏi danh mục các dự án chậm tiến độ, kém hiệu quả.

Về phía ông Hồ Sỹ Hùng - Phó chủ tịch Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp cho biết, 7 dự án còn lại đang gặp vướng mắc về hợp đồng EPC, đang có sự tranh chấp giữa chủ đầu tư, nhà thầu về khối lượng, chủng loại thiết bị, áp dụng chính sách thuế, nhưng các bên liên quan vẫn chưa có sự thống nhất.

Thêm vào đó, chi phí tài chính các dự án quá cao, có nhiều dự án được đưa vào diện hỗ trợ tài chính đầu tư, nhưng lãi suất cao, như dự án đạm Hà Bắc có nhiều lợi thế, nhưng chi phí tài chính chiếm tới 30%, nên khó cạnh tranh trên thị trường, dẫn tới lỗ lũy kế kéo dài.

Để đưa 5 dự án ra khỏi danh mục là "quá trình công phu" để rà soát, đánh giá hiện trạng, đưa ra giải pháp và đến nay đã có hướng xử lý.

Thế Anh