Biên lãi thuần ngân hàng cuối năm: Kỳ vọng cải thiện nửa cuối năm

Ảnh minh họa

Trong báo cáo cập nhật ngành ngân hàng vừa công bố, Chứng khoán Mirae Asset cho biết biên lãi thuần (NIM) của toàn hệ thống đã quay về vùng năm 2017- 2018, giai đoạn trước khi lợi nhuận bứt phá mạnh. Trong ngắn hạn, NIM nhiều khả năng còn giảm nhẹ trong quý 3/2025 trước khi bước vào trạng thái "bình thường mới", đi ngang trong trung và dài hạn.

Trong quý 2/2025, NIM toàn ngành giảm 0,14 điểm % so với quý trước và giảm 0,17 điểm so với cùng kỳ 2024. Diễn biến này phản ánh sức ép từ cả hai phía: lợi suất tài sản sinh lãi giảm 0,14 điểm % do nhiều ngân hàng ưu tiên mở rộng tín dụng trong khi chi phí huy động lại tăng 0,09 điểm % so với cùng kỳ.

Ở nhóm ngân hàng có tốc độ tăng trưởng tín dụng nhanh như VPBank và HDBank, biên lãi thuần sụt giảm rõ rệt. Nhóm quốc doanh như BIDV, VietinBank và Vietcombank cũng ghi nhận mức co hẹp, trong đó BIDV còn chịu thêm tác động từ suy giảm chất lượng tài sản trong nửa đầu năm.

Ngược lại, ở phía huy động, chi phí vốn tăng mạnh hơn tại nhóm ngân hàng vừa và nhỏ như ABBank (+0,39 điểm %), Eximbank (+0,30 điểm %), PGBank (+0,39 điểm %), TPBank (+0,38 điểm %) và VIB (+0,22 điểm %) do đẩy mạnh huy động kỳ hạn dài và phát hành giấy tờ có giá, khiến chi phí vốn duy trì ở mức cao.

Ảnh: Mirae Asset

Ở góc nhìn khác, Chứng khoán Rồng Việt (VDSC) cho rằng NIM đã tạo đáy trong quý 1/2025. Sang quý 2, NIM toàn ngành cải thiện nhẹ, đạt 3,15%, nhờ chất lượng tài sản được cải thiện khi nợ quá hạn hình thành ròng giảm mạnh, giúp giảm đáng kể phần lãi dự thu phải thoái. Nhờ vậy, lợi suất cho vay và lợi suất tài sản sinh lãi bình quân tăng lần lượt 0,1 điểm % và 0,2 điểm %, trong khi chi phí vốn chỉ nhích thêm 0,1 điểm %.

Theo VDSC, động lực cải thiện NIM trong nửa cuối năm đến từ 2 yếu tố, bao gồm:

Thứ nhất, nhu cầu vay trung dài hạn khả quan hơn của nền kinh tế kết hợp với triển vọng lành mạnh của chất lượng tài sản giúp nâng cao lợi suất tài sản sinh lãi.

Thứ hai, dòng vốn giải ngân đầu tư công dồi dào hơn từ nay đến cuối năm (ước tính trên 500.000 tỷ đồng) và hạ tỷ lệ dự trữ cho 4 ngân hàng thương mại tham gia nhận chuyển giao bắt buộc các ngân hàng yếu kém từ quý 4/2025 (ước tính gần 40.000 tỷ đồng) sẽ giúp giải tỏa áp lực thanh khoản trên thị trường cũng như ổn định lại mặt bằng lãi suất huy động.

Theo VDSC, trên thực tế, áp lực thanh khoản đã diễn ra trong thời gian đầu tháng 8 khi lãi suất bình quân liên ngân hàng đã bắt đầu tăng mạnh, đỉnh điểm lên gần 6% vào đầu tháng 8, bất chấp việc Ngân hàng Nhà nước tiếp tục bơm tiền trên kênh nghiệp vụ thị trường mở (OMO), nâng quy mô OMO lưu hành chạm ngưỡng 200.000 tỷ đồng.

Ảnh: VCDS

Lợi nhuận phân hóa mạnh giữa nhóm lớn và nhỏ

Song song với biến động NIM, lợi nhuận ngành ngân hàng quý 2/2025 ghi nhận sự phân hóa mạnh. Theo Mirae Asset, lợi nhuận trước thuế toàn ngành tăng 17,6% so với cùng kỳ, nhưng diễn biến khác biệt giữa các nhóm.

Trong 6 tháng đầu năm, nhóm ngân hàng lớn chỉ tăng 14,2% lợi nhuận so với cùng kỳ, thấp hơn mức 23,9% của nhóm vừa và nhỏ. Nguyên nhân là NIM co hẹp khiến thu nhập lãi thuần (NII) của nhóm lớn chỉ tăng 4,9%. Động lực chính đến từ tiết giảm dự phòng (giảm 5,6%) và thu nhập ngoài lãi tăng hơn 41% nhờ giao dịch tài sản tài chính và thu hồi nợ xấu.

Ngược lại, nhóm ngân hàng vừa và nhỏ ghi nhận tăng trưởng đồng đều: NII tăng 17,4%, thu nhập dịch vụ (NSI) tăng 36,1%, và thu nhập khác (NOI) tăng hơn 70% nhờ các khoản lãi từ giao dịch, thu hồi nợ xấu và thoái vốn. Điều này phản ánh lợi thế linh hoạt và ít chịu áp lực chính sách hơn so với nhóm lớn.

Triển vọng nửa cuối năm, Mirae Asset cho rằng áp lực lợi nhuận sẽ giảm bớt khi NIM và tín dụng ổn định hơn, mảng dịch vụ (NSI) phục hồi sau thay đổi phương pháp hạch toán, còn nguồn thu bổ trợ từ chứng khoán, bảo hiểm sẽ duy trì vai trò hỗ trợ. Tuy vậy, nhiều ngân hàng vẫn cần củng cố thêm bộ đệm dự phòng để đảm bảo an toàn.

Nhìn chung, Mirae Asset đánh giá triển vọng NIM trung tính và thận trọng, trong khi VDSC tin rằng NIM đã tạo đáy và có thể cải thiện nhẹ nhờ yếu tố thanh khoản và chất lượng tài sản. Dù vậy, cả hai công ty chứng khoán đều đồng thuận rằng lợi nhuận ngân hàng nửa cuối 2025 sẽ bớt áp lực, song mức độ tăng trưởng sẽ phân hóa mạnh giữa nhóm ngân hàng lớn và nhóm vừa, nhỏ.

Thu Trang