3 kịch bản tăng trưởng công suất nguồn điện trong Dự thảo Quy hoạch điện VIII điều chỉnh

Quy mô công suất điện gấp 2,5-3 lần hiện tại vào năm 2030

Chiều 12/2, Bộ Công Thương tổ chức họp tham vấn ý kiến Hội đồng thẩm định đề án điều chỉnh Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia (Quy hoạch điện VIII) thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050. Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên chủ trì cuộc họp, với sự tham gia của Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Long và các ủy viên Hội đồng thẩm định, đại diện các bộ ngành và các chuyên gia phản biện.

Báo cáo tại cuộc họp, Cục trưởng Cục Điện lực và Năng lượng tái tạo Tô Xuân Bảo cho biết, Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Hòa Bình đã ký quyết định thành lập Hội đồng thẩm định điều chỉnh Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, với yêu cầu hoàn thành nhiệm vụ trước ngày 28/2/2025.

Cục trưởng Cục Điện lực và Năng lượng tái tạo Tô Xuân Bảo báo cáo tại cuộc họp.

Theo ông Tô Xuân Bảo, việc tham vấn ý kiến các thành viên Hội đồng thẩm định, các bộ, ngành và cơ quan liên quan là bước quan trọng nhằm bảo đảm tính toàn diện và chặt chẽ của đề án. Trên tinh thần vừa triển khai, vừa đánh giá, buổi họp diễn ra dưới sự chủ trì của Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên, Phó Chủ tịch Hội đồng theo ủy quyền của Chủ tịch Hội đồng.

Sau khi nghe báo cáo, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh mục tiêu tăng trưởng kinh tế và chuyển dịch năng lượng bền vững giai đoạn 2025-2050. Việt Nam hướng tới tăng trưởng kinh tế đạt tối thiểu 8% vào năm 2025 và đạt quy mô công suất điện gấp 2,5-3 lần hiện tại vào năm 2030, tiến tới gấp 5-7 lần vào năm 2050. Tăng trưởng năng lượng phải đồng bộ với quy mô kinh tế và đáp ứng cam kết quốc tế về trung hòa carbon vào năm 2050.

"Để thực hiệu mục tiêu này đòi hỏi phải nhanh chóng điều chỉnh Quy hoạch điện VIII, dù mới được phê duyệt vào năm 2023 để phù hợp với nhu cầu tăng trưởng mạnh và xu hướng chuyển dịch năng lượng sạch”, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nói.

Người đứng đầu Bộ Công Thương cho biết, Chính phủ đã chỉ đạo tối đa hóa tiềm năng năng lượng tái tạo và phát triển các nguồn năng lượng nền như điện khí hóa lỏng và điện hạt nhân để bảo đảm nguồn cung điện ổn định, sạch và bền vững. Ba mục tiêu chính của Quy hoạch điện VIII bao gồm đáp ứng nhu cầu phụ tải trong nước, thúc đẩy mua bán điện trực tiếp và xuất khẩu điện sạch sang các nước lân cận.

Song song với việc điều chỉnh Quy hoạch điện VIII, Chính phủ đã hoàn tất việc sửa đổi Luật Điện lực - một bước ngoặt quan trọng sau 20 năm thi hành. Lần sửa đổi này giúp tháo gỡ nhiều vướng mắc trong quá trình phát triển các nguồn năng lượng mới. Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh, Luật Điện lực sửa đổi đã được thảo luận, thông qua trong một kỳ họp Quốc hội, với thời gian chuẩn bị chỉ 8-9 tháng, thay vì 22 tháng như quy trình thông thường.

Bộ Công Thương đang nỗ lực hoàn thiện các nghị định và thông tư hướng dẫn thi hành Luật Điện lực (sửa đổi), dự kiến sẽ được công bố trong vài ngày tới. Những văn bản này nhằm tạo ra cơ sở pháp lý vững chắc, giúp hiện thực hóa các mục tiêu của Quy hoạch điện VIII và tiến tới trung hòa carbon vào năm 2050.

Thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, Bộ Công Thương đã phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành và địa phương để quyết liệt triển khai việc xây dựng dự thảo Quy hoạch điện VIII điều chỉnh. Đến nay, dự thảo này đã cơ bản hoàn thiện và đã được lấy ý kiến rộng rãi từ các tầng lớp nhân dân, các bộ, ngành và địa phương liên quan.

Theo quy định, dự thảo sẽ được thẩm định bởi Hội đồng thẩm định quốc gia trước khi trình cấp thẩm quyền phê duyệt. Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên kỳ vọng rằng việc hoàn thiện và thực hiện Quy hoạch điện VIII sửa đổi sẽ tạo nên bước đột phá quan trọng, giúp Việt Nam đạt được mục tiêu phát triển bền vững và chuyển đổi năng lượng hiệu quả, góp phần vào mục tiêu trung hòa carbon vào năm 2050.

Phát biểu tại cuộc họp, ông Nguyễn Anh Tuấn, nguyên Phó Viện trưởng Viện Năng lượng, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Năng lượng Việt Nam, cho rằng việc điều chỉnh dự báo nhu cầu điện là cần thiết và phù hợp với thực tiễn cùng định hướng phát triển của Đảng và Nhà nước.

Theo ông Tuấn, với mức tăng trưởng GDP dự kiến 8% vào năm 2025 và 10% giai đoạn 2026 - 2030, nhu cầu điện sẽ tăng cao. Dự thảo Quy hoạch điện VIII đã đưa ra hai kịch bản: mức tăng trưởng nhu cầu điện 10,3% theo phương án cơ sở và 12,5% theo phương án cao, phù hợp với các kịch bản phát triển kinh tế.

Bên cạnh đó, việc tăng công suất điện mặt trời từ 18GW lên 34GW và điện gió từ 19,5GW lên 22GW là khả thi. Tuy nhiên, ông Tuấn cũng khuyến nghị rằng sự gia tăng của các dự án điện mặt trời nhỏ lẻ đòi hỏi năng lực quản lý và điều phối của cơ quan chức năng phải được cải thiện. Thách thức lớn nhất của ngành điện hiện nay là quản lý hàng trăm nguồn điện nhỏ phân tán, liên quan đến các vấn đề pháp lý, kỹ thuật và đất đai.

Về điện khí LNG, mặc dù Nghị định 80/2024/NĐ-CP đã ban hành quy định về cơ chế mua bán điện trực tiếp giữa Đơn vị phát điện năng lượng tái tạo và Khách hàng sử dụng điện lớn, nhiều dự án vẫn chậm tiến độ do thiếu hợp đồng mua bán điện hoàn chỉnh. Vì vậy, ông Tuấn khuyến nghị Chính phủ sớm ban hành các quy định chuyển ngang giá khí để khởi động các dự án quan trọng như điện khí Lô B và Nhơn Trạch.

Liên quan đến giá điện, ông Ngô Tuấn Kiệt, nghiên cứu viên cao cấp và nguyên Viện trưởng Viện Khoa học Năng lượng, đề xuất cần bỏ mô hình hợp đồng mua bán điện cố định, chuyển sang cơ chế thị trường linh hoạt hơn để phù hợp với tình hình mới. Đây là bước tiến quan trọng giúp Việt Nam xây dựng một hệ thống năng lượng bền vững và hiện đại trong tương lai.

3 kịch bản tăng trưởng công suất nguồn điện

Kết luận tại cuộc họp, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên đề nghị đơn vị tư vấn tiếp thu các ý kiến sau: Về dự báo tăng trưởng công suất nguồn điện, kịch bản cơ sở cần điều chỉnh từ 45-50% so với Quy hoạch điện VIII.

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên chỉ rõ: "Chúng ta đặt ra mục tiêu năm 2025 đạt tăng trưởng GDP 8%, và từ năm 2026-2030 mỗi năm tăng 10%. Như vậy, kịch bản cơ sở phải là 45-50%, kịch bản cao là 60-65%, và kịch bản cực đoan là 70-75% so với hiện nay."

Bộ trưởng Hồng Diên đồng tình với các góp ý về cân đối phát triển nguồn điện giữa các vùng miền. Ông cho rằng việc hình thành các trung tâm dữ liệu và tổ hợp công nghiệp sử dụng nhiều năng lượng sạch ở miền Trung sẽ thúc đẩy phát triển khu vực này. Khi kinh tế miền Trung phát triển, sẽ có cơ hội khai thác tiềm năng và lợi thế tự nhiên để phát triển năng lượng tái tạo.

Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên phát biểu tại cuộc họp.

Về nguồn điện, Bộ trưởng Bộ Công Thương thống nhất phát triển tối đa tiềm năng của năng lượng tái tạo, nhưng cần tính đến tiềm năng và lợi thế của từng vùng, miền.

Về thủy điện và thủy điện tích năng, ông đề nghị khai thác triệt để và tối đa nguồn này vì vừa là năng lượng sạch, vừa là nguồn điện nền.

Về điện sinh khối, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên lưu ý cần tuân thủ tiêu chí 15 MW/triệu dân. Nếu sử dụng nguyên liệu từ rừng trồng, phế thải, rác thải công nghiệp hay rác thải sinh hoạt, cần tính theo định mức. Đặc biệt, chú ý phát triển năng lượng mới gồm điện khí tự nhiên trong nước, khí hóa lỏng và điện hạt nhân.

"Chúng ta sẽ phát triển hạt nhân tập trung và hạt nhân quy mô nhỏ trên phạm vi cả nước. Quy hoạch Điện VIII chỉnh sửa lần này đã đề xuất rằng đến năm 2030, không chỉ Ninh Thuận mà ít nhất phải có 3 trong 8 điểm xác định có thể xây dựng nhà máy điện hạt nhân", Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên khẳng định

Ngoài ra, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên đồng ý với đề xuất một số mỏ khí tự nhiên trong nước chậm tiến độ vẫn có thể đầu tư theo kế hoạch và sử dụng giai đoạn đầu là khí hóa lỏng. Điều này bảo đảm an ninh năng lượng và nguồn điện nền. Đồng thời, cần chú trọng nguồn điện qua pin lưu trữ.

Về truyền tải, Bộ trưởng Nguyễn Hồng DIên đề nghị Quy hoạch điện 8 điều chỉnh phải triển khai và áp dụng rộng rãi lưới điện thông minh. Truyền tải liên miền phải tính đến phương án cáp ngầm, kể cả trên bờ và dưới nước, dưới đáy đại dương.

Người đứng đầu Bộ Công Thương cũng đồng tình với các ý kiến phản biện về giá điện. Ông khẳng định cần tiến tới thị trường điện cạnh tranh ở cả ba cấp độ: phát điện cạnh tranh, bán buôn điện cạnh tranh và bán lẻ điện cạnh tranh, với giá điện hai thành phần gồm giá mua và giá bán. Cần xác định khung giá theo giờ cho tất cả các loại hình điện năng.

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cũng đề nghị ông Nguyễn Anh Tuấn, Tổng giám đốc Tập đoàn Điện lực Việt Nam, đề xuất ngay lập tức giá điện của thủy điện tích năng, và khẩn trương tách bạch giá truyền tải khỏi giá thành điện năng theo hướng thị trường, tính đúng, đủ, và hết chi phí của giá truyền tải. Điều này sẽ huy động được nguồn lực xã hội hóa trong lĩnh vực truyền tải, cả liên miền và nội miền. Đặc biệt, cần có cơ chế đặc thù cho từng loại hình điện năng, nhất là nguồn điện nền và nguồn năng lượng mới.

H.A