Ba Bể: Xây dựng nông thôn mới gắn với giảm nghèo và phát triển du lịch cộng đồng

Xã Ba Bể (Thái Nguyên) được thành lập trên cơ sở sáp nhập ba xã Nam Mẫu, Cao Thượng và Khang Ninh, với hơn 14.500 nhân khẩu. Xã có nhiều tiềm năng phát triển nông - lâm nghiệp, cây công nghiệp, cây ăn quả, chăn nuôi, cũng như lợi thế lớn về rừng, hồ và bản sắc văn hóa các dân tộc Tày, Dao, Mông. Đây là nền tảng quan trọng để Ba Bể xây dựng mô hình nông thôn mới gắn với du lịch sinh thái và du lịch cộng đồng.

Phát triển du lịch cộng đồng gắn với nông thôn mới và giảm nghèo là hướng đi được nhiều địa phương đẩy mạnh.

Tuy nhiên, Ba Bể cũng phải đối diện nhiều khó khăn. Diện tích rộng, dân cư phân tán, giao thông còn hạn chế; thu nhập bình quân mới đạt 25 triệu đồng/người/năm; tỷ lệ hộ nghèo, cận nghèo lên tới 43%. Toàn xã có 1.041 hộ nghèo, chủ yếu là đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống ở vùng sâu, vùng xa. Chính vì vậy, xã xác định giảm nghèo bền vững là nhiệm vụ xuyên suốt, đặt mục tiêu năm 2025 giảm 78 hộ nghèo và 48 hộ cận nghèo.

Để thực hiện mục tiêu này, UBND xã đã chỉ đạo rà soát kỹ từng hộ nghèo, đánh giá đầy đủ các thiếu hụt về thu nhập, đất sản xuất, điều kiện sinh hoạt, trình độ lao động và khả năng tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản. Trên cơ sở đó, địa phương áp dụng chính sách hỗ trợ trúng, đúng và kịp thời, giúp người dân nâng cao mức sống, tiến tới thoát nghèo bền vững và chung tay xây dựng nông thôn mới.

Cùng với việc kiện toàn Ban Chỉ đạo và phân công nhiệm vụ rõ ràng, xã Ba Bể đặc biệt chú trọng công tác tuyên truyền. Các nội dung về xây dựng nông thôn mới, mục tiêu giảm nghèo, phát triển sản xuất, chuyển đổi tư duy kinh tế được đưa đến từng thôn, từng hộ thông qua hệ thống truyền thanh, các buổi sinh hoạt cộng đồng, các lớp tập huấn. Nhờ đó, người dân dần hiểu rằng tham gia nông thôn mới không chỉ là trách nhiệm, mà còn mang lại lợi ích thiết thực cho chính gia đình mình.

Nhiều chính sách an sinh xã hội được triển khai hiệu quả: hơn 3.300 thẻ BHYT được cấp; người dân được hỗ trợ tiền điện, hỗ trợ giáo dục và đào tạo, vay vốn ưu đãi, trợ giúp pháp lý. Những hỗ trợ này giúp bà con có điều kiện đầu tư sản xuất, tham gia các mô hình kinh tế tập thể.

Bên cạnh đó, Ba Bể chú trọng khuyến khích phát triển sản xuất. Hiện xã có 19 tổ hợp tác với gần 150 lao động, hoạt động theo nhu cầu thực tế từng thôn: trồng cây ăn quả, cây màu, chăn nuôi gia súc, gia cầm. Việc áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật và sản xuất theo hướng hàng hóa đã nâng cao hiệu quả kinh tế, tạo nguồn thu ổn định cho bà con.

Một điểm sáng nổi bật là sự phát triển của chương trình OCOP. Toàn xã có 10 sản phẩm đạt chuẩn 3 sao, là cầu nối quan trọng giữa nông sản đặc trưng và du lịch sinh thái Ba Bể. OCOP giúp nâng tầm sản phẩm địa phương, đồng thời mở ra hướng đi mới trong tiêu thụ và quảng bá sản phẩm thông qua khách du lịch.

Điển hình như Hợp tác xã Hoàng Huynh với 11 thành viên, liên kết hơn 100 hộ dân xây dựng vùng nguyên liệu chuối. Hàng tháng, Hợp tác xã thu mua hàng chục tấn chuối xanh với giá ổn định 3.500 - 4.000 đồng/kg, giúp bà con yên tâm sản xuất, không lo đầu ra.

UBND xã cũng thường xuyên phối hợp tổ chức tập huấn kỹ thuật, hỗ trợ sản xuất gắn với nâng cao chất lượng OCOP nhằm tăng giá trị, tạo thương hiệu cho nông sản địa phương.

Ba Bể còn sở hữu lợi thế hiếm có khi nằm trong vùng lõi Vườn Quốc gia Ba Bể, nơi có hồ Ba Bể nổi tiếng, cảnh quan thiên nhiên phong phú và văn hóa truyền thống của các dân tộc Tày, Dao, Mông. Nắm bắt xu hướng phát triển du lịch cộng đồng, xã đã bước đầu hình thành các mô hình homestay, du lịch trải nghiệm, du lịch văn hóa. Nhiều hộ dân đã mạnh dạn chỉnh trang nhà cửa, giữ gìn không gian sinh hoạt truyền thống và tham gia cung cấp dịch vụ du lịch, mở ra hướng sinh kế mới, gắn với mục tiêu nông thôn mới.

Nhờ sự kết hợp giữa giảm nghèo, xây dựng nông thôn mới, phát triển du lịch, Ba Bể đang dần hình thành mô hình phát triển bền vững dựa vào cộng đồng. Hệ thống đường dân sinh được mở rộng, nhà văn hóa hoạt động hiệu quả, nhiều lớp tập huấn được duy trì, người dân được hỗ trợ sinh kế, an sinh, từ đó có thêm điều kiện tham gia vào các hoạt động phát triển kinh tế - xã hội.

Dù còn không ít khó khăn, nhưng Ba Bể hôm nay đang chuyển mình rõ rệt. Tinh thần tự lực của người dân, sự đồng lòng của cả hệ thống chính trị cùng cách triển khai bài bản đã giúp xã từng bước hiện thực hóa mục tiêu: giảm nghèo là nền tảng, xây dựng nông thôn mới là mục tiêu, phát triển du lịch cộng đồng là hướng đi lâu dài. Từ đó, người dân trở thành chủ thể, mỗi ngày viết tiếp câu chuyện đổi thay trên vùng đất giàu tiềm năng này.