Bằng chứng DNA vạch tội kẻ giết người hàng loạt

Heuermann vừa ra hầu tòa vào ngày 1/8/2023. Mặc dù mỗi vụ án hình sự là khác nhau, nhưng khi bắt một nghi phạm giết người, DNA là tiêu chuẩn vàng. Đối với Heuermann, DNA từ một chiếc bánh pizza bị bỏ đi và những sợi tóc của vợ anh ta đã liên kết anh ta với tội ác. Khi công nghệ DNA tiến bộ, cảnh sát có thể bắt được những kẻ giết người nhanh hơn - và có thể tìm ra câu trả lời cho gần 15.000 vụ án bí ẩn ở Mỹ.

Nghi phạm từ một mảnh DNA

Bạn chia sẻ khoảng 99,9% DNA của mình với mọi người khác trên thế giới. Để giải quyết vấn đề đó, chuyên gia pháp y phải tập trung vào một phần cực nhỏ của DNA không giống nhau, được gọi là các đoạn lặp song song ngắn (STR). Lawrence Kobilinsky, giáo sư danh dự về khoa học pháp y tại Đại học Tư pháp Hình sự John Jay, giải thích đây là 2 đến 5 cặp cơ sở của nhiều loại lặp đi lặp lại trong một nhiễm sắc thể. STR chiếm 3% toàn bộ bộ gen của con người. STR có tỷ lệ đột biến cao, nghĩa là khu vực này rất khác nhau giữa người này với người khác. Nếu hai mẫu có cùng kiểu cặp bazơ, thì đó là dấu hiệu chắc chắn rằng DNA thuộc về một cá thể.

Rex Heuermann trong một video về kiến trúc được đăng trên YouTube.

Koblinsky nói: “Miễn là bạn có số lượng và chất lượng của bằng chứng, xét nghiệm DNA hạt nhân đó sẽ cung cấp thông tin to lớn để nhận dạng con người. Trong trường hợp của Heuermann, cảnh sát tìm thấy dấu vết tóc trên 3 nạn nhân. Một số phân tích của STR cho thấy những sợi tóc thuộc về một phụ nữ trong khi một sợi tóc khác được tìm thấy trên cuộn băng dùng để trói một nạn nhân nam giới tên là Megan Waterman, nhưng nhà điều tra không thể thu thập thêm thông tin nào. Hầu hết trong số đó là thực tế không sử dụng được.

Điều này không có gì đáng ngạc nhiên; sau 13 năm tiếp xúc với nhiều yếu tố như môi trường, độ ẩm, nhiệt độ và ô nhiễm từ vi khuẩn hoặc nấm có khả năng phân hủy DNA. Tuy nhiên, chỉ cần một chút vật chất di truyền còn nguyên vẹn là đủ. Nếu bạn có khoảng 100 picogram DNA - khoảng 50 đến 100 tế bào - Koblinsky nói rằng chỉ cần có một hồ sơ STR là đủ. DNA ty thể chiếm một phần nhỏ trong tổng lượng DNA trong một tế bào - 16.500 cặp bazơ trong số 3 tỷ cặp DNA. Nhưng nó mạnh hơn các loại DNA tế bào khác, cho phép nó chịu được các điều kiện môi trường thường làm nhiễm bẩn các vật liệu di truyền khác. Một centimet tóc chứa đủ để tạo ra một hồ sơ DNA ty thể. Điều này cho phép cảnh sát thành phố New York thu được DNA từ chiếc bánh pizza còn sót lại mà Heuermann đã ném ra ngoài. Cảnh sát đã mang thùng rác trở lại phòng thí nghiệm, nơi nó được quét để tìm DNA ty thể và nhiễm sắc thể thường, vật liệu di truyền được thừa hưởng bởi cả cha và mẹ.

Những thiếu sót của DNA ty thể

Tuy nhiên, DNA ty thể ít đáng tin cậy hơn so với STR bởi vì mọi người thừa hưởng ty thể từ mẹ của họ. Koblinsky nói: “Một người phụ nữ và mẹ, bà, dì, cháu gái hoặc cháu gái của cô ấy đều sẽ có cùng một hồ sơ DNA ty thể. Ngay cả anh chị em của một người cũng sẽ có cấu hình ty thể giống nhau”. Vì DNA ty thể không thể cung cấp kết quả trùng khớp 100% với thủ phạm, nên các công tố viên cần đưa ra một số loại thống kê về khả năng DNA từ hiện trường vụ án giống với DNA của bị cáo. Chẳng hạn, họ có thể giải thích xác suất sai là một phần triệu hoặc một phần nghìn. Càng nhiều DNA ty thể từ nhiều nguồn khác nhau thì càng tốt. Cảnh sát đã lấy bằng chứng từ từng hiện trường vụ án và vỏ bánh pizza, đồng thời họ cũng lấy nhiều mẫu trong túi rác mà Heuermann để bên ngoài nhà của hắn. Khi được quét và xét nghiệm DNA ty thể, kết quả giống với hồ sơ DNA của vợ hắn ta và giống với những sợi tóc phụ nữ được tìm thấy trong bao tải dùng để quấn thi thể. Koblinsky giải thích đây không phải là một bất ngờ lớn, bởi vì mọi người có xu hướng rụng từ 50 đến 100 sợi tóc mỗi ngày.

Độ nhạy và độ chính xác tốt hơn

Những tiến bộ trong công nghệ DNA đang giúp việc xác định và kết án những kẻ giết người có thể tấn công trở lại trở nên dễ dàng hơn. Koblinsky giải thích: xét nghiệm ty thể có độ nhạy và độ đặc hiệu cao hơn so với 10 năm trước. Giải trình tự thế hệ tiếp theo (NGS) - một công cụ để phát hiện thứ tự của các cặp cơ sở DNA - đã được cải thiện, tạo ra hồ sơ DNA nhanh hơn và chính xác hơn từ bằng chứng di truyền được thu thập từ hiện trường vụ án. Ví dụ, một phương pháp mới sử dụng CRISPR-CAS9 có thể xác định 0,1% mẫu bộ gen trong hỗn hợp DNA chứa vật liệu không liên quan khác. Theo Viện Tư pháp Quốc gia Mỹ, kỹ thuật này “vượt trội so với các phương pháp khác” và có thể xác định 2.500 biến thể với độ chính xác 83%. Công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) cũng giúp việc kiểm tra các mẫu DNA chất lượng thấp trở nên dễ dàng hơn, sàng lọc các chuỗi DNA trên cơ sở dữ liệu tội phạm và kiểm tra tội phạm đã thực hiện ở tiểu bang khác. Khi cảnh sát tìm hiểu sâu hơn về quá khứ của Heuermann, công chúng sẽ biết liệu kẻ bị cáo buộc là kẻ giết người hàng loạt ở Long Island đã mất một thập kỷ điều tra gián đoạn hay liệu còn nhiều thi thể đang chờ được phát hiện hay không.

Việc có nhân chứng và thiết lập mọi kiểu hành vi có thể thu hẹp phạm vi tìm kiếm kẻ sát nhân, nhưng DNA có thể là bước ngoặt giữa bằng chứng gián tiếp và vụ án công khai.

Diên San (Tổng hợp)