Xung đột Trung Đông làm nổi bật sự thay đổi của nguồn cung năng lượng toàn cầu

Sau tuyên bố của Tổng thống Donald Trump về lệnh ngừng bắn giữa Israel và Iran, dầu Brent đã quay trở lại mức trước xung đột. Mặc dù lệnh ngừng bắn giữa Israel và Iran đã làm dịu đi những lo ngại về cung và cầu trên thị trường năng lượng toàn cầu, nhưng vẫn còn lo ngại rằng nó có thể sụp đổ bất cứ lúc nào.

“Thị trường đã thở phào nhẹ nhõm sau tuyên bố ngừng bắn của Tổng thống Trump, nhưng sự ăn mừng này có thể không kéo dài… Nếu căng thẳng bùng phát trở lại hoặc lệnh ngừng bắn bị vi phạm, chúng ta có thể thấy sự trở lại nhanh chóng của tâm lý sợ rủi ro làm thúc đẩy các nơi trú ẩn an toàn như vàng và gây áp lực lên cổ phiếu toàn cầu”, Lukman Otunuga, nhà phân tích thị trường cấp cao tại FXTM cho biết.

Với tình hình ở Trung Đông vẫn còn bất ổn, Iran có thể cố gắng chặn Eo biển Hormuz, nơi 20% lượng dầu của thế giới đi qua mỗi ngày. Mặc dù ít người cho rằng Iran sẽ làm như vậy vì điều đó sẽ làm tê liệt khả năng vận chuyển dầu của chính họ, nhưng thực tế là đã có những thay đổi mạnh mẽ trong 50 năm qua kể từ khi lệnh cấm vận dầu mỏ của Ả Rập làm tê liệt nền kinh tế Mỹ và khiến giá năng lượng tăng vọt.

Những đổi mới về mặt kỹ thuật trong hai thập kỷ qua đã làm đảo lộn thị trường năng lượng toàn cầu và đưa Mỹ trở thành nhà sản xuất dầu hàng đầu thế giới, thậm chí vượt qua cả Ả Rập Xê Út vào năm 2018. Điều này đã góp phần tạo ra thặng dư dầu kéo dài và liên tục đẩy giá dầu xuống thấp hơn.

Giá khí đốt đã giảm mạnh trong khoảng ba năm vừa qua. Điều đó vẫn đúng ngay cả trong những giai đoạn nhu cầu cao truyền thống, chẳng hạn như mùa du lịch mùa hè vừa mới bắt đầu tăng tốc.

Cung cầu

Mỹ đang sản xuất khối lượng khí đốt tự nhiên và dầu thô kỷ lục. Sản lượng đã đạt đến mức cao đến mức các công ty năng lượng phải đóng cửa các hoạt động khoan vì việc khai thác dầu thô từ lòng đất với giá quá thấp không có ý nghĩa về mặt tài chính.

Hoạt động khoan của Mỹ bắt đầu chậm lại vào năm ngoái và số lượng giàn khoan dầu khí đang hoạt động tại Mỹ đã giảm vào tuần trước xuống còn 554, mức thấp nhất kể từ tháng 11/2021. Con số này giảm khoảng 19% so với cùng kỳ năm ngoái.

Điều đó có thể dẫn đến tình trạng thiếu hụt nguồn cung và giá cao hơn nếu không có các nhà sản xuất bên ngoài Mỹ hiện đang tăng sản lượng. Loại hình hoạt động khoan được tiến hành bên ngoài Mỹ có thể kém linh hoạt hơn và khó đóng cửa hơn, trong khi nhu cầu doanh thu lớn hơn nhiều.

Tháng này, liên minh OPEC+ đã công bố sẽ tiếp tục tăng sản lượng. Tuần này, S&P Global Commodity Insights đã nâng dự báo sản lượng 10 năm đối với cát dầu Canada, dự kiến sản lượng sẽ đạt mức kỷ lục trong năm nay.

"Hầu hết các nhà giao dịch đều suy đoán rằng xuất khẩu dầu của Iran sẽ bị cắt giảm đáng kể, nhưng cho đến nay vẫn chưa có thông tin nào như vậy", Dennis Kissler, Phó chủ tịch cấp cao phụ trách giao dịch của KOK Financial cho biết.

"Thương mại dầu thô hiện đang bắt đầu định giá dầu của Iran vẫn giữ nguyên, thêm vào đó là sản lượng tăng của OPEC+, điều này khiến thị trường quay trở lại tình trạng dư cung", ông cho biết thêm.

Tuy nhiên, các lực lượng cung ứng này đang va chạm với thực tế là nhu cầu dầu mỏ toàn cầu đang suy yếu.

Theo Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA), thị phần dầu mỏ trong nhu cầu năng lượng toàn cầu vào năm 2024 lần đầu tiên đã giảm xuống dưới 30%. Nhu cầu năng lượng nói chung đã tăng, nhưng chủ yếu là khí đốt tự nhiên và các nguồn năng lượng khác.

Trong khi đó, nhu cầu dầu mỏ chỉ tăng 0,8% vào năm ngoái. Một phần lý do là công nghệ mới trong vận tải.

Theo IEA, doanh số bán ô tô điện toàn cầu đã tăng 25% vào năm ngoái, đây chỉ là ví dụ gần đây nhất về sự phổ biến của xe điện. Cứ 5 chiếc xe được bán ra vào năm ngoái thì có 1 chiếc là xe điện. Đó là một trong những lý do khiến nhu cầu về dầu thô giảm, trong khi nhu cầu về các dạng năng lượng thay thế vẫn tiếp tục tăng. Ngoài ra, động cơ chạy bằng nhiên liệu hóa thạch đang ngày càng hiệu quả hơn, dù là di chuyển trên không, trên biển hay trên đường bộ.

Và hiện tại, nỗi lo lắng khiến các hộ gia đình cắt giảm các chuyến đi bằng ô tô cũng đang tác động đến các hãng hàng không do nguy cơ các cuộc chiến tranh thương mại tiềm tàng và tình hình kinh tế bất ổn đi kèm. Điều đó đã tạo thêm áp lực giảm giá dầu.

Sự gia tăng của năng lượng thay thế

Công nghệ năng lượng mới tất nhiên không chỉ giới hạn ở giao thông vận tải.

Theo IEA, 80% mức tăng sản lượng điện toàn cầu vào năm ngoái là do các nguồn năng lượng tái tạo như gió và mặt trời cung cấp.

Khi ngày càng có nhiều nguồn năng lượng thay thế được thiết lập, bao gồm cả khí đốt tự nhiên, nhu cầu về dầu thô sẽ giảm. Nhu cầu về khí đốt tự nhiên đã tăng 2,7% vào năm 2024, trong khi nhu cầu về dầu chỉ tăng 0,8%, giảm so với mức tăng 1,9% vào năm 2023.

Bên cạnh đó, các công ty công nghệ lớn của Mỹ đã bắt đầu đầu tư mạnh vào năng lượng hạt nhân để đáp ứng nhu cầu năng lượng cho trí tuệ nhân tạo và trung tâm dữ liệu. Meta, Microsoft, Amazon và Google đều đã công bố các khoản đầu tư và quan hệ đối tác với các công ty điện hạt nhân trong năm qua.

Hạc Hiên / Theo báo chí nước ngoài