Bi kịch gia tộc Hoắc Nguyên Giáp: Lưu lạc Indonesia, chỉ còn 1 phụ nữ luyện võ

Ngày nay, nhắc đến võ lâm Trung Quốc cuối thời Thanh – đầu Dân quốc, cái tên Hoắc Nguyên Giáp (1868-1910) có thể nói là không ai không biết. Ông sáng lập tổ chức võ thuật dân gian đầu tiên của Trung Quốc thời cận đại – Tinh Võ Thể Thao Hội, và không giữ lại điều gì khi truyền bá Hoắc gia Mê Tung Quyền cho đồng bào, lấy mục tiêu “cường quốc – cường thân” làm lý tưởng. Cuộc đời ngắn ngủi của ông diễn ra oanh liệt, đầy màu sắc truyền kỳ.

Sự suy tàn của gia tộc võ thuật Hoắc Nguyên Giáp

Hoắc Nguyên Giáp có hai con trai: trưởng nam Hoắc Đông Chương, thứ nam Hoắc Đông Giác. Trong đó, Hoắc Đông Chương không giỏi võ, ở lại quê nhà chăm sóc mẹ; còn Hoắc Đông Giác thông minh xuất chúng, văn võ song toàn.

Hoắc Nguyên Giáp là cao thủ võ thuật nổi tiếng cuối đời nhà Thanh

Sau khi Hoắc Nguyên Giáp qua đời, Hoắc Đông Giác khi mới 16 tuổi đã theo chú là Hoắc Nguyên Khanh đến Thượng Hải giảng dạy tại Tinh Võ Hội. Do không chịu nổi cảnh chiến loạn, năm 1923 ông rời Trung Quốc sang Nam Dương (Indonesia) và sáng lập Tinh Võ Hội tại tỉnh Surabaya. Khi Chiến tranh Thái Bình Dương bùng nổ, Tinh Võ Hội không thể tiếp tục hoạt động.

Hoắc Đông Các chuyển sang hành nghề y để mưu sinh. Cho đến nay, hậu duệ đời thứ ba của họ Hoắc ở Indonesia đã nhập quốc tịch nước sở tại, mở nhà máy dược phẩm và hoàn toàn rời xa Mê Tung Quyền.

Ở trong nước, một nhánh khác của gia tộc Hoắc hiện có Hoắc Tĩnh Hồng, chắt gái của Hoắc Nguyên Giáp, đang giảng dạy võ thuật tại Đại học Thương mại Thiên Tân. Cô là người duy nhất trong số hậu duệ Hoắc Nguyên Giáp hiện nay lấy võ thuật làm nghề nghiệp.

Gia tộc của Hoắc Nguyên Giáp giờ chỉ còn Hoắc Tĩnh Hồng luyện võ

Theo Hoắc Tĩnh Hồng, từ đời ông nội của cô trở đi, Hoắc gia đã dần không còn lấy luyện võ làm chính: “Nhánh Hoắc gia ở Indonesia chủ yếu hành y, mở nhà máy dược. Ông nội tôi và các anh em của ông thì người làm công nhân, người làm nông, hầu như không ai luyện võ, cũng không mấy hứng thú, võ học gia truyền gần như đứt đoạn”.

Trong hoàn cảnh đó, việc Hoắc Tĩnh Hồng gắn bó với võ thuật phần nhiều là cơ duyên. Khi cô 5 tuổi rưỡi, vì anh trai sức khỏe không tốt, cha đưa anh đi học võ thuật bài bản tại trường thể thao để tăng cường thể chất; đôi khi tiện thể đưa Hoắc Tĩnh Hồng theo.

Hoắc Tĩnh Hồng thấy thích, cha liền cho học cùng. Ba tháng sau, anh trai bỏ cuộc, còn Hoắc Tĩnh Hồng thì càng luyện càng hăng say, sau này thi đỗ vào khoa võ thuật của Đại học Thể thao Bắc Kinh để tiếp tục theo học.

Sự thật về Mê Tung Quyền của Hoắc Nguyên Giáp

Tháng 8 năm nay, Hoắc Tĩnh Đồng mang quyền phổ Hoắc thị Luyện Thủ Quyền của Hoắc gia cho phóng viên xem. Ẩn sau những trang giấy đã ngả màu vàng là câu chuyện về huyết mạch gia tộc và sự truyền thừa võ học. Hoắc Tĩnh Hồng cho biết: “Cuốn quyền phổ vẽ tay này do thái gia gia tôi là Hoắc Đông Các lưu lại, được con gái ông là Hoắc Nguyệt Hoa tặng cho chú họ tôi là Hoắc Tự Chính”.

Quyền phổ Hoắc thị Luyện Thủ Quyền

Năm xưa, bộ quyền phổ cổ xưa ấy từ Indonesia trở về Thiên Tân (Trung Quốc), trở thành căn cứ quan trọng để Hoắc thị Luyện Thủ Quyền được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể.

Hoắc Tĩnh Hồng chia sẻ: “Nhiều người thường hỏi tôi, Mê Tung Quyền trong các phim ảnh về Hoắc Nguyên Giáp có phải là Hoắc thị quyền pháp hay không. Thực ra, những tác phẩm đó có nhiều yếu tố nghệ thuật hóa. Cái gọi là Mê Tung Quyền, chúng tôi gọi là ‘Mê Tung nghệ’, còn Hoắc thị Luyện Thủ Quyền chỉ là một bài cơ bản trong Mê Tung nghệ. Ngoài Luyện Thủ Quyền, Hoắc thị Mê Tung nghệ vẫn còn rất nhiều nội dung chưa được bảo vệ và khai thác đầy đủ”.

Hoắc Tĩnh Hồng cũng từng giải thích rằng Hoắc Nguyên Giáp chưa bao giờ giao đấu với lực sĩ Tây phương như trong phim ảnh: “Trong ấn tượng của tôi, Hoắc Nguyên Giáp chủ yếu là hình tượng do Lý Liên Kiệt thể hiện. Nhưng nhân vật đó không hoàn toàn trùng khớp với Hoắc Nguyên Giáp mà tôi được biết. Điện ảnh mang tính nghệ thuật rất cao, nhiều tình tiết là hư cấu. Ví dụ như việc đánh lôi đài – trên phim vừa xuất hiện đã đánh lôi đài, nhưng thực tế Hoắc Nguyên Giáp gần như chưa từng đánh lôi đài. Điều ông theo đuổi là sự cường thịnh của cả dân tộc, vì vậy mới sáng tạo ra Hoắc thị Luyện Thủ Quyền chú trọng cường thân kiện thể".

"Cái gọi là ‘đệ nhất Thiên Tân’ trong phim thực tế không tồn tại, còn việc đánh bại lực sĩ Nga cũng chưa từng xảy ra. Khi đó đúng là có lực sĩ phương Tây khiêu chiến, Hoắc Nguyên Giáp cũng đứng ra ứng chiến, nhưng đối phương thấy ông xuất hiện thì bỏ đi ngay, căn bản không hề giao đấu", Hoắc Tĩnh Hồng nói thêm.

Hoắc Tĩnh Hồng là người kế thừa võ thuật của Hoắc Nguyên Giáp

Năm 2007, Hoắc thị Luyện Thủ Quyền được đưa vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể cấp thành phố Thiên Tân. Đến năm 2015, Hoắc Tĩnh Hồng chính thức trở thành người đại diện truyền thừa của môn võ này. Nhiều năm qua, cô tra cứu tư liệu gia tộc, tìm gặp hậu duệ trong họ, sắp xếp và hệ thống lại bài quyền xuất phát từ gia tộc Hoắc Nguyên Giáp.

Sau khi tốt nghiệp Đại học Thể thao Bắc Kinh và trở thành giảng viên thể dục tại trường đại học, đồng thời là người duy nhất trong gia tộc Hoắc đảm nhiệm vai trò truyền thừa di sản phi vật thể, Hoắc Tĩnh Hồng mỉm cười nói rằng đó là “số mệnh an bài”, trách nhiệm rất lớn. Điều khiến Hoắc Tĩnh Hồng cảm thấy may mắn là năm 2019, cô đã bái Lý Đình Cát – đệ tử đời thứ ba của Hoắc Nguyên Giáp – làm thầy.

Hoắc Tĩnh Hồng nói: “Khi còn sống, cao tổ tôi (Hoắc Nguyên Giáp) từng nói: ‘Nếu có thời gian, nên đem Luyện Thủ Quyền và các kỹ năng khác biên soạn, xuất bản để khai mở cho hậu thế học.’ Ngày nay, chúng tôi đang biến câu nói ấy thành hiện thực".

Không hề có việc Hoắc Nguyên Giáp giao đấu với lực sĩ phương Tây như trong phim ảnh

Hoắc Tĩnh Hồng cho biết, với tư cách người truyền thừa di sản phi vật thể, sứ mệnh của cô là giúp Hoắc thị Mê Tung nghệ được truyền thừa một cách toàn diện hơn, tránh đứt gãy văn hóa; thông qua giảng dạy và hoạt động câu lạc bộ, để ngày càng nhiều người hiểu và tham gia.

Hoắc Tĩnh Hồng chia sẻ: “Khi sáng lập Tinh Võ Hội, cao tổ Hoắc Nguyên Giáp từng nhấn mạnh: ‘Muốn nước mạnh, không thể thiếu việc người người luyện võ.’ Tinh thần gia quốc ấy chính là cốt lõi của tinh thần Tinh Võ. Vì vậy, bạn bè trong và ngoài nước yêu thích văn hóa võ thuật Trung Hoa đều có thể học tập".

Thông qua mô hình nghiên tập hội trong các trường đại học, Hoắc Tĩnh Hồng đã mang đến những ý tưởng mới cho việc truyền thừa hiện đại của di sản phi vật thể, giúp tinh thần võ học họ Hoắc tỏa sáng sức sống mới trong thời đại ngày nay.

Sơn Tùng