Bản tin Năng lượng xanh: Các nhà máy điện hạt nhân nhỏ (SMR) vẫn đang gặp khó khăn trong khi nhu cầu điện tại Mỹ bùng nổ

Các nhà máy điện hạt nhân nhỏ vẫn đang gặp khó khăn trong khi nhu cầu điện tại Mỹ bùng nổ

Các trung tâm dữ liệu tiêu thụ nhiều năng lượng để vận hành trí tuệ nhân tạo dự kiến sẽ làm gia tăng mạnh nhu cầu điện, bao gồm cả ở Mỹ, nơi mức tiêu thụ điện phần lớn không thay đổi trong hai thập kỷ qua.

Những người ủng hộ lò phản ứng mô-đun nhỏ cho rằng công nghệ này cuối cùng sẽ rẻ hơn và được triển khai nhanh hơn so với các nhà máy điện hạt nhân hiện nay, vì chúng có thể được xây dựng từ các bộ phận sản xuất hàng loạt thay vì các dự án khổng lồ được thiết kế riêng. Về lý thuyết, các lò phản ứng này có thể tạo ra điện gần như không phát thải.

Tại hội nghị CERAWeek ở Houston, Bộ trưởng Năng lượng Mỹ Chris Wright nói: "Chúng ta thực sự đang ở giai đoạn khởi đầu của một ngành công nghiệp mới". Theo Wright, những SMR đầu tiên sẽ không thể cạnh tranh với khí đốt, nhưng chúng sẽ trở nên rẻ hơn khi công nghệ phát triển. Chính phủ Mỹ sẽ hỗ trợ các lò phản ứng này trong việc tháo gỡ các rào cản pháp lý và hỗ trợ tài chính. Ông Wright từng là thành viên hội đồng quản trị của công ty SMR Oklo trước khi trở thành Bộ trưởng Năng lượng Mỹ.

Oklo đã ký một thỏa thuận tháng 12/2024 để triển khai các SMR cho nhà điều hành trung tâm dữ liệu Switch trong vòng 20 năm. Công ty hy vọng sẽ nhận được giấy phép từ Ủy ban Quản lý Hạt nhân Mỹ (NRC) vào cuối năm 2027.

Greg Jaczko, cựu Chủ tịch NRC, cho biết những bên đang thúc đẩy SMR không phải là các công ty năng lượng điện có hàng chục năm kinh nghiệm trong việc xử lý các yêu cầu an toàn phức tạp của nhà máy điện hạt nhân, mà chủ yếu là các công ty AI, cộng đồng trung tâm dữ liệu và các nhà cung cấp.

Amazon.com và Google (thuộc Alphabet) đã ký thỏa thuận vào cuối năm ngoái với các công ty hạt nhân mới nổi để cung cấp năng lượng cho các trung tâm dữ liệu bằng SMR. Amazon cho biết họ bổ sung năng lượng hạt nhân vào danh mục năng lượng của mình vì "nó không phát thải carbon, có thể mở rộng, an toàn và đáng tin cậy."

Tại CERAWeek, Chủ tịch kiêm Giám đốc Đầu tư của Alphabet và Google Ruth Porat, phát biểu rằng hạt nhân phải là một phần trong tổng thể nguồn năng lượng, và cần phát triển theo một hướng tập trung và nhân rộng mô hình (SMR) để giảm chi phí.

Việc NRC phê duyệt một lò phản ứng có thể mất nhiều năm, do các nhà máy này tạo ra chất thải phóng xạ và phải kiểm soát rủi ro vận hành cũng như phổ biến hạt nhân. Điều này càng trở nên phức tạp khi nhiều SMR dự kiến sẽ sử dụng nhiên liệu đặc biệt, công nghệ mới và chất làm mát thay thế.

Ngay cả khi nhận được giấy phép từ NRC cũng không đảm bảo thành công. SMR thương mại duy nhất từng được NRC phê duyệt đã phải hủy bỏ dự án. NuScale đã chấm dứt dự án SMR ở Idaho năm 2023 sau khi chi phí gần như tăng gấp đôi, mặc dù đã có hợp đồng trị giá 1,35 tỷ USD trong 10 năm từ Bộ Năng lượng Mỹ vào năm 2020.

Những quốc gia đã xây dựng lò phản ứng SMR đều có chính phủ tập trung, giúp các dự án dễ dàng huy động vốn và quyết định loại nhiên liệu cũng như chất làm mát cho SMR. Nga đã đưa vào hoạt động một SMR nổi ở Bắc Cực vào năm 2019, trong khi Trung Quốc khai trương một SMR vào năm 2023.

Nhiều SMR dự kiến sẽ sử dụng nhiên liệu uranium làm giàu thấp cấp độ cao (HALEU), có độ tinh khiết lên đến 20% thay vì tối đa 5% như các lò phản ứng truyền thống. Chính phủ Mỹ đang bắt đầu tài trợ cho các nỗ lực sản xuất HALEU trong nước khi thực hiện lệnh cấm nhập khẩu uranium từ Nga.

Một thách thức khác đối với ngành công nghiệp này là sự không chắc chắn về tốc độ tăng trưởng nhu cầu điện trong tương lai. Sự hào hứng đối với SMR phần lớn bắt nguồn từ dự báo rằng AI sẽ làm tăng mạnh mức tiêu thụ điện. Tuy nhiên, thông báo gần đây của startup Trung Quốc DeepSeek rằng các mô hình AI mã nguồn mở có thể tiêu thụ ít năng lượng hơn đã đặt ra nghi vấn về những dự báo này.

Nếu các mô hình AI tiếp tục thu nhỏ và trở nên hiệu quả hơn, có thể lại có một làn sóng bùng nổ AI chạy trên các thiết bị tiêu dùng thông thường, thay vì cần đến lượng điện khổng lồ.

BP muốn bán 50% cổ phần mảng năng lượng mặt trời cho đối tác chiến lược, đấu thầu kết thúc vào tháng 6

BP đang tìm cách bán 50% cổ phần của Lightsource bp, đơn vị năng lượng mặt trời của mình, cho một đối tác chiến lược theo hình thức giao dịch tiền mặt kèm cam kết đầu tư trong tương lai. Các hồ sơ đấu thầu dự kiến sẽ kết thúc vào tháng 6/2025.

Tập đoàn năng lượng niêm yết tại London đang lên kế hoạch bán tài sản và tìm kiếm đối tác như một phần trong chiến lược rộng lớn hơn nhằm giải quyết lo ngại của nhà đầu tư. BP muốn cắt giảm chi phí, cải thiện lợi nhuận từ các khoản đầu tư để thúc đẩy giá cổ phiếu và lợi nhuận của mình.

Dự án này, có tên gọi Project Scala, nhằm tìm kiếm sự hợp tác với "các nhà lãnh đạo có kinh nghiệm dày dặn trong ngành năng lượng tái tạo." BP cũng cho biết cơ cấu quản trị của thực thể mới sẽ phản ánh quyền kiểm soát chung đối với tài sản.

BP đã nắm quyền sở hữu hoàn toàn Lightsource bp vào tháng 10/2025, sau khi hoàn tất thương vụ mua lại 50,03% cổ phần còn lại với tổng giá trị 400 triệu bảng Anh (517,8 triệu USD), cùng với khoản nợ 2,1 tỷ bảng Anh.

BP đang chịu áp lực từ các nhà đầu tư, đặc biệt là quỹ đầu tư hoạt động Elliott Management, quỹ này đã mua gần 5% cổ phần BP trong những tháng gần đây khi công ty có hiệu suất kém hơn so với các đối thủ như Shell và Exxon. Quỹ Elliott Management muốn BP cắt giảm đầu tư vào năng lượng xanh và bán bớt tài sản như điện gió và điện mặt trời.

Trong một sự điều chỉnh chiến lược lớn, BP đã công bố kế hoạch vào tháng trước nhằm cắt giảm đầu tư vào năng lượng tái tạo và tăng chi tiêu hàng năm cho dầu khí lên 10 tỷ USD. CEO Murray Auchincloss cho biết BP đã cân nhắc việc mời đối tác tham gia vào Lightsource bp để giúp tăng lợi nhuận từ lĩnh vực này.

Phó Chủ tịch Microsoft: Điện gió và điện mặt trời tại Mỹ vẫn còn dư địa phát triển để phục vụ trung tâm dữ liệu

Hôm thứ Tư (12/3), phát biểu tại hội nghị năng lượng CERAWeek ở Houston, Phó Chủ tịch mảng Năng lượng của Microsoft Bobby Hollis cho biết điện gió và điện mặt trời tại Mỹ vẫn có tiềm năng phát triển mạnh để cung cấp năng lượng cho các trung tâm dữ liệu, đặc biệt là ở hành lang gió vùng Trung Tây và khu vực Tây Nam có nhiều nắng.

Hollis cho rằng còn một chặng đường dài phía trước để đảm bảo năng lượng tái tạo tiếp tục đóng vai trò quan trọng ở những nơi phù hợp. “Hãy bổ sung thêm điện khí khi cần thiết,” Hollis nói. “Nhưng trước khi đi đến giải pháp đó, hãy chắc chắn rằng chúng ta đã tận dụng tối đa năng lượng tái tạo.”

Theo ông, khu vực Trung tây nước Mỹ có nguồn gió mạnh và ổn định, rất phù hợp để phát triển trung tâm dữ liệu sử dụng điện gió, trong khi khu vực Đông Nam với nhiều ánh nắng có thể mở rộng điện mặt trời.

Microsoft, công ty cam kết đạt phát thải carbon âm vào năm 2030, đang trong quá trình mở rộng trung tâm dữ liệu lớn nhất trong số các tập đoàn toàn cầu. Trong năm nay, Microsoft dự kiến đầu tư 80 tỷ USD vào kế hoạch này, đòi hỏi một lượng điện khổng lồ./.

Thanh Bình

Reuters