Biểu tình rầm rộ tại Gruzia: Quyết định hoãn gia nhập EU thổi bùng sự căng thẳng

Theo New York Times (NYT), biểu tình không chỉ diễn ra tại Tbilisi mà còn lan rộng đến các thành phố lớn như Batumi và Kutaisi, phản ánh sự chia rẽ sâu sắc trong xã hội về định hướng tương lai của quốc gia này.

Nguyên nhân dẫn đến biểu tình

Căng thẳng bùng nổ sau tuyên bố của Thủ tướng Irakli Kobakhidze rằng Gruzia sẽ tạm dừng quá trình gia nhập EU cho đến năm 2028. Ông Kobakhidze cũng cho biết chính phủ sẽ từ chối các khoản tài trợ của EU, vốn đã cung cấp hơn 500 triệu USD cho Gruzia kể từ năm 2019. Lập luận của chính phủ là cần thời gian để "đánh giá lại các điều kiện gia nhập" và tránh "sự can thiệp không mong muốn" từ EU.

Tuyên bố này đã làm dấy lên sự phản đối mạnh mẽ từ phe đối lập và một bộ phận người dân. Đối với họ, quyết định trì hoãn không chỉ làm tổn hại đến nỗ lực hội nhập phương Tây mà còn đe dọa tương lai chính trị và kinh tế của Gruzia. Việc hoãn gia nhập EU được xem như dấu hiệu cho thấy chính phủ đang dần nghiêng về phía Nga, trong bối cảnh Moscow tìm cách gia tăng ảnh hưởng tại khu vực Kavkaz.

Các cuộc biểu tình tại Tbilisi thu hút hàng nghìn người, với khẩu hiệu "Gruzia là châu Âu" vang lên trên các con đường lớn. Người dân mang theo cờ EU và biểu ngữ đòi hỏi chính phủ giữ vững cam kết hội nhập với châu Âu. Trước tòa nhà quốc hội hôm 28 và 29.11, những người biểu tình tập trung phản đối và cáo buộc chính phủ "phản bội lợi ích quốc gia".

Không khí tại khu vực này nhanh chóng trở nên căng thẳng khi một số người biểu tình cố tình khiêu khích lực lượng chức năng. Một cảnh sát bị thương và phải nhập viện sau các vụ đụng độ. Bộ Nội vụ Gruzia đã huy động hàng trăm sĩ quan thuộc lực lượng đặc biệt, sử dụng vòi rồng và hơi cay để giải tán đám đông, đồng thời bắt giữ 43 người biểu tình.

Cảnh sát đã sử dụng vòi rồng và hơi cay để giải tán những người biểu tình chống chính phủ trước tòa nhà quốc hội ở Tbilisi, Gruzia hôm 29.11 - Ảnh: NYT

Tại các thành phố khác như Batumi và Kutaisi, các cuộc biểu tình diễn ra trong không khí ôn hòa hơn nhưng vẫn phản ánh sự phẫn nộ của người dân đối với quyết định của chính phủ.

Phản ứng từ chính quyền

Thủ tướng Kobakhidze tuyên bố rằng việc hoãn tiến trình gia nhập EU là cần thiết để đảm bảo sự độc lập và phẩm giá của Gruzia trước những áp lực từ phương Tây. Chính phủ Gruzia đã nhấn mạnh rằng quá trình gia nhập EU không nên bị biến thành công cụ để gây sức ép chính trị, đặc biệt khi EU yêu cầu Gruzia thay đổi luật pháp và chính sách nội bộ theo hướng không phù hợp với các giá trị văn hóa và xã hội truyền thống.

Những người biểu tình đổ ra đường phố Tbilisi, tụ tập bên ngoài tòa nhà quốc hội - Ảnh: NYