Bệnh sởi có thể bị mấy lần trong đời, làm sao để phòng ngừa?

Bệnh sởi là một trong những bệnh truyền nhiễm phổ biến nhất, do virus sởi gây ra và có khả năng lây lan nhanh chóng qua đường không khí. Đây là bệnh có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng, đặc biệt ở trẻ nhỏ và người có hệ miễn dịch yếu. Một trong những câu hỏi mà nhiều người quan tâm là bệnh sởi có thể mắc mấy lần trong đời, cũng như các biện pháp phòng ngừa hiệu quả nhất để bảo vệ bản thân và gia đình khỏi căn bệnh này.

Bệnh sởi là một trong những bệnh truyền nhiễm phổ biến nhất, do virus sởi gây ra và có khả năng lây lan nhanh chóng qua đường không khí.

Dấu hiệu nhận biết và biến chứng nguy hiểm của sởi

Sởi là một căn bệnh truyền nhiễm cấp tính do vi rút thuộc họ Paramyxoviridae gây ra. Virus này chủ yếu ảnh hưởng đến hệ hô hấp và có thể gây sốt cao, phát ban trên da, kèm theo các triệu chứng khác giống như cảm cúm.

Sởi có khả năng lây lan rất mạnh. Khi người bệnh ho, hắt hơi hoặc nói chuyện, các hạt nước bọt chứa virus sởi có thể tồn tại trong không khí hoặc bám trên bề mặt trong tối đa hai giờ, khiến người chưa có miễn dịch dễ dàng bị lây nhiễm khi tiếp xúc với môi trường này.

Triệu chứng của bệnh sởi

Bệnh sởi có thể nhận diện qua một số triệu chứng điển hình, bao gồm:

Sốt cao, thường trên 39°C, kéo dài từ 4 - 7 ngày.
Sổ mũi, ho khan và đau họng.
Mắt đỏ, chảy nước mắt.
Xuất hiện các đốm trắng nhỏ bên trong khoang miệng, còn gọi là đốm Koplik.
Phát ban đỏ trên da, xuất hiện sau khoảng 3 - 5 ngày từ khi có triệu chứng sốt. Phát ban thường bắt đầu từ vùng mặt, sau đó lan xuống cổ, ngực, lưng và cuối cùng là chân tay.

Các triệu chứng này thường kéo dài khoảng 10 - 14 ngày. Mặc dù có thể tự khỏi nhưng bệnh sởi vẫn tiềm ẩn nhiều nguy cơ biến chứng nguy hiểm.

Bệnh sởi có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng, đặc biệt đối với trẻ nhỏ, người già, phụ nữ mang thai và những người có hệ miễn dịch yếu.

Những biến chứng nguy hiểm của bệnh sởi

Bệnh sởi có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng, đặc biệt đối với trẻ nhỏ, người già, phụ nữ mang thai và những người có hệ miễn dịch yếu. Một số biến chứng phổ biến bao gồm:

Viêm phổi: Một trong những biến chứng nghiêm trọng nhất, có thể gây suy hô hấp, đe dọa tính mạng.
Viêm não: Mặc dù hiếm gặp nhưng viêm não do sởi có thể để lại di chứng thần kinh nặng nề.
Nhiễm trùng tai: Có thể gây đau tai, thậm chí mất thính lực.
Suy dinh dưỡng: Trẻ em mắc sởi có thể bị suy dinh dưỡng do giảm hấp thu vitamin A, làm tăng nguy cơ tử vong.
Biến chứng thai kỳ: Phụ nữ mang thai mắc sởi có thể đối mặt với nguy cơ sảy thai, sinh non hoặc thai chết lưu.

Do đó, bệnh sởi không chỉ đơn giản là một bệnh ngoài da mà còn là căn bệnh có thể đe dọa tính mạng, đặc biệt ở những nhóm nguy cơ cao.

Tiêm vaccine là cách hiệu quả nhất để phòng bệnh sởi.

Tại sao chỉ mắc bệnh sởi một lần?

Nhiều người thắc mắc rằng liệu bệnh sởi có thể mắc nhiều lần hay không. Câu trả lời là phần lớn mọi người chỉ bị sởi một lần trong đời.

Khi một người bị nhiễm virus sởi cơ thể sẽ kích hoạt phản ứng miễn dịch và sản xuất kháng thể đặc hiệu chống lại virus này. Sau khi khỏi bệnh, hệ miễn dịch ghi nhớ cách tiêu diệt virrus sởi, giúp cơ thể có khả năng bảo vệ suốt đời.

Tuy nhiên, có một số trường hợp hiếm hoi có thể mắc bệnh lần thứ hai. Những trường hợp này rơi vào các nhóm sau:

Người có hệ miễn dịch yếu, chẳng hạn như bệnh nhân ung thư, người nhiễm HIV hoặc người dùng thuốc ức chế miễn dịch.
Những người không có miễn dịch đầy đủ dù đã từng mắc bệnh hoặc tiêm vaccine nhưng kháng thể không đủ mạnh để bảo vệ lâu dài.
Nhiễm trùng sởi thứ phát, xảy ra khi virus sởi có biến thể khác và hệ miễn dịch không thể nhận diện hiệu quả.

Mặc dù vậy, tái nhiễm sởi rất hiếm và đa số mọi người không mắc bệnh sởi quá một lần trong đời nếu đã từng bị nhiễm hoặc được tiêm vaccine đầy đủ.

Cách phòng ngừa bệnh sởi hiệu quả

Tiêm vaccine là cách hiệu quả nhất để phòng bệnh sởi. Hiện nay, vaccine sởi thường được tiêm theo lịch trình:

Mũi 1: Khi trẻ 9 tháng tuổi

Mũi 2: Khi trẻ 18 tháng tuổi

Người lớn chưa từng tiêm vaccine hoặc chưa từng mắc bệnh cũng có thể tiêm phòng để tăng cường miễn dịch.

Vaccine sởi thường được kết hợp trong mũi tiêm MMR (Sởi - Quai bị - Rubella) hoặc MMRV (Sởi - Quai bị - Rubella - Thủy đậu).

Hạn chế tiếp xúc với người bị sởi và đeo khẩu trang khi đến nơi công cộng.
Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng hoặc dung dịch sát khuẩn.
Tăng cường sức đề kháng bằng chế độ dinh dưỡng hợp lý, bổ sung vitamin A đầy đủ.
Vệ sinh môi trường sống sạch sẽ, đặc biệt là các vật dụng cá nhân và bề mặt tiếp xúc thường xuyên.

Bệnh sởi là một căn bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, có khả năng lây lan nhanh chóng và gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng. Mặc dù phần lớn mọi người chỉ mắc sởi một lần trong đời nhờ vào khả năng miễn dịch tự nhiên, nhưng vẫn có những trường hợp hiếm gặp bị tái nhiễm. Hãy chủ động bảo vệ bản thân, gia đình và cộng đồng bằng cách tiêm phòng đúng lịch và tuân thủ các biện pháp phòng ngừa an toàn.

Bs. Nguyễn Thái