Bảo vật quốc gia: Những kiệt tác di sản tại TPHCM

Nhân dịp này, TPHCM tổ chức khai mạc trưng bày chuyên đề “Bảo vật quốc gia - Những kiệt tác di sản tại TPHCM”, diễn ra tại Bảo tàng Lịch sử TPHCM, kéo dài đến ngày 10-8.

Tượng Nữ thần Devi (văn hóa Champa) có niên đại thế kỷ X

Đây là lần đầu tiên 17 Bảo vật quốc gia của các bảo tàng công lập và nhà sưu tập tư nhân tại TPHCM được trưng bày, tạo nên một bức tranh tổng thể về lịch sử - văn hóa Việt Nam từ thời tiền sử đến hiện đại. Trưng bày không chỉ là một sự kiện văn hóa quan trọng mà còn là cầu nối giữa quá khứ, hiện tại và tương lai, giúp công chúng hiểu rõ hơn về giá trị của di sản văn hóa dân tộc.

Tính đến năm 2025, Việt Nam có 327 hiện vật, nhóm hiện vật được Thủ tướng công nhận là Bảo vật quốc gia. Trong đó, TPHCM có 17 Bảo vật quốc gia hiện đang lưu giữ tại Bảo tàng Lịch sử TPHCM (12 bảo vật), Bảo tàng TPHCM, Bảo tàng Mỹ thuật TPHCM và nhà sưu tập tư nhân Phạm Gia Chi Bảo.

Hiện vật mới được công nhận là Chõ gốm, thuộc văn hóa Đông Sơn, có niên đại khoảng 2.500-2.000 năm cách nay, hiện đang thuộc sưu tập tư nhân Phạm Gia Chi Bảo. Chõ gốm được tìm thấy tại xã Đông Tiến, Đông Sơn (Thanh Hóa) thuộc lưu vực sông Mã. Cho đến nay, đây là chiếc chõ thứ 7 thuộc văn hóa Đông Sơn mà giới khảo cổ học đã phát hiện tại Việt Nam. Tuy nhiên, đây là hiện vật chõ gốm còn nguyên vẹn nhất, lớn nhất với hình dáng cân đối, chắc chắn, hài hòa. Về mỹ thuật, mặt ngoài chõ trang trí văn thừng đập kết hợp miết láng. Lối trang trí này ngoài việc làm cho đẹp mắt còn là hỗ trợ cho kỹ thuật tạo dáng để sản phẩm chắc, khỏe, chịu lực, ít bị rạn nứt khi nung và giữ được nhiệt đều khi sử dụng.

Đây là hiện vật gốc, độc bản, độc đáo có giá trị đặc biệt, là sản phẩm được phát minh, sáng chế tiêu biểu, có giá trị thực tiễn cao, có tác dụng thúc đẩy phát triển về xã hội và con người ở giai đoạn lịch sử - Thời đại kim khí Việt Nam - Thời các Vua Hùng dựng nước, chủ nhân là người Việt cổ.

Bên cạnh đó, trưng bày còn có 12 tượng Bảo vật quốc gia là hiện vật đang lưu giữ tại Bảo tàng Lịch sử TPHCM, như: tượng Phật Đồng Dương (văn hóa Champa) có niên đại thế kỷ VIII-IX; tượng Nữ thần Devi (văn hóa Champa) có niên đại thế kỷ X; tượng thần Surya (văn hóa Óc Eo) có niên đại thế kỷ VI-VII; tượng Nữ thần Durga (văn hóa Óc Eo) có niên đại thế kỷ VII-VIII; tượng Phật Sa Đéc (văn hóa Óc Eo) có niên đại thế kỷ IV…

Triển lãm còn trưng bày ấn “Lương Tài Hầu chi ấn” có niên đại năm 1833; khuôn in “Tín phiếu mệnh giá 5 đồng”, có niên đại năm 1947 - là 2 Bảo vật quốc gia hiện thuộc bộ sưu tập của Bảo tàng TPHCM. Hai bức tranh “Vườn xuân Trung Nam Bắc” của họa sĩ Nguyễn Gia Trí, được thực hiện từ năm 1969 đến năm 1989 và “Thanh niên thành đồng” của họa sĩ Nguyễn Sáng, được phác thảo năm 1967, hoàn thành năm 1978… là hai Bảo vật quốc gia thuộc bộ sưu tập của Bảo tàng Mỹ thuật TPHCM.

THIÊN BÌNH