Xuất, nhập khẩu - Chắp cánh ước mơ 'hóa Rồng'

Liên tục lập kỷ lục

Trong hành trình phát triển kinh tế và vươn mình ra thị trường thế giới, xuất, nhập khẩu luôn được xem là một trong những động lực chủ lực, là "đôi cánh" vững chắc để Việt Nam hội nhập và khẳng định vị thế trên bản đồ kinh tế thế giới.

Những năm gần đây, xuất khẩu hàng hóa là một thế mạnh của Việt Nam, với kim ngạch xuất khẩu không ngừng tăng lên và đã có 5 năm liên tiếp xuất siêu kể từ năm 2016. Năm 2020, tổng kim ngạch xuất, nhập khẩu hàng hóa ước tính đạt trên 543 tỷ USD, tăng 5% so với năm trước, trong đó kim ngạch xuất khẩu hàng hóa đạt 281 tỷ USD, tăng 6,5%; nhập khẩu hàng hóa đạt 262 tỷ USD, tăng 3,6%, xuất siêu 19 tỷ USD, mức cao nhất trong 5 năm qua.

Khi thế giới chuyển mình trong thời kỳ hậu Covid-19, xuất, nhập khẩu tiếp tục chắp cánh khát vọng “hóa Rồng” khi năm 2024 đánh dấu một cột mốc ấn tượng với tổng kim ngạch xuất, nhập khẩu đạt 786,29 tỷ USD. Trong đó, xuất khẩu đạt trên 405,53 tỷ USD, tăng 14,3% và cán cân thương mại xuất siêu 24,77 tỷ USD.

Đặc biệt, có 7 mặt hàng xuất khẩu vượt mốc 10 tỷ USD, chiếm 66,5% tổng kim ngạch, thể hiện vị thế của các ngành kinh tế mũi nhọn. Đây cũng là năm thứ 9 liên tiếp Việt Nam ghi nhận xuất siêu, khẳng định sự phát triển bền vững của nền kinh tế. Đây không chỉ là con số kỷ lục, mà còn phản ánh bức tranh thương mại tươi sáng, chưa từng có trong suốt 40 năm đổi mới. Riêng từ đầu năm 2025 đến ngày 15/7/2025, tổng kim ngạch xuất, nhập khẩu cả nước đã tiến sát mốc 500 tỷ USD.

Ảnh minh họa

Các mặt hàng xuất khẩu chủ lực như điện thoại, linh kiện điện tử, máy tính, dệt may, giày dép, thủy sản… tiếp tục giữ vững vị thế tại các thị trường lớn như Mỹ, châu Âu, Trung Quốc, Hàn Quốc và ASEAN. Hàng hóa xuất xứ từ Việt Nam ngày càng đáp ứng được các tiêu chuẩn khắt khe của thị trường quốc tế, khẳng định uy tín và giá trị bền vững. Từ một nền kinh tế nông nghiệp lạc hậu, Việt Nam đã vươn lên trở thành một trung tâm sản xuất và xuất khẩu hàng đầu trong khu vực. Các tập đoàn đa quốc gia như Samsung, Intel, LG, Foxconn… đã chọn Việt Nam làm cứ điểm sản xuất toàn cầu.

Đạt những kết quả đó, không thể không kể đến sự nỗ lực của cả doanh nghiệp và Chính phủ Việt Nam. Chính phủ và các bộ, ngành đã có những chính sách hỗ trợ rất hiệu quả, tạo môi trường thuận lợi cho hoạt động xuất, nhập khẩu như ưu đãi về thuế, thủ tục hành chính đơn giản hóa. Bên cạnh đó, Việt Nam đã ký kết 17 hiệp định thương mại tự do (FTA), trong đó đang thực thi 16 FTA và đang đàm phán thêm một số FTA…

Những FTA này không chỉ mở rộng thị trường, mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh. Chẳng hạn, với Hiệp định thương mại tự do Việt Nam – Liên minh châu Âu, hàng hóa Việt Nam đã được giảm hoặc miễn thuế khi vào thị trường châu Âu, tạo lợi thế rõ rệt cho các ngành dệt may, thủy sản, gỗ và nông sản. Điều này không chỉ gia tăng kim ngạch xuất khẩu, mà còn thúc đẩy doanh nghiệp trong nước cải tiến công nghệ, tuân thủ tiêu chuẩn quốc tế và xây dựng thương hiệu.

