5 giải pháp cần tập trung gỡ 'nút thắt' đầu tư công

5 giải pháp cần tập trung gỡ “nút thắt” đầu tư công

Tập trung tháo gỡ nút thắt đầu tư công

Trong báo cáo kinh tế của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Tổ chức Hợp tá và Phát triển kinh tế (OECD) và Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) công bố vào cuối tháng 4/2023 đã nhấn mạnh, vai trò quan trọng của đầu tư công đối với tăng trưởng kinh tế của Việt Nam trong năm 2023.

Ông Nguyễn Minh Cường, Kinh tế trưởng ADB cho rằng: Việt Nam nên thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công. Bởi trong bối cảnh Việt Nam đang “loay hoay” trong tắc nghẽn thị trường vốn như hiện nay thì “đầu tư công đóng vai trò then chốt”. Nếu giải ngân được đầu tư công thì sẽ thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và giảm gánh nặng vốn vào hệ thống ngân hàng và thị trường tiền tệ.

Để hoàn thành các công trình thuộc nguồn vốn đầu tư công theo đúng kế hoạch và hỗ trợ các doanh nghiệp đầu tư, mở rộng sản xuất kinh doanh, tạo động lực cho tăng trưởng kinh tế, đại diện Tổng cục Thống kê, Việt Nam đưa ra ý kiến: Cần tập trung thực hiện 5 giải pháp, bao gồm:

Thứ nhất, sớm hoàn thiện hệ thống pháp luật điều chỉnh toàn bộ hoạt động dự án đầu tư công từ khâu chuẩn bị đầu tư, thực hiện dự án, hoàn thành, quyết toán bàn giao đưa vào sử dụng. Ở các lĩnh vực gồm đất đai, bảo vệ môi trường, đấu thầu, xây dựng, tài nguyên và khoáng sản… Một khâu chậm sẽ ảnh hưởng đến toàn bộ dự án, ảnh hưởng đến hiệu quả đầu tư, làm giảm động lực tăng trưởng.

Thứ hai, chính sách bình ổn giá nguyên nhiên vật liệu và giá các loại năng lượng ổn định. Đơn giản hóa các thủ tục hành chính để hỗ trợ các doanh nghiệp đang gặp khó khăn trong quy trình mở rộng sản xuất, hoàn tất các yêu cầu về thủ tục trong việc xây dựng nhà xưởng;

Thứ ba, các chính sách ưu tiên tập trung phát triển các khu công nghiệp công nghệ cao, công nghiệp dựa trên nền tảng công nghệ và thiết bị hiện đại để thu hút đầu tư mở rộng sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp.

Thứ tư, các bộ, ngành tiếp tục nghiên cứu và có những giải pháp hữu hiệu để xử lý các điểm nghẽn, nút thắt về đất đai, thủ tục hành chính, thể chế để đẩy nhanh giải ngân vốn đầu tư công. Tháo gỡ khó khăn cho các dự án chậm giải ngân. Đặc biệt là các dự án trọng điểm, quy mô lớn, có sức lan tỏa, nâng cao năng lực sản xuất của nền kinh tế.

Thứ năm, các bộ, ngành và địa phương cần bám sát, đánh giá đúng tình hình, chú trọng nâng cao chất lượng công tác chuẩn bị đầu tư, chuẩn bị dự án. Chủ động, linh hoạt trong tháo gỡ khó khăn, vướng mắc khi thực hiện dự án, chuẩn bị tốt mặt bằng sạch cho thi công. Nếu vượt quá thẩm quyền thì cần tổng hợp, báo cáo ngay cho cấp có thẩm quyền để kịp xem xét, giải quyết sớm.

2 tháng quý II/2023 tập chung nhóm ngành công nghiệp chế biến, chế tạo

Với sự chỉ đạo quyết liệt của Thủ tướng Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương tập trung khơi thông các điểm nghẽn, hỗ trợ các nhà đầu tư và nhà thầu thi công trong thực hiện các dự án, công trình. Thủ tướng Chính phủ ban hành Chỉ thị số 08/CT-TTg về các nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm đẩy mạnh phân bổ, giải ngân vốn đầu tư công, 3 chương trình mục tiêu quốc gia năm 2023, thực hiện chương trình phục hồi và phát triển kinh tế – xã hội.

