Xuôi dòng sạt lở

Cũng như nhiều khu chợ khác trên địa bàn tỉnh, chợ xã Tân Tiến, huyện Ðầm Dơi được hình thành tại khu vực ngã ba sông, nơi giao nhau giữa sông Ðầm Chim và Ông Bụt từ những ngày đầu khi bà con về đây khai hoang lập ấp. Thế nhưng, trong khoảng hơn 10 năm trở lại đây, cuộc sống yên bình và nhộn nhịp nơi đây đã không còn như trước. Người dân khu vực chợ xã Tân Tiến luôn sống trong thấp thỏm âu lo vì sạt lở. Nỗi lo ấy ngày một chất chồng hơn khi tình trạng sạt lở đang có chiều hướng diễn biến phức tạp, khó lường.

Tuyến sông Ðầm Chim, thuộc khu vực ấp Thuận Thành, xã Tân Tiến, huyện Ðầm Dơi. (Ảnh chụp ngày 21/7).

Chúng tôi tìm đến khu vực chợ xã Tân Tiến trong những ngày mưa dầm do ảnh hưởng của hoàn lưu bão số 2. Người bán vẫn vậy, nhưng người mua đã giảm đi rất nhiều do nhiều đoạn trong khu vực chợ đã bị chia cắt đường xe bởi sạt lở. Các tiểu thương nơi đây cho biết, hiện nay chủ yếu là người quen mới tìm đến mua ủng hộ.

Cách đây 5 năm, rời quê hương xã Tân Thuận, anh Phạm Văn Mới và vợ dắt 3 con nhỏ về chợ Tân Tiến thuê nhà để mua bán nước đá và chạy đò nuôi con ăn học. Thế nhưng, cuộc sống ổn định chưa được bao lâu thì toàn bộ căn nhà mà gia đình thuê để tá túc và mưu sinh đã bị sạt lở hoàn toàn xuống sông Ðầm Chim, do ảnh hưởng của hoàn lưu cơn bão số 2 vừa qua.

Anh Mới bộc bạch, căn nhà gần như bị thiệt hại hoàn toàn, còn tài sản trong nhà thì thất thoát khoảng một nửa. Ðã sợ và bỏ hơn 10 triệu đồng để gia cố nhưng rồi cũng không tránh khỏi. Cuộc sống vốn đã khó, giờ đây lại càng khó khăn hơn.

Không chỉ có khu vực chợ, từ Tân Tiến về trung tâm xã Nguyễn Huân, dọc theo tuyến kênh Ðầm Chim, những vụ sạt lở liên tục xảy ra làm thiệt hại nhiều công trình giao thông. Mới đây, một vụ sạt lở nghiêm trọng đã làm hư hỏng hoàn toàn một đoạn của tuyến đường này, khiến giao thông bị chia cắt. Việc đi lại, lưu thông hàng hóa của người dân vì thế gặp rất nhiều khó khăn.

Có nhà ở ngay khu vực sạt lở, ông Huỳnh Văn Nhẹ, ấp Thuận Thành, xã Tân Tiến, nhớ lại: Khoảng 2 giờ, nghe căn nhà bị rung rinh, bước ra kiểm tra thì thấy một đoạn lộ đã bị sạt lở, sụp thẳng xuống sông. Vụ sạt lở đã chia cắt giao thông, gia đình phải hiến phần đất trước nhà cho chính quyền làm đường tạm cho bà con lưu thông bằng xe máy. “Tích góp nhiều năm mới xây được căn nhà kiên cố cách đây vài năm, giờ thấy cảnh này, sợ lắm”, ông Nhẹ lo lắng.

5 m là độ sâu mà nhân viên kỹ thuật của Chi cục Thủy lợi đo được tại nơi sạt lở trên sông Ðầm Chim, khu vực ấp Thuận Thành, xã Tân Tiến, huyện Ðầm Dơi.

Ông Ðoàn Chí Linh, Chủ tịch UBND xã Tân Tiến, cho biết, từ đầu năm đến nay, trên địa bàn xã đã xảy ra 11 vụ sạt lở đất ven sông, ảnh hưởng đến 3 công trình, đặc biệt là tuyến về trung tâm xã. Năm nay, số vụ sạt lở tăng lên gấp đôi so với năm trước, trong đó có 7 điểm sạt lở nguy hiểm, ảnh hưởng đến sinh hoạt của người dân, đặc biệt là khu vực chợ.

