400 nghệ sĩ tại Anh đồng lòng chống lại nạn xâm phạm bản quyền từ AI

Trong bối cảnh trí tuệ nhân tạo (AI) đang ngày càng phát triển mạnh mẽ, hơn 400 nghệ sĩ hàng đầu của Anh, bao gồm Elton John, Coldplay, Dua Lipa, Paul McCartney và Kate Bush đã cùng ký tên vào một bức thư ngỏ gửi đến Thủ tướng Anh Keir Starmer, kêu gọi chính phủ hành động nhằm bảo vệ bản quyền sáng tạo trước nguy cơ bị công nghệ AI "xâm phạm" trắng trợn.

Bức thư được công bố trước thời điểm Viện Quý tộc (House of Lords) chuẩn bị bỏ phiếu vào ngày 12/5 về một sửa đổi quan trọng trong dự luật bản quyền, theo đó các công ty phát triển AI sẽ buộc phải công khai danh sách những tài liệu có bản quyền đã được sử dụng để huấn luyện mô hình AI của mình.

Hiện tại, luật pháp Anh cho phép các nhà phát triển khai thác dữ liệu cho mục đích phi thương mại mà không cần xin phép, trong khi đối với mục đích thương mại, chủ sở hữu bản quyền phải tự yêu cầu từ chối khai thác. Các nghệ sĩ cho rằng lỗ hổng này đang bị các công ty công nghệ lớn lợi dụng để thu thập tác phẩm sáng tạo mà không cần xin phép hay trả tiền bản quyền.

Trong thư, các nghệ sĩ viết: "Bản quyền sáng tạo là mạch sống của các ngành công nghiệp sáng tạo. Nó không chỉ ghi nhận công sức và thẩm quyền đạo đức của nghệ sĩ đối với tác phẩm của họ, mà còn là nguồn thu nhập thiết yếu cho 2,4 triệu người lao động trên khắp Vương quốc Anh".

Bức thư nhấn mạnh rằng cộng đồng sáng tạo không hề phản đối sự tiến bộ công nghệ, ngược lại, nghệ sĩ chính là những người đầu tiên đón nhận và khai phá công nghệ mới. "Từ bóng đèn cho đến AI, mọi phát minh vĩ đại đều bắt nguồn từ trí tưởng tượng và sự gan lì của những bộ óc sáng tạo", nội dung thư viết.

Nhiều nghệ sĩ đã công khai quan điểm mạnh mẽ trước mối lo ngại rằng AI đang bóp nghẹt quyền sáng tạo con người. Biểu tượng văn hóa và là thành viên một thành viên của The Beatle - Paul McCartney chia sẻ: "Bạn có những người trẻ đang viết nên những bản nhạc tuyệt vời, nhưng họ không sở hữu nó, họ không có quyền gì với tác phẩm của mình. Bất cứ ai cũng có thể sao chép. Chính phủ phải đứng về phía chúng tôi. Đó là trách nhiệm của họ".

Paul McCartney.

Danh ca Elton John, người đã có hàng chục năm gắn bó với nền công nghiệp âm nhạc, cũng cảnh báo rằng: "Các công ty AI đang tìm cách xóa bỏ hệ thống bản quyền đã tồn tại hàng thế kỷ để bảo vệ sinh kế của nghệ sĩ. Điều này sẽ cho phép họ đào tạo AI bằng chính tác phẩm của chúng tôi mà không trả một đồng nào. Đó là một mối đe dọa nghiêm trọng với thế hệ nghệ sĩ kế tiếp".

Elton John

Huyền thoại guitar Jimmy Page thẳng thắn gọi việc AI "hút cạn" ý tưởng sáng tạo từ các nghệ sĩ mà không xin phép là một hành động bóc lột hơn là đổi mới. "Chúng ta cần luật pháp đảm bảo rằng không một tổ chức nào có thể kiếm lợi từ công sức của người khác mà không được sự đồng ý rõ ràng và công bằng", ông nói.

Jimmy Page

Brian May của Queen thì bi quan hơn, ông cho rằng "trận chiến này đã quá muộn" khi công nghệ AI và mạng xã hội đã xâm nhập sâu vào cuộc sống con người mà thiếu kiểm soát hợp lý. "Tương lai đã vĩnh viễn thay đổi", ông nói.

Ngoài bức thư, vào tháng 2 năm nay, hơn 1.000 nghệ sĩ, trong đó có Damon Albarn, Annie Lennox và Kate Bush đã phát hành một album nhạc không lời nhằm phản đối việc AI được tự do sử dụng tác phẩm nghệ thuật có bản quyền mà không có sự cho phép hay đền bù. Động thái của các nghệ sĩ hàng đầu cho thấy một sự thống nhất hiếm thấy trong giới âm nhạc, với thông điệp rõ ràng: sự phát triển công nghệ cần song hành với đạo đức và sự tôn trọng đối với lao động sáng tạo của con người.

Brian May

Cuộc tranh luận về quyền tác giả và AI không chỉ là một cuộc đối đầu giữa nghệ sĩ và công nghệ, mà còn là câu hỏi lớn về đạo đức, minh bạch và công bằng trong thời đại số. Sự can thiệp của chính phủ Anh trong thời điểm này có thể sẽ là tiền lệ quan trọng cho các quốc gia khác, trong việc xác định ranh giới giữa đổi mới công nghệ và quyền được bảo vệ của người sáng tạo.

Bình Nguyên