Đặc biệt, sự phát triển của hơn 10.000 sản phẩm “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP) từ các địa phương, kết hợp với các nền tảng thương mại điện tử, đã mở ra cơ hội lớn cho xuất khẩu trực tuyến.

Xuất, nhập khẩu hướng đến mục tiêu 1.000 tỷ USD

Bước sang năm 2025, các tín hiệu lạc quan tiếp tục xuất, hiện khi số lượng và chất lượng đơn hàng gia tăng, mở ra triển vọng sáng cho hoạt động xuất, nhập khẩu. Việt Nam đang đặt mục tiêu kim ngạch xuất, nhập khẩu đạt 1.000 tỷ USD trong những năm tới, duy trì mức tăng trưởng cao nhất và nâng tầm vị thế trên trường quốc tế.

Theo nhận định của giới chuyên gia, khát vọng “hóa Rồng” không phải là điều xa vời nếu Việt Nam tiếp tục duy trì đà tăng trưởng xuất khẩu bền vững, nâng cao giá trị gia tăng và chủ động trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Muốn vậy, Việt Nam cần chuyển từ “gia công, lắp ráp” sang “tự chủ sản xuất và sáng tạo”, xây dựng thương hiệu quốc gia và phát triển những ngành công nghiệp có hàm lượng công nghệ cao.

Nguồn Cục Hải quan Đồ họa: Phương Anh

Hiến kế để đạt mục tiêu xuất nhập khẩu đầy tham vọng 1.000 tỷ USD, PGS.TS Đinh Trọng Thịnh, chuyên gia, giảng viên cao cấp, Học viện Tài chính cho biết, trước hết, Nhà nước cần hỗ trợ doanh nghiệp mở rộng thị trường và kết nối với các đối tác quốc tế, đồng thời tạo điều kiện nâng cao chất lượng sản phẩm để đáp ứng các tiêu chuẩn ngày càng khắt khe.

Song song đó, việc gia tăng giá trị sản phẩm thông qua thúc đẩy chế biến sâu, cải thiện chất lượng và nâng cao khả năng cạnh tranh của hàng hóa Việt Nam là yếu tố then chốt. Đáng chú ý, việc tinh giản bộ máy nhà nước, sắp xếp lại cơ cấu tổ chức được kỳ vọng sẽ góp phần tạo môi trường thông thoáng, thúc đẩy doanh nghiệp đổi mới sáng tạo và phát triển bền vững. Những cải cách mạnh mẽ về thể chế này sẽ mang lại sự chuyển biến tích cực, mở ra điều kiện để xuất khẩu Việt Nam cất cánh, giúp nền kinh tế vươn mình mạnh mẽ trong kỷ nguyên mới.

Còn TS. Nguyễn Bích Lâm, nguyên Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê khẳng định, các hiệp định thương mại tự do sẽ là chìa khóa vàng giúp Việt Nam mở rộng thị trường toàn cầu và hướng đến mục tiêu tổng kim ngạch xuất, nhập khẩu đạt 1.000 tỷ USD trong những năm tới. Để tối ưu hóa lợi ích từ các hiệp định này và đạt được mục tiêu, yếu tố quan trọng không thể bỏ qua là tận dụng tối đa các lợi thế từ các hiệp định thương mại mà Việt Nam đã ký kết. Việc rà soát lại tất cả các hiệp định thương mại để đảm bảo đáp ứng đúng tiêu chuẩn và yêu cầu của từng hiệp định là điều hết sức cần thiết. Điều này không chỉ giúp duy trì thị trường, mà còn giữ vững lợi thế cạnh tranh của Việt Nam trong lĩnh vực xuất khẩu.

Xuất, nhập khẩu không chỉ là hoạt động kinh tế thuần túy, mà còn là biểu hiện rõ nét nhất cho sự hội nhập, bản lĩnh và khát vọng của một quốc gia đang chuyển mình mạnh mẽ. Trong dòng chảy kinh tế toàn cầu nhiều biến động, Việt Nam vẫn kiên định con đường hội nhập thông minh và chủ động. Tin rằng, với nền tảng vững chắc từ các FTA, chính sách mở cửa, và khát vọng vươn xa, xuất nhập khẩu chính là đôi cánh đưa Việt Nam bay cao trên hành trình "hóa Rồng"- sánh vai cùng các cường quốc kinh tế trong khu vực và thế giới.

Khánh Linh