Xung đột Ukraine 'vẽ lại' bản đồ phân phối dầu thế giới như thế nào?

Chiến dịch quân sự của Nga ở Ukraine đã tái định hình thị trường dầu mỏ toàn cầu. Trong khi các nhà cung cấp dầu châu Phi chính thức bước vào thị trường để đáp ứng nhu cầu của châu Âu, Nga - vốn bị ảnh hưởng từ các lệnh trừng phạt của phương Tây, tăng cường khai thác các chuyến tàu để đưa dầu thô sang châu Á, theo hãng tin Reuters.

Việc chuyển hướng đánh dấu sự thay đổi lớn nhất về nguồn cung mỏ toàn cầu kể từ cuộc cách mạng đá phiến của Mỹ vào khoảng một thập niên trước. Nó cũng cho thấy Nga sẽ có thể đứng vững trước lệnh cấm dầu của Liên minh châu Âu (EU), với điều kiện là châu Á và Trung Quốc tiếp tục mua dầu thô của Moscow.

Nga chuyển hướng sang châu Á

Các biện pháp trừng phạt áp đặt lên Moscow, bao gồm lệnh cấm nhập khẩu dầu của Mỹ và các đòn trừng phạt từ EU, đã khiến Nga phải xoay trục khỏi châu Âu và chuyển sang thị trường Ấn Độ và Trung Quốc.

Xuất khẩu của Nga đã trở lại mức trước ngày 24-2 vào tháng 4, theo dữ liệu từ Cơ quan Năng lượng Quốc tế có trụ sở tại Paris. Giá dầu đã ổn định quanh mức 110 USD/thùng sau khi chạm mức cao nhất là trên 139 USD/thùng vào tháng 3, theo Reuters.

Tàu chở dầu Nga. Ảnh: OLE BERG-RUSTEN

Ngay cả khi EU đồng ý với lệnh cấm dầu trong vòng trừng phạt Nga tiếp theo, các nhà phân tích cho rằng tác động lên kinh tế Nga có thể được giảm bớt do nhu cầu từ châu Á.

Theo ông Norbert Rücker - Trưởng bộ phận Kinh tế & Nghiên cứu Next Generation của ngân hàng Julius Baer, trừ khi phương Tây gây áp lực ngoại giao đối với châu Á, nếu không, lượng dầu xuất từ Nga ra nước ngoài vẫn không thay đổi và giá dầu vẫn ở mức hiện tại.

Ngoài ra, các lệnh trừng phạt của Mỹ, EU và Anh đã cấm các tàu thuộc sở hữu của Nga hoặc mang cờ Nga ghé cảng của các nước này. Điều này khiến tàu Nga phải gặp nhiều khó khăn hơn trong việc vận chuyển dầu trên biển. Lý do là vì các chuyến tàu phải trải qua một hành trình dài hơn, khiến chi phí vận chuyển và nguy cơ tràn dầu tăng cao.

Tuy nhiên, nhìn chung, lượng dầu của Nga đến châu Á qua đường biển đã tăng ít nhất 50% kể từ đầu năm nay, theo công ty theo dõi tàu chở dầu Petro-Logistics.

Chủ tịch Petro-Logistics - ông Mark Gerber nói với Reuters: “Việc chuyển hàng từ tàu sang tàu (STS) từng diễn ra phổ biến ở vùng biển Đan Mạch, tại cửa Biển Baltic, song hiện điều này đã không còn nữa".

Theo ông Gerber, xu hướng STS đang gia tăng tăng ở Địa Trung Hải - một vùng biển ấm hơn và "thân thiện" hơn.

Tây Phi tiếp cận được thị trường châu Âu

Để bù đắp cho sự mất mát dầu của Nga, các nhà máy lọc dầu châu Âu đã chuyển sang nhập khẩu dầu thô từ Tây Phi. Trong tháng 4, lượng dầu nhập khẩu đã tăng 17% so với mức trung bình trong giai đoạn 2018-2021, theo Petro-Logistics.

Dữ liệu của Eikon cũng cho thấy lượng dầu châu Âu nhập từ châu Phi đã tăng. Theo dữ liệu, trong tháng 5, Nigeria, Angola và Cameroon xuất khoảng 660.000 thùng dầu/ngày đến khu vực tây bắc châu Âu.

Tàu chở dầu Nga trên đường đến TP New York (Mỹ) hồi tháng 2. Ảnh: REUTERS

Trong khi đó, lượng dầu thô Tây Phi xuất sang Ấn Độ đã giảm gần một nửa, theo ông Gerber. Trong tháng 4, mỗi ngày Tây Phi chỉ xuất khoảng 280.000 thùng đến Ấn Độ, so với 510.000 thùng/ngày trong tháng 3.

Theo các nhà giao dịch, với việc nhu cầu của châu Âu đang tăng cao, giá dầu thô của Nigeria đang đạt mức cao kỷ lục. Dầu thô Forcados được chào bán với giá cao hơn ít nhất là 7 USD so với dầu thô Brent.

Ngoài ra, nguồn cung từ Bắc Phi sang châu Âu tăng 30% kể từ tháng 3, Petro-Logistics cho biết. Trong số này, dữ liệu của hệ thống thống kê Eikon cho thấy lượng hàng từ cảng Sidi Kerir của Ai Cập đến tây bắc châu Âu tăng gần gấp đôi so với tháng 3 lên trên 400.000 thùng/ngày vào tháng 5.

Mỹ cũng đã tăng cường cung cấp cho châu Âu. Theo công ty giám sát Kpler, nhập khẩu dầu thô của châu Âu từ Mỹ trong tháng 5 đã tăng hơn 15% so với tháng 3. Đây cũng là mức cao nhất công ty này từng ghi nhận được.

KHÁNH NHƯ