Bảo vệ môi trường từ phát triển chuỗi giá trị cà phê bền vững

Người dân xã Đức Trọng được Trung tâm Khuyến nông hướng dẫn sử dụng vật tư nông nghiệp có trách nhiệm

Với mục đích nâng cao chất lượng cà phê, đáp ứng nhu cầu người tiêu dùng, ngành nông nghiệp Lâm Đồng đã triển khai nhiều giải pháp sản xuất cho nông dân. Trong đó, các địa phương đã tập trung vào các chương trình nâng cao chất lượng cà phê, giảm thải carbon và bảo vệ môi trường.

Năm 2023, Trung tâm Khuyến nông Lâm Đồng phối hợp với Viện Khoa học kỹ thuật Nông lâm nghiệp Tây Nguyên (WASI) triển khai mô hình “Canh tác cà phê thông minh thích ứng với biến đổi khí hậu (BĐKH)”. Trung tâm Khuyến nông đã chọn các vườn cà phê trồng xen cây ăn trái đáp ứng tiêu chí về môi trường, xã hội và kinh tế để xây dựng mô hình.

Gia đình ông Phạm Duy Hồng ở xã Thuận An tham gia mô hình Cà phê xen sầu riêng và duy trì thảm thực vật. Mô hình đã mang lại hiệu quả nhờ được hướng dẫn kỹ thuật mới. Ông Hồng cho biết: “Trước đây, tôi chăm sóc cà phê và sầu riêng chỉ dựa vào kinh nghiệm nên hiệu quả kinh tế chưa cao. Sau khi được tham gia chương trình canh tác cà phê thông minh, tôi được hướng dẫn kỹ thuật mới nên cây trồng phát triển tốt hơn”.

Còn gia đình ông Trần Văn Việt, xã Đức Trọng canh tác vườn cây theo hướng quản lý cỏ tự nhiên và không dùng thuốc trừ cỏ. Qua đó, môi trường sinh thái vườn cây tốt hơn bằng việc cô lập carbon trong đất, đa dạng sinh học và chất lượng nước tốt hơn. Ông Việt cho hay: “Việc quản lý cỏ tự nhiên làm cho đất tốt hơn, không hại đến sức khỏe người lao động, cây trồng và ô nhiễm môi trường. Từ đó, lợi nhuận sẽ cao hơn và có khả năng chống chọi với điều kiện bất lợi của thời tiết”.

Theo ông Nguyễn Văn Chương - Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Lâm Đồng, việc trồng xen và duy trì thảm thực vật là yếu tố quan trọng giúp thích ứng với BĐKH. Từ đó, nông dân dần thay đổi phương thức canh tác và thực hành kỹ thuật chăm sóc vườn cây theo tiêu chuẩn.

Chế độ chăm sóc cho cây trồng ở từng giai đoạn yêu cầu lượng phân bón và nước tưới khác nhau. Do đó, đất canh tác được phân tích độ phì nhiêu để tạo ra công thức bón phân, tưới nước cân đối và hợp lý, giúp duy trì độ phì nhiêu của đất.

TS Nguyễn Xuân Hòa - Trưởng Bộ môn Hệ thống nông nghiệp thuộc WASI cho biết, viện đã triển khai tại Lâm Đồng 3 mô hình canh tác cà phê thông minh. Các mô hình đã góp phần cải thiện độ phì nhiêu của đất, giảm bệnh hại từ đất và giảm phát thải khí nhà kính.

Chương trình cũng giúp người dân sử dụng phân bón hợp lý, tiết kiệm nước tưới và nâng cao năng suất cà phê. Sau khi chương trình kết thúc vào năm 2025, WASI sẽ xây dựng quy trình chuẩn về phân bón và tưới nước cho các vườn trồng xen và trồng thuần cà phê tại Lâm Đồng, từ đó chuyển giao cho các địa phương.

Theo ông Lê Quốc Thanh - Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Quốc gia, khi diện tích cà phê tăng, diện tích che phủ của rừng sẽ bị giảm. Điều này gây ảnh hưởng đến hệ sinh thái, dẫn đến môi trường bị thay đổi. Từ đó, khả năng hấp thụ carbon và khả năng giữ nước của cây bị suy giảm.

Do đó, tại Lâm Đồng, nhiều dự án và chương trình đã trực tiếp chuyển giao đến nông dân các biện pháp kỹ thuật, kiến thức, thông tin về sử dụng vật tư đầu vào có trách nhiệm, các quy trình trồng cà phê có chứng nhận tiêu chuẩn về môi trường và xã hội như: Rainforest Alliance, UTZ, Fair Trade, Organic… “Những phương pháp này không chỉ giúp bảo vệ đất, nước mà còn làm phong phú thêm hệ sinh thái vườn cây. Việc giảm thiểu hóa chất độc hại sẽ giúp bảo vệ sức khỏe cho người nông dân và các cộng đồng xung quanh,” ông Lê Quốc Thanh cho biết thêm.

Văn Tâm .