Xuân về trên làng nghề cá nướng ở Nghệ An

Món ăn đặc biệt trên mâm cơm ngày Tết

Món cá biển nướng kho, sốt cà chua… một hương vị quen thuộc, gần gũi mà vô cùng đặc biệt trên mâm cơm ngày Tết của người dân vùng biển miền Trung. Ngoài bánh chưng, bánh tét, thịt gà, thịt đông, thịt bò, giò, chả, dưa hành, xôi…thì món cá kho không thể thiếu trong những ngày Tết. Cá để kho thường được các bà nội trợ chọn từ cá thu, cá thửng, cá lưỡng, cá thèn… nướng bằng than hoa thơm nức.

Cá kho thành phẩm có mùi thơm bùi; vị ngọt, cay, mặn đặc trưng, là sự hòa quyện giữa các loại gia vị, mật mía, chỉ cần thưởng thức một lần sẽ nhớ mãi.

Bày biện cá biển kho lên mâm cúng gia tiên dịp Tết. (Ảnh: Xuân Tiến/TTXVN)

Ngoài là món ăn, vật phẩm dâng cúng tổ tiên trong dịp Tết của người dân vùng biển miền Trung, món cá biển kho còn làm thức quà để sau dịp Tết những đứa con quê mang vào Nam, ra Bắc như một sự luyến nhớ dư vị Tết quê.

Làng nghề cá nướng đỏ lửa suốt ngày đêm

Để phục vụ nhu cầu của khách hàng, cận kề Tết Nguyên đán, nhiều làng nướng cá nổi tiếng ở các huyện Diễn Châu, Quỳnh Lưu, thị xã Hoàng Mai, thành phố Vinh của tỉnh Nghệ An tất bật với các lò than hoa đỏ hồng, hoạt động hết công suất để cho ra những mẻ cá nướng vàng thơm phục vụ khách hàng.

Cá thu nướng bằng than hoa được nhiều khách hàng ưa chuộng

Theo người dân nơi đây, nghề cá nướng được duy trì quanh năm. Nhưng mỗi năm vào vụ Tết, thường từ đầu tháng Chạp, các gia đình làm cá nướng lại bận rộn hơn với việc chuẩn bị lấy hàng, nguyên liệu để nướng cá Tết. Lượng cá nướng tiêu thụ tăng gấp 2-3 lần so với ngày thường.

Riêng ở huyện Diễn Châu, tỉnh Nghệ An có 9 xã ven biển, gồm Diễn Ngọc, Diễn Bích, Diễn Kim, Diễn Hải, Diễn Vạn, Diễn Hùng, Diễn Thành, Diễn Trung, Diễn Thịnh… đều có nghề cá nướng, nhưng phát triển nhất là ở xã Diễn Vạn trong vòng 20 năm trở lại đây.

Làng cá nướng Diễn Vạn có hơn 40 chủ lò nướng. Chỉ tới đầu làng đã thấy hàng chục lò nướng cá hai bên đường làng đỏ lửa.

Cá thu tươi được làm sạch, cắt khúc rồi đem nướng trên than hoa

Như cơ sở của bà Hồ Thị Thắng, xóm Yên Đồng, xã Diễn Vạn, dịp Tết, mỗi ngày xuất bán 5-7 tạ, nhưng vẫn không đủ hàng cho khách.

Để kịp đơn hàng đã đặt, cơ sở nướng cá của bà Thắng phải thuê 5 nhân công chạy nước rút thực hiện các công đoạn rửa cá, chế biến, lên kẹp, nướng cá, đóng gói...

Để giữ được mức lửa vừa phải, cá chín đến độ, đòi hỏi người nướng phải có kinh nghiệm, lật trở càng đều tay, cá càng thơm ngon.

Thời điểm này, các làng cá nướng của xã Ngọc Bích (huyện Diễn Châu) cũng luôn tấp nập. Chỉ cần đến đầu làng, du khách cũng sẽ cảm nhận được mùi thơm cá biển nướng thoảng bay. Dễ dàng bắt gặp các bà, các chị nướng và bày bán các loại các loại cá biển ngay bên đường làng. Tại đây, khách hàng có thể mua các loại cá biển đã nướng chín như: cá thu, cá lưỡng, cá thửng (mối), cá bạc má, cá thèn đỏ, cá nhồng, cá nục, cá lô cố, cá chim trắng, cá chim hồng, cá đối… Những loại cá này được nướng chín trên các giàn được kê trên lớp than hoa đượm lửa hồng và được bày trên rổ, sàng, khay, trành, nia, mẹt...

Nghề nướng cá tuy vất vả nhưng người dân vẫn bám nghề

Sản lượng làng cá nướng ở Cửa Lò tăng gấp 2 - 4 lần

Không chỉ ở Diễn Vạn, Ngọc Bích…, những ngày cuối năm, các cơ sở nướng cá thu ở phường Nghi Thủy và Nghi Hải (trước đây thuộc thị xã Cửa Lò, nay thuộc TP Vinh, Nghệ An) cũng đỏ lửa suốt ngày đêm. Hiện hai phường này có hơn 40 hộ dân chuyên chế biến cá thu nướng.

Riêng phường Nghi Thủy có trên 20 hộ gia đình làm nghề nướng cá. Theo những chủ lò nướng ở đây, bình quân mỗi ngày các lò nướng tiêu thụ trên 5 tấn cá các loại đưa đi khắp các chợ trong tỉnh và phục vụ thực khách thập phương.

Dịp Tết Nguyên đán nhu cầu cá nướng của khách hàng tăng cao, đơn đặt hàng gấp đôi ngày thường.

Bà Nguyễn Thị Lan, chủ một cơ sở nướng cá thu ở Nghi Thủy cho biết: “Cá thu nướng thường được đặt mua về để ăn Tết hoặc biếu người thân làm quà, vì vậy cũng sẽ được nướng kỹ và cẩn thận hơn. Những miếng cá được nẹp thêm thanh tre mỏng để tạo hình thẳng đẹp, không bị vỡ nát, sau đó sẽ được hút chân không để giữ vị thơm ngon và bảo quản cho sản phẩm được đẹp mắt, dễ dàng vận chuyển."

Theo một số chủ lò cá nướng ở Nghi Thủy năm nay, giá nguyên liệu tăng cao, nên giá cá nướng dao động từ 50.000-500.000 đồng/kg. Với cá thu trắng đã nướng giá dao động 250.000-350.000 mỗi kg hoặc cao hơn tùy vào trọng lượng; cá trích và cá nục 80.000 đồng; cá lỗ cố 100.000 đồng mỗi kg…

Hiện đang là thời gian cao điểm các lò nướng đỏ lửa, hoạt động hết công suất suốt đêm ngày

Ông Nguyễn Văn Liên, Phó Chủ tịch UBND xã Ngọc Bích (Diễn Châu, Nghệ An) cho biết: Hiện đang là thời gian cao điểm các lò nướng đỏ lửa, hoạt động hết công suất suốt đêm ngày.

Ngày bình thường, các cơ sở sơ chế, nướng chín và tiêu thụ từ 2 tạ đến 3 tạ/ngày. Hơn 2 tuần nay, lượng cá biển mà các lò nướng sử dụng để sơ chế, nướng chín tăng mạnh, đạt từ 5 đến 6 tạ/ngày. Cá biệt, có những cơ sở quy mô lớn, lượng cá được nướng chín trong ngày đạt gần 1 tấn.

Nghề nướng cá không chỉ nuôi sống hàng trăm gia đình mỗi làng nghề mà còn giúp nhiều chủ lò nướng làm giàu ngay trên quê hương, góp phần vào sự ổn định kinh tế- xã hội của địa phương.

Không chỉ các lò nướng cá tất bật cho vụ Tết mà các bến cá ven biển, những ngày cận Tết Nguyên đán 2025, không khí đánh bắt, chế biến thủy hải sản trở nên nhộn nhịp hơn so với ngày thường. Ngay bến, thuyền lớn bé khẩn trương cập bến, mang về những mẻ hải sản đầy ắp, trên bờ rất đông các thương lái đang hối hả thu mua, chế biến thành phẩm.

Bình Nguyên