Bất an, lo lắng là tâm trạng chung của nhiều hộ dân sống ven các tuyến sông không chỉ trên địa bàn xã Tân Tiến hay huyện Ðầm Dơi, mà còn nhiều địa phương khác trên địa bàn toàn tỉnh. Bởi, tình trạng sạt lở đang diễn ra ngày một nghiêm trọng, khó lường. Tính từ đầu mùa mưa đến nay, toàn tỉnh có hơn 200 vụ sạt lở. Ðồng thời, qua khảo sát, toàn tỉnh hiện có khoảng 420 km bờ sông, kênh rạch đang trong tình trạng bị sạt lở và có nguy sạt lở. Chỉ tính riêng trên địa bàn huyện Ðầm Dơi, từ đầu năm đến nay đã có trên 140 điểm sạt lở. Trong đó, riêng lộ giao thông nông thôn, ảnh hưởng đến hơn 2.000 m. Dọc theo tuyến sông Ðầm Dơi, đoạn đi qua địa bàn xã Tân Dân và thị trấn Ðầm Dơi, thời gian qua, đã xảy ra nhiều vụ sạt lở nghiêm trọng ảnh hưởng đến nhà ở và công trình lộ giao thông. Hay như tuyến sông Trưởng Ðạo, thuộc khu vực xã Ngọc Chánh, cũng đã xuất hiện nhiều vụ sạt lở, làm thiệt hại hàng trăm mét lộ.

Sạt lở đã làm thiệt hại nhà của người dân khu vực chợ xã Tân Đức, huyện Đầm Dơi.

Ông Tô Quốc Nam, Phó giám đốc Sở NN&PTNT, phân tích, do ảnh hưởng của triều biển Ðông; đặc biệt là khi nước kiệt trong mùa khô không còn phản áp, đất bị khô, nhót, đến mùa mưa đất rã, cộng thêm dòng chảy dẫn đến tình trạng sạt lở nghiêm trọng. Minh chứng là các huyện phía Ðông như Ðầm Dơi, Năm Căn và Ngọc Hiển sạt lở mạnh nhất.

Trước tình hình trên, UBND tỉnh đã chỉ đạo Sở NN&PTNT cùng các địa phương khảo sát để có giải pháp ứng phó. Theo đó, tinh thần là nơi nào ảnh hưởng đến dân cư ven sông, vận động người dân di dời. Nơi nào có thể bảo vệ được thì bảo vệ tại chỗ; nếu không thì tiến hành dịch chuyển vào sâu bên trong cho an toàn.

Người dân sống tại chợ xã Tân Tiến, huyện Ðầm Dơi sửa chữa nhà bị hư hỏng do sạt lở. (Ảnh chụp ngày 21/7).

Giải pháp là vậy nhưng để triển khai các giải pháp này không hề đơn giản, do nguồn kinh phí dự phòng của địa phương hiện đã không còn. Ông Nam chia sẻ, để khắc phục tình trạng sạt lở, toàn tỉnh cần hơn 300 tỷ đồng. Tuy nhiên, nguồn ngân sách dự phòng của tỉnh đã hết, hiện nay chủ yếu chỉ là xử lý tạm. Tỉnh đang kêu gọi hỗ trợ từ các nguồn vốn Trung ương và các nguồn vốn hợp pháp khác. Trước mắt, Sở cũng đã chỉ đạo đơn vị chuyên môn rà soát và cắm biển cảnh báo ở những nơi có khả năng xảy ra sạt lở... Hiện nay, nhiều khu vực chợ có nguy cơ sạt lở nhưng vẫn còn hiện tượng người dân tập trung buôn bán vào ban ngày, nguy cơ thiệt hại tài sản của bà con rất lớn khi xảy ra sạt lở, sụt lún.

Dù đã chủ động gia cố, nhưng tình trạng sạt lở vẫn diễn ra trên đoạn lộ về trung tâm xã Nguyễn Huân, huyện Đầm Dơi.

Ðể hạn chế đến mức thấp nhất thiệt hại, quan trọng nhất vẫn là ý thức của người dân và chính quyền, các lực lượng tại chỗ ở cơ sở.

"Ngay từ đầu năm, xã Tân Tiến đã tập trung tuyên truyền, vận động người dân trên toàn xã, đặc biệt là các tuyến sông, các ấp ven biển nắm chặt tình hình khi có thủy triều dâng cao, để có ý thức di dời. Chúng tôi cũng đã thành lập, củng cố ban chỉ đạo và các tổ công tác để hỗ trợ người dân trong tình huống cấp bách", ông Ðoàn Chí Linh cho biết./.

Nguyễn Phú - Trầm Nghĩ