50 năm thống nhất đất nước - Ngày 22/3/1975: Quân ta tiến dần bao vây Huế

Quân Giải phóng tiến vào cửa Ngọ Môn, phía trước thành nội Huế. (Ảnh: Ngọc Đản/TTXVN)

Thực hiện lệnh tiến xuống cắt Đường 1, rạng sáng ngày 22/3/1975, các Tiểu đoàn 7 và 8 của Trung đoàn 18, Sư đoàn 325, bằng nhiều con đường tự mở đã tới sát Đường 1, nhanh chóng làm chủ đoạn đường dài 4km từ Bạch Thạch đến Ràng Bò, phá tan các chốt chặn được bố trí tăng cường từ hôm trước của địch.

Để đối phó với ta, Sư đoàn 1, Lữ đoàn 258 lính thủy đánh bộ và Liên đoàn biệt động quân ngụy 15 vơ vét lực lượng, mở hàng chục cuộc tập kích vào Ràng Bò, Bạch Thạch hòng giải tỏa Đường 1, song bị thất bại.

Đến 10 giờ cùng ngày, giao thông đường bộ giữa Huế và Đà Nẵng bị cắt đứt hoàn toàn. Hàng nghìn xe của địch từ Huế định rút chạy về Đà Nẵng bị ùn tắc, buộc phải quay trở lại Huế trong tình trạng hỗn loạn, tuyệt vọng.

Trưa ngày 22/3/1975, Bộ Tư lệnh Quân đoàn 2 nhận định: Do tác động của Chiến thắng Tây Nguyên, trước sức tiến công của ta, quân địch ở Thừa Thiên-Huế đang rối loạn... Đây là thời cơ tốt nhất để ta tiêu diệt và làm tan rã phần lớn quân địch, không cho chúng rút chạy, giải phóng Huế và sẵn sàng phát triển về phía Nam.

Quân giải phóng tiến vào cửa Ngọ Môn (Huế), sáng 26/3/1975. (Ảnh: Tư liệu TTXVN)

Bộ Tư lệnh Quân đoàn 2 cũng xác định kế hoạch tác chiến, phối hợp với lực lượng Quân khu Trị-Thiên giải phóng Huế và giao nhiệm vụ tiếp tục cho các đơn vị.

Chiều và tối cùng ngày, Sư đoàn 325 tiếp tục phát triển tiến công. Các Tiểu đoàn 2, 7 và 8 tiến công địch trên hai hướng Mũi Né và Lương Điền, mở rộng đoạn Đường 1 bị chia cắt từ 4km lên gần 10km. Tiểu đoàn 1 tiến công điểm cao 363.

Ðêm 22/3/1975, toàn bộ đội hình chiến đấu của Sư đoàn 324 tiến xuống phía Ðông, tiếp tục tiến công địch ở Phú Bài, sau đó sử dụng một Trung đoàn vượt phá Tam Giang tiến đánh địch ở Kẻ Sung, Cự Lại, phá tan âm mưu của địch rút ra cửa Tư Hiền và bờ Nam cửa Thuận An. Trung đoàn 2 theo bờ Tây phá Tam Giang tiến về phía Đông Huế.

Cũng trong đêm 22/3, theo lệnh của Quân đoàn, Trung đoàn 18 Sư đoàn 325 đánh vào phía sau, diệt Chi khu Phú Lộc, chiếm đèo Mũi Né, Phước Tượng, đưa lực lượng ra bịt cửa Tư Hiền.

Trung đoàn 101 tiến công căn cứ Lương Ðiền - một căn cứ khá lớn của địch do Liên đoàn biệt động quân 15 và một số đơn vị pháo chiếm giữ.

Cùng ngày, lực lượng Quân khu Trị-Thiên tiến công phá vỡ tuyến phòng thủ của địch ở Mỹ Chánh. Quân Ngụy buộc phải co về giữ tuyến phòng thủ sông Bồ. Thành phố Huế hoàn toàn bị bao vây cô lập.

Xe tăng địch ở thành phố Huế bị quân Giải phóng và tự vệ đánh chiếm. (Ảnh: Nguyễn Đán/TTXVN)

Về phía địch, tối 22/3/1975, trước sức tiến công mạnh mẽ của ta từ các hướng, Bộ tư lệnh tiền phương Quân đoàn 1 ngụy phải bỏ chạy về Ðà Nẵng bằng máy bay trực thăng và lệnh cho các lực lượng còn lại tổ chức rút khỏi Huế.

Mất chỉ huy và trước áp lực tiến công của quân ta, quân địch ở Huế tuy còn đông nhưng không còn ý chí chiến đấu, chỉ lo rút chạy.

Tại Sài Gòn, Tổng thống Nguyễn Văn Thiệu đã điện thông báo cho Tư lệnh Quân khu I ngụy, tướng Ngô Quang Trưởng rằng: khả năng chi viện và yểm trợ là không còn nữa.

Mặt khác, khi tình hình đòi hỏi phải bằng mọi cách rút quân về "tử thủ Đà Nẵng" và đưa Sư đoàn thủy quân lục chiến về vùng 3 chiến thuật trấn giữ cho Sài Gòn-Gia Định.

Trước những diễn biến trên, Bộ Chính trị và Quân ủy Trung ương ta khẳng định: Ta thắng lớn có ý nghĩa chiến lược, địch suy sụp lớn. Đây là một bước ngoặt. Địch có thể rút bỏ Huế và cũng có thể rút bỏ Đà Nẵng.

Ở Phú Yên, ngày 22/3/1975, một Tiểu đoàn biệt động quân ngụy cải trang thành thường dân, dùng xe máy tiến công bất ngờ vào khu chốt của Tiểu đoàn 9 bộ đội địa phương tỉnh Phú Yên ở Mỹ Thành - phía Tây Lương Phước.

Nhưng cuộc đột kích bất ngờ này đã bị đập tan, quân ta diệt 400 tên, thu và phá hơn 300 xe máy.

Trong lúc đó, Tiểu đoàn 96 và 13 bộ đội địa phương tỉnh Phú Yên đã cơ động ra Đường 7, phá cầu Sơn Hòa, chốt chặt trên đường phía Đông Cùng Sơn, diệt và bắt nhiều địch.

Sư đoàn 10, Trung đoàn 25 cùng lực lượng tại chỗ đã tiến công, diệt và làm tan rã hoàn toàn Trung đoàn 40, Sư đoàn 22 chủ lực và 4 Tiểu đoàn bảo an ngụy, giải phóng Khánh Dương.

Trên chiến trường phía Nam Tây Nguyên, quân ta tiếp tục truy kích địch. Đến 10 giờ sáng ngày 22/3/1975, ta giải phóng Ga Pui./.

(TTXVN/Vietnam+)