Kết quả, 4 tháng đầu năm 2023, trên cả nước đã hoàn thành các công trình lớn, có ý nghĩa quan trọng, tăng cường năng lực sản xuất cho nền kinh tế cả trong ngắn hạn và dài hạn như: Ngành giao thông hoàn thành các tuyến đường cao tốc thuộc dự án cao tốc Bắc – Nam phía Đông như: Mai Sơn – Quốc lộ 45 (Ninh Bình, Thanh Hóa) dài 63,37 km; cao tốc Phan Thiết – Dầu Giây (Đồng Nai, Bình Thuận) dài 99 km; hoàn thành bến cảng Việt Lào (bến số 3) cảng Vũng Áng (Hà Tĩnh) với công suất 45 triệu tấn/năm.

Ngành sản xuất điện hoàn thành 8 dự án nhà máy điện và đưa vào vận hành, khai thác với tổng công suất 1348 MW. Trong đó, nhà máy nhiệt điện Thái Bình 2 với công suất 1.200 MW.

Nhóm ngành công nghiệp chế biến, chế tạo: Ngành dệt may, da giầy hoàn thành 2 nhà máy may tại Hải Dương và Nghệ An với tổng công suất thiết kế 22,5 triệu sản phẩm/năm…

Dự kiến trong hai tháng của quý II/2023, sẽ tập chung vào một số dự án lớn thuộc ngành công nghiệp chế biến, chế tạo, tạo năng lực mới cho sản xuất công nghiệp như:

Ngành sản xuất, chế biến thực phẩm dự kiến hoàn thành nhà máy sản xuất thức ăn gia súc tại Cà Mau với công suất 125 nghìn tấn/năm. Ngành sản xuất sản phẩm kim loại, máy móc thiết bị dự kiến hoàn thành nhà máy sản xuất nhôm tại Hải Dương với công suất 150 nghìn tấn sản phẩm/năm. Bên cạnh đó dự kiến hoàn thành 4 nhà máy sản xuất thiết bị cơ khí tại Quảng Ninh với tổng công suất thiết kế hơn 8 triệu sản phẩm/năm. Ngành sản xuất phương tiện vận tải dự kiến hoàn thành khu liên hợp sản xuất, lắp ráp Kim Long Motors tại Thừa Thiên-Huế với công suất 1 nghìn chiếc/năm; nhà máy sản xuất thiết bị gia dụng, xe đạp điện tại Quảng Ninh với công suất 610 nghìn chiếc/năm.

Hiện, một số dự án lớn thuộc nguồn vốn đầu tư công đang tích cực triển khai thi công như: Dự án Sân bay Long Thành (Đồng Nai) đến hết tháng 4/2023 đạt 62,5% khối lượng công việc giai đoạn san nền; Cao tốc Cam Lâm – Vĩnh Hảo (Ninh Thuận, Bình Thuận) đạt 46% khối lượng thi công; Cao tốc Diễn Châu – Bãi Vọt (Nghệ An, Hà Tĩnh) đạt 32% khối lượng thi công; Cao tốc Bến Lức – Long Thành (Đồng Nai) đạt 82% khối lượng thi công.

Theo đó, các chuyên gia nhận định về vai trò của đầu tư công đối với tăng trưởng kinh tế của Việt Nam trong năm 2023, bà Dorsati Madani, chuyên gia kinh tế cao cấp của Ngân hàng Thế giới cho rằng: Tăng trưởng kinh tế Việt Nam có thể tốt hơn nữa nếu việc thực hiện chi tiêu ngân sách, đặc biệt là đầu tư công hiệu quả hơn.

Bà Dorsati Madani cũng cho rằng, có một số vấn đề về việc thực hiện đầu tư công tại Việt Nam chưa đạt được hiệu quả như mong muốn do liên quan đến giải phóng mặt bằng, hay những hạn chế liên quan đến điều chỉnh kế hoạch thực hiện dự án, những hạn chế trong quá trình đấu thầu, đều làm làm ảnh hưởng đến khả năng tài khóa và ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế trong nước. Do đó, Chính phủ cần có những chính sách để tăng cường hiệu quả đầu tư công trong thời gian tới.

Ngô Sơn