Bài tập tốt cho người bị xuất huyết giảm tiểu cầu

1. Vai trò của tập luyện đối với người bị xuất huyết giảm tiểu cầu

Xuất huyết giảm tiểu cầu là một rối loạn huyết học đặc trưng bởi số lượng tiểu cầu trong máu thấp bất thường, dẫn đến nguy cơ chảy máu kéo dài hoặc xuất huyết tự phát. Tiểu cầu là thành phần quan trọng giúp đông máu, khi giảm sút sẽ làm cản trở quá trình cầm máu, gây nên các biểu hiện như chấm xuất huyết dưới da, bầm tím, chảy máu cam, chảy máu chân răng hoặc xuất huyết nội tạng trong những trường hợp nặng.

Bệnh có thể gặp ở mọi lứa tuổi, nhưng phổ biến ở trẻ em và người trưởng thành dưới 40 tuổi. Chẩn đoán dựa trên xét nghiệm công thức máu và loại trừ các nguyên nhân khác. Điều trị phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng và nguyên nhân gây bệnh, từ theo dõi không điều trị đến dùng thuốc ức chế miễn dịch, truyền tiểu cầu hoặc cắt lách nếu cần thiết.

Mặc dù bệnh nhân xuất huyết giảm tiểu cầu có nguy cơ cao bị xuất huyết, việc tập luyện thể chất nhẹ nhàng có thể giúp cải thiện sức khỏe tim mạch, tăng cường tuần hoàn máu và duy trì cân nặng hợp lý, từ đó giảm thiểu căng thẳng lên hệ mạch máu.

Hình ảnh giảm tiểu cầu trong máu.

Các hình thức tập luyện nhẹ nhàng hoặc các bài tập giãn cơ có thể mang lại lợi ích mà không gây áp lực lớn lên hệ thống mạch máu. Đặc biệt, các bài tập có thể giúp người bệnh tăng cường sức khỏe tinh thần, cải thiện hơi thở, giảm căng thẳng, góp phần vào việc điều hòa huyết áp và giảm thiểu nguy cơ chảy máu.

Người bệnh cần tránh những bài tập cường độ cao hoặc những hoạt động thể chất có khả năng gây chấn thương, vì chúng có thể làm tăng nguy cơ xuất huyết. Khi lượng tiểu cầu trong máu thấp, cơ thể dễ bị mệt mỏi, suy giảm miễn dịch và có nguy cơ xuất huyết.

Việc vận động nhẹ nhàng, khoa học sẽ giúp tăng cường tuần hoàn máu, cải thiện hệ miễn dịch, hỗ trợ chức năng hô hấp và tim mạch, từ đó giúp cơ thể hồi phục tốt hơn. Việc tập luyện thường xuyên và đúng cách có thể hỗ trợ cải thiện khả năng hô hấp, giúp cơ thể vận chuyển oxy hiệu quả hơn.

2. Bài tập nào phù hợp cho người xuất huyết giảm tiểu cầu?

2.1. Tư thế xác chết

- Cách thực hiện:

Nằm ngửa trên sàn, hai tay thả lỏng dọc theo thân, lòng bàn tay hướng lên.
Chân thả lỏng tự nhiên, hơi mở ra.
Nhắm mắt, thư giãn toàn bộ cơ thể và tập trung vào hơi thở.
Giữ tư thế này trong 5-10 phút, hít thở tự nhiên.

- Tác dụng: Tư thế xác chết giúp thư giãn toàn bộ cơ thể và tâm trí, cải thiện hơi thở và hỗ trợ điều hòa hệ thần kinh. Đây là tư thế lý tưởng để giảm căng thẳng và áp lực, giúp cơ thể hồi phục sau các đợt xuất huyết.

Tư thế xác chết giúp thư giãn cơ thể cho người xuất huyết giảm tiểu cầu.

2.2. Tư thế ngồi thiền

- Cách thực hiện:

Ngồi xếp bằng thoải mái trên sàn, hai tay đặt lên đầu gối hoặc để trên đùi.
Giữ lưng thẳng, hít thở sâu và đều.
Tập trung vào hơi thở trong 5-10 phút.

- Tác dụng: Tư thế ngồi thiền giúp người bệnh tập trung vào hơi thở, làm dịu hệ thần kinh và giảm căng thẳng. Điều này hỗ trợ người bệnh ổn định tinh thần và duy trì tâm trạng thư giãn, có lợi cho việc quản lý huyết áp, cải thiện tuần hoàn máu, giảm nguy cơ xuất huyết nội tạng do dao động mạch huyết áp.

Tư thế ngồi thiền giúp người bệnh xuất huyết giảm tiểu cầu ổn định tinh thần, giảm nguy cơ xuất huyết nội tạng.

2.3. Bài tập thở sâu

- Cách thực hiện:

Ngồi hoặc nằm trong tư thế thoải mái, giữ lưng thẳng.
Đặt một tay lên bụng và một tay lên ngực.
Hít vào từ từ qua mũi, cảm nhận bụng phồng lên và sau đó ngực phồng lên.
Thở ra nhẹ nhàng qua mũi, cảm nhận ngực và bụng xẹp xuống.
Thực hiện 5-10 chu kỳ thở như vậy, tập trung vào việc điều chỉnh hơi thở một cách nhẹ nhàng.

- Tác dụng: Hít thở sâu giúp tăng lượng oxy vào phổi, hỗ trợ tuần hoàn máu hiệu quả hơn. Việc cải thiện tuần hoàn khiến máu lưu thông tốt hơn giúp giảm nguy cơ tụ máu hay chảy máu do ứ trệ. Bên cạnh đó, việc thở sâu còn hỗ trợ tăng cường oxy cho tế bào, hỗ trợ quá trình hồi phục và tái tạo các dòng tế bào máu, trong đó có tiểu cầu.

2.4. Tư thế con cá

- Cách thực hiện:

Bước 1: Nằm ngửa, hai chân đặt sát nhau và duỗi thẳng trên sàn. Hai tay đặt xuống phía dưới mông.

Bước 2: Đẩy ngực lên và ngửa cổ ra sau, đồng thời dồn trọng lực lên khuỷu tay và hai cánh tay, mở rộng tối đa lồng ngực.

Bước 3: Giữ nguyên tư thế trong 10-15 giây, rồi trở về tư thế ban đầu. Lặp lại động tác khoảng 3-5 lần.

- Tác dụng: Đây là một bài tập giúp hỗ trợ tăng cường hệ miễn dịch đơn giản và dễ thực hiện. Tư thế này giúp các bộ phận trong lồng ngực hoạt động hiệu quả hơn, các quá trình chuyển hóa và trao đổi chất được tốt hơn, hỗ trợ quá trình tạo máu và tái tạo tế bào, trong đó có tiểu cầu.

Tư thế nâng ngực và cổ nhẹ nhàng làm cho máu lưu thông tốt hơn đến não và các cơ quan nội tạng, góp phần ổn định huyết áp và tăng khả năng hồi phục.

Tư thế con cá hỗ trợ quá trình tạo máu và tái tạo tế bào ở bệnh nhân xuất huyết giảm tiểu cầu (ảnh minh họa).

3. Những lưu ý khi tập luyện

- Nên lựa chọn các bài tập nhẹ nhàng, tránh các động tác mạnh, phức tạp hoặc có nguy cơ tạo áp lực lớn lên hệ thống mạch máu như chống tay, trồng cây chuối, gập sâu hay vặn xoắn quá mức.

- Không nên tập khi đang có biểu hiện xuất huyết như chảy máu cam, chảy máu chân răng, bầm tím lan rộng, hoặc khi số lượng tiểu cầu dưới 30.000/mm³, tốt nhất nên kiểm tra định kỳ công thức máu.

- Nếu người bệnh đang trong tình trạng ốm (cảm cúm, sốt hoặc bất kỳ bệnh nào ảnh hưởng đến sức khỏe), nên tạm ngừng tập luyện. Lúc này, cơ thể cần năng lượng để phục hồi, tập luyện có thể gây thêm áp lực lên hệ thống miễn dịch.

- Lắng nghe cơ thể và phản ứng của cơ thể trong quá trình tập luyện. Nếu cảm thấy bất kỳ dấu hiệu nào như chóng mặt, khó thở, đau nhức hay mệt mỏi…, hãy dừng lại ngay lập tức và nghỉ ngơi.

- Tập trung vào việc điều hòa hơi thở trong suốt quá trình tập luyện. Hơi thở đều đặn không chỉ giúp thư giãn mà còn hỗ trợ huyết áp ổn định.

- Bắt đầu từ thời gian ngắn rồi tăng dần thời gian tập luyện. Tần suất tập luyện nên duy trì ở mức vừa phải, từ 2-3 lần mỗi tuần, tùy thuộc vào khả năng và sức khỏe của người bệnh.

- Chọn môi trường tập luyện an toàn, thoáng mát, có đủ không gian và ánh sáng tự nhiên. Tránh các khu vực có nhiều người hoặc có nguy cơ va chạm, gây chấn thương.

BSNT. Phan Bích Hằng