Biến chứng phổi ở bệnh nhân tiểu đường

Mắc tiểu đường type 2, nhưng 3 tháng nay nam bệnh nhân tự ý bỏ thuốc, đến khi cơ thể xuất hiện dấu hiệu “khó chịu” đi khám thì tá hỏa phải nhập viện điều trị để tránh biến chứng nguy hiểm tại phổi.

Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC tiếp nhận nam bệnh nhân N.T.K, 43 tuổi, ở Hà Nội đến khám do khoảng 10 ngày nay có xuất hiện ho đờm xanh, tức ngực hai bên khi ho, cảm giác gai sốt về chiều, sụt 2 kg và đã uống kháng sinh 7 ngày nhưng không đỡ.

Bệnh nhân cho biết thêm, gia đình có bố đẻ điều trị lao phổi năm 2019, còn bản thân 6 năm trước phát hiện mắc tiểu đường type 2, nhưng uống thuốc không đều, thậm chí trong vòng 3 tháng nay còn tự ý bỏ thuốc.

Bác sĩ Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC đang khám cho bệnh nhân.

Cách đây 7 tháng, anh có đi kiểm tra sức khỏe tại một cơ sở y tế có chẩn đoán theo dõi lao phổi. Do không xuất hiện triệu chứng ho, sốt nào nên anh K., chủ quan không xét nghiệm đờm để chẩn đoán lao.

BSCKI. Phạm Sơn Tùng, chuyên khoa Hô hấp, Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC thăm khám và chỉ định anh K., làm xét nghiệm máu, xét nghiệm vi sinh chuyên sâu và chụp CT lồng ngực.

Kết quả xét nghiệm có tăng bất thường chỉ số CRP - gợi ý cơ thể xuất hiện tình trạng viêm nhiễm cấp, xét nghiệm Glucose và HbA1c tăng cao.

Chụp CT lồng ngực kết luận hình ảnh đông đặc và nốt mờ hai phổi, có phá hủy tạo hang thùy trên phổi (theo dõi tổn thương do lao), hạch trung thất, thoái hóa cột sống ngực.

Đặc biệt, xét nghiệm vi sinh trên mẫu bệnh phẩm đờm có xét nghiệm Mycobacterium tuberculosis dương tính.

Với chẩn đoán xác định anh K., mắc viêm phổi - lao phổi AFB âm tính - đái tháo đường type 2 - viêm gan B mạn tính, bác sĩ Tùng nhanh chóng hội chẩn cùng chuyên gia PGS.TS Hoàng Thị Phượng - nguyên Trưởng khoa Lao và Bệnh phổi (Viện Phổi Trung ương); Phó chủ nhiệm Bộ môn Nội khoa Y (Đại học Y dược, Đại học Quốc gia Hà Nội), chuyên gia cao cấp tại Hệ thống Y tế MEDLATEC.

Được chuyên gia tư vấn, ngay lập bệnh nhân nhập viện điều trị nội trú Viêm phổi - Lao phổi - Đái tháo đường type 2 không kiểm soát.

PGS.TS Hoàng Thị Phượng chia sẻ: “Bệnh nhân K., đến MEDLATEC khám do vừa xuất hiện dấu hiệu cấp tính, dấu hiệu mạn tính và thêm triệu chứng viêm long đường hô hấp nên đặt ra vấn đề cần tầm soát bệnh lý cấp tính - bệnh hô hấp và bệnh lý mạn tính - bệnh lý nhiễm trùng. Hơn nữa, ở bệnh nhân này có bệnh nền, cộng với việc nghi ngờ mắc lao, dựa vào những yếu tố đó nên chúng tôi chỉ định bệnh nhân nhập viện nội trú điều trị”.

Khi nào nên sàng lọc lao phổi? Theo chuyên gia, nếu xuất hiện những dấu hiệu nghi ngờ mắc lao phổi, người dân nên được tầm soát ngay, gồm ho kéo dài trên 2 tuần: Ho khan, ho đờm, ho ra máu;

Gầy sụt cân, mệt mỏi; sốt nhẹ về chiều, sốt kéo dài không rõ nguyên nhân trên 2 tuần, ra mồ hôi về đêm; đau ngực, khó thở…; Triệu chứng viêm phổi cấp tính không đáp ứng với điều trị kháng sinh 2 tuần;

Do bệnh lao phổi có tính chất truyền nhiễm nên cần sàng lọc lao cho người nhà bệnh nhân. Chuyên gia khuyến cáo, khi mắc lao phổi và bệnh tiểu đường là hai yếu tố cộng hưởng làm cho sức đề kháng suy giảm nên khi đã mắc tiểu đường nếu không được kiểm soát sẽ thúc đẩy bệnh lao phổi tiến triển. Vì vậy, nếu mắc bệnh tiểu đường, để tránh biến chứng khôn lường cần kiểm tra đường huyết và tuân thủ nghiêm ngặt phác đồ điều trị để tránh biến chứng.

Trường hợp bệnh nhân K., bên cạnh những yếu tố nguy cơ cao như gia đình có bố mắc bệnh lao, bản thân bệnh nhân trước đây đi khám có chẩn đoán lao phổi, có mắc tiểu đường nhưng lại tự ý bỏ thuốc điều trị. Rất may mắn cho bệnh nhân K., được phát hiện kịp thời, chính xác nên tăng cơ hội điều trị thành công.

Bằng kinh nghiệm thăm khám, bác sĩ Tùng cho biết, các trường hợp nghi ngờ mắc lao, khi đi thăm khám cần kể rõ vào các dấu hiệu bất thường (nếu có) như ho kéo dài trên hai tuần, gầy sụt cân, mệt mỏi, sốt nhẹ về chiều…

Đồng thời, bác sĩ sẽ chỉ định người bệnh thực hiện các kỹ thuật, xét nghiệm cận lâm sàng để bác sĩ có cơ sở chẩn đoán bệnh gồm xét nghiệm chẩn đoán lao ban đầu.

Nhuộm soi trực tiếp tìm đờm AFB: Nếu dương tính phát hiện trực khuẩn kháng cồn kháng toan, cần làm xét nghiệm Gen Expert, MGIT để khẳng định mắc lao.

Xét nghiệm sinh học phân tử phát hiện lao nhanh: Xét nghiệm phát hiện lao đồng thời phát hiện tính kháng thuốc: Xpert MTB/RIF; Xpert MTB/RIF Ultra. Kết quả xét nghiệm dương tính là tiêu chuẩn “vàng” chẩn đoán.

Xét nghiệm nuôi cấy vi khuẩn lao: Ưu tiên nuôi cấy môi trường lỏng (BACTEC MGIT). Kết quả xét nghiệm dương tính là tiêu chuẩn “vàng” chẩn đoán.

Bác sĩ lưu ý, hiện nay, ưu tiên sử dụng xét nghiệm sinh học phân tử phát hiện lao nhanh và kháng thuốc, thay thế cho xét nghiệm nhuộm soi tìm AFB.

Khi có dấu hiệu bất thường ở đường hô hấp, người dân nên đi thăm khám để phát hiện bệnh ở giai đoạn sớm.

D.Ngân