Bí quyết trường thọ từ những thói quen nhỏ mỗi ngày

Trong nhiều thập kỷ, các nhà khoa học đã liên tục tìm kiếm lời giải cho câu hỏi: điều gì giúp con người sống lâu và khỏe mạnh? Tuổi thọ không chỉ đến từ yếu tố di truyền, mà còn chịu tác động lớn từ lối sống hằng ngày. Nghiên cứu về các "vùng xanh" – nơi tập trung nhiều người sống trên 90 hoặc 100 tuổi – cùng các phân tích y học hiện đại cho thấy: tuổi thọ thực sự là kết quả của những thói quen nhỏ nhưng duy trì đều đặn suốt đời.

1. Duy trì hoạt động thể chất nhẹ nhàng suốt cả ngày

Không nhất thiết phải tập gym cường độ cao. Người sống thọ thường xuyên vận động theo cách tự nhiên: đi bộ, làm vườn, leo cầu thang, dọn dẹp nhà cửa, mang vác nhẹ… Những hoạt động này giúp:

Cải thiện tuần hoàn máu.
Tăng độ bền của hệ cơ – xương – khớp.
Giảm nguy cơ tiểu đường và bệnh tim.
Duy trì sự linh hoạt, hạn chế té ngã khi lớn tuổi.
Các chuyên gia nhận định rằng hoạt động đều đặn trong ngày tốt hơn vận động mạnh nhưng gián đoạn.

Gợi ý: Đặt mục tiêu đi bộ 6.000–8.000 bước/ngày, đứng lên di chuyển mỗi 45–60 phút khi làm việc.

Người cao tuổi đi bộ nhẹ nhàng trong công viên – thói quen vận động tự nhiên giúp duy trì sức khỏe và kéo dài tuổi thọ.

2. Ăn uống tối giản nhiều rau củ, ít chế biến

Chế độ ăn của những người sống thọ thường có vài điểm chung:

Rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt, các loại đậu chiếm phần lớn khẩu phần.
Chất béo tốt từ cá, dầu ô liu, quả bơ.
Thịt đỏ hạn chế, ưu tiên đạm thực vật.
Thực phẩm ít chế biến, ít đường, ít muối.

Một nguyên tắc quan trọng khác là "ăn đến 80% no". Điều này giúp giảm gánh nặng chuyển hóa, tránh dư thừa calo – một trong những yếu tố thúc đẩy lão hóa sớm.

Bữa ăn nhiều rau xanh, ngũ cốc và đạm thực vật – mô hình dinh dưỡng đơn giản nhưng giàu lợi ích cho người muốn sống khỏe và sống lâu.

3. Ngủ đủ, ưu tiên chất lượng hơn số giờ

Giấc ngủ kém chất lượng liên quan chặt chẽ đến:

Suy giảm trí nhớ.
Tăng nguy cơ tiểu đường.
Rối loạn miễn dịch.
Bệnh tim mạch.
Tăng cân và lão hóa tế bào

Người lớn tuổi ở các vùng sống thọ thường ngủ đúng giờ, hạn chế ánh sáng xanh buổi tối và duy trì giấc ngủ 7–8 tiếng. Ngủ trưa 15–20 phút cũng mang lại lợi ích cho tim mạch và khả năng tập trung.

4. Kiểm soát căng thẳng mỗi ngày, không đợi đến khi kiệt sức

Giảm stress giúp kéo dài tuổi thọ vì cơ thể không bị "bào mòn" bởi nồng độ cortisol cao liên tục. Các thói quen được đánh giá hiệu quả gồm:

Thiền hoặc hít thở sâu.
Đọc sách.
Chăm cây, nghe nhạc nhẹ.
Giao tiếp tích cực với người thân.
Viết nhật ký cảm xúc.
Thực hành lòng biết ơn

Bác sĩ tâm thần học cho rằng những người biết nhận diện và điều hòa cảm xúc có tuổi thọ tốt hơn vì họ tránh được chuỗi phản ứng stress mạn tính.

5. Duy trì kết nối xã hội – liều thuốc trường thọ bền vững nhất

Cô đơn được xem là "kẻ giết người thầm lặng". Các nghiên cứu kéo dài nhiều thập kỷ cho thấy người có quan hệ xã hội bền vững:

Giảm nguy cơ trầm cảm.
Giảm tỷ lệ tử vong sớm.
Ít bị suy giảm trí nhớ.
Có sức khỏe tim mạch tốt hơn.
Những kết nối này không cần quá rộng, chỉ cần vài mối quan hệ chất lượng, nơi bạn cảm thấy được lắng nghe và thấu hiểu.

6. Giữ tinh thần mục tiêu – cảm giác "có ý nghĩa để sống"

Điểm chung nổi bật của người sống thọ là họ luôn có lý do để thức dậy mỗi sáng: chăm cháu, làm vườn, tiếp tục một sở thích, đóng góp cho cộng đồng. Tinh thần mục tiêu giúp não bộ duy trì sự sắc bén, giảm nguy cơ sa sút trí tuệ và nâng cao sức khỏe tinh thần.

Bạn có thể bắt đầu bằng cách:

Tìm một sở thích.
Tham gia hoạt động tình nguyện.
Đặt các mục tiêu cá nhân nhỏ

7. Uống rượu có kiểm soát hoặc tránh hoàn toàn

Một số vùng sống thọ uống rượu vang đỏ với lượng rất nhỏ trong bữa ăn, nhưng không phải ai cũng phù hợp. Các bác sĩ nhấn mạnh rằng:

Nếu bạn không uống rượu, không nên bắt đầu.
Nếu uống, nên dưới 1 đơn vị/ngày đối với nữ và 2 đơn vị/ngày đối với nam.
Tuyệt đối không uống để giải tỏa cảm xúc.

8. Chăm sóc sức khỏe định kỳ – phát hiện sớm quan trọng hơn điều trị

Khám sức khỏe hằng năm, đo huyết áp, xét nghiệm máu, tầm soát ung thư theo độ tuổi giúp phát hiện bệnh sớm – yếu tố then chốt để kéo dài tuổi thọ.

Người sống thọ hiếm khi trì hoãn việc kiểm tra sức khỏe và luôn chủ động điều chỉnh lối sống khi có dấu hiệu bất thường.

9. Giữ não bộ luôn hoạt động

Tuổi thọ đi cùng sự minh mẫn. Các thói quen tốt cho não gồm:

Học kỹ năng mới.
Chơi cờ, sudoku, giải đố.
Đọc sách hằng ngày.
Hạn chế lướt mạng không kiểm soát

Não bộ là "cơ bắp tinh thần": dùng càng nhiều càng bền.

Tuổi thọ không phải là điều xa vời. Nó hình thành từ những thói quen rất nhỏ: vận động nhẹ nhàng, ăn uống cân bằng, ngủ đủ, giữ tinh thần lạc quan, duy trì kết nối xã hội và chăm sóc sức khỏe chủ động. Bạn không cần thay đổi toàn bộ cuộc sống ngay lập tức; chỉ cần bắt đầu bằng những điều nhỏ nhất và thực hiện đều đặn mỗi ngày.

3 thời điểm vàng đi bộ đối với người cao tuổi, bí quyết sống khỏe | SKĐS

Bs. Trần Thu Phương