Xuất khẩu sang Trung Quốc sớm chinh phục mốc 70 tỷ USD

Sớm chinh phục mốc 70 tỷ USD

Theo số liệu của Cục Thống kê (Bộ Tài chính), trong 2 tháng đầu năm 2025, thương mại Việt Nam - Trung Quốc tiếp tục tăng trưởng mạnh. Theo đó, Trung Quốc là thị trường nhập khẩu lớn nhất của Việt Nam, với mức tăng 20,7%, tương ứng 23,3 tỷ USD. Tuy nhiên, chiều xuất khẩu chứng kiến sự sụt giảm hơn 2% so với cùng kỳ năm trước (đạt 7,9 tỷ USD).

Sự sụt giảm xuất khẩu tập trung vào một số nhóm hàng công nghiệp chế tạo - chế biến như điện thoại các loại và linh kiện (giảm gần 1%); máy ảnh, máy quay phim và linh kiện (giảm 35%); xơ, sợi dệt các loại (giảm 14,4%); xăng dầu các loại (giảm 30%)... và một số nông sản chính như rau quả (giảm 39%), gỗ và sản phẩm gỗ (giảm 15,1%), sắn và các sản phẩm từ sắn (giảm 18,5%), hạt điều (giảm 50%).

Năm ngoái, hàng Việt xuất sang thị trường này đạt hơn 61 tỷ USD, nên sẽ sớm nâng lên 70 tỷ USD trong ngắn hạn.

Theo ông Nông Đức Lai, Tham tán Thương mại Việt Nam tại Trung Quốc, Trung Quốc là đối tác thương mại quan trọng hàng đầu, thị trường xuất khẩu lớn thứ hai và nguồn cung hàng hóa, đặc biệt nguyên liệu sản xuất lớn nhất của Việt Nam.

Tuy nhiên, từ đầu năm đến nay, Trung Quốc siết chặt nhập khẩu với một số nhóm hàng đối với tất cả các nước, chứ không riêng với Việt Nam. Thực tế, không phải bây giờ, Trung Quốc mới siết chặt, mà việc này được thực hiện liên tục trong thời gian qua. Có điều, từ đầu năm 2025, nước này tiếp tục nâng chuẩn, khiến xuất khẩu một số nông sản giảm sâu.

Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho hay, giá trị xuất khẩu rau quả tháng 2/2025 đạt 350 triệu USD, đưa tổng giá trị xuất khẩu rau quả 2 tháng đầu năm 2025 đạt 724 triệu USD, trong khi cùng kỳ năm trước đạt 970 triệu USD.

Giá trị xuất khẩu hàng rau quả sang Trung Quốc giảm 40%, chủ yếu do suy giảm của mặt hàng sầu riêng, vốn đóng góp trên 3 tỷ USD doanh thu xuất khẩu trong năm ngoái. Cụ thể, từ đầu năm 2025, nước này siết chặt kiểm tra dư lượng một số hóa chất trong trái cây nhập khẩu, khiến xuất khẩu sầu riêng giảm hàng trăm triệu USD.

Trung Quốc là thị trường xuất khẩu nông, lâm, thủy sản trọng điểm của Việt Nam. Ngoài các mặt hàng thế mạnh như rau quả, thủy sản, các doanh nghiệp đang tập trung tăng thị phần các mặt hàng còn nhiều tiềm năng như cao su, hạt tiêu, sắn… Ông Nguyễn Đình Tùng, Chủ tịch Vina T&T Group cho rằng, chuẩn chỉnh tiêu chuẩn, chất lượng là con đường ngắn nhất để chinh phục người tiêu dùng Trung Quốc.

Sức tiêu dùng hàng hóa lớn, mức chi trả cho hàng hóa chất lượng nhập khẩu vẫn tăng trưởng hàng năm, tạo dư địa lớn cho các nhà xuất khẩu trong nước. Điều này được thấy rõ qua việc Trung Quốc liên tiếp mở cửa thị trường cho nông sản Việt thời gian qua, như sầu riêng, chanh dây, tổ yến, dưa hấu…, cũng như số lượng mặt hàng được xuất chính ngạch vẫn đang gia tăng nhờ công tác đàm phán, mở cửa thị trường được đẩy nhanh tiến độ. Đến nay, Việt Nam có 14 mặt hàng nông sản xuất khẩu chính ngạch sang thị trường Trung Quốc, gồm sầu riêng, tổ yến, khoai lang, thanh long, nhãn, chôm chôm, xoài, mít, dưa hấu, chuối, thạch đen, măng cụt, vải và chanh dây.

Thực tế, việc ký kết các nghị định thư cho phép xuất khẩu chính ngạch nông sản thời gian qua đã tạo sức bật cho nhiều loại nông sản của Việt Nam tại thị trường này.

Đơn cử, sau khi có Nghị định thư về xuất khẩu chính ngạch sầu riêng sang Trung Quốc, giá trị xuất khẩu sầu riêng của Việt Nam sang thị trường này trong 2 năm qua (2023-2024) đã chạm mốc 5,5 tỷ USD, lớn hơn rất nhiều so với các năm trước cộng lại. Cụ thể, năm 2022, xuất khẩu sầu riêng đạt 420 triệu USD, năm 2023 đạt 2,3 tỷ USD, năm 2024 xấp xỉ 3,2 tỷ USD.

Trung Quốc đang liên tục duy trì là đối tác thương mại lớn nhất của Việt Nam và Việt Nam hiện cũng là đối tác thương mại lớn nhất trong ASEAN và thứ 6 thế giới của Trung Quốc.

Có thể thấy, những năm gần đây, thương mại hai chiều Việt Nam - Trung Quốc liên tục tăng cao. Hai bên tăng cường mở cửa thị trường cho nhiều sản phẩm có thế mạnh của nhau, nhất là nông sản, nhờ đó, nhóm hàng này có mức tăng trưởng ấn tượng.

Thay đổi sản xuất, tăng quảng bá

Sự thắt chặt về tiêu chuẩn hàng hóa nhập khẩu của Trung Quốc là xu thế tất yếu, cũng giống như nhiều thị trường châu Âu, Nhật Bản, hay Hàn Quốc. Thay đổi này không có gì bất ngờ, buộc các nhà cung ứng từ nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam, đi vào “đường ray” sản xuất chuẩn chỉnh hơn, tăng tính tuân thủ để có thể tăng tốc xuất khẩu trong dài hạn.

Xung đột địa chính trị, xu hướng bảo hộ gia tăng tại nhiều thị trường lớn, thay đổi dòng chảy thương mại, đứt gãy chuỗi cung ứng… là rủi ro cho xuất khẩu, nhưng cũng là cơ hội cho xuất khẩu tăng tốc sang Trung Quốc, nếu các ngành hàng, doanh nghiệp thích ứng được với các quy chuẩn, tiêu chuẩn mới.

Theo các chuyên gia, sầu riêng hay một số nông sản Việt cần giải quyết được hạn chế về trồng trọt nhỏ lẻ, manh mún, doanh nghiệp, nông dân cập nhật thông tin chậm… Hơn nữa, trong bối cảnh thương mại điện tử phổ cập, cần tận dụng tối đa kênh này để chủ động quảng bá, tiếp thị về năng lực sản xuất, cung ứng, chủ động mang hàng hóa đi ra bên ngoài, tham gia nhiều hơn các triển lãm, hội chợ nông sản, thực phẩm tại nhiều địa phương của Trung Quốc để giới thiệu sản phẩm trực tiếp nhằm nắm bắt thị hiếu tiêu dùng và kết nối nhà nhập khẩu.

Thế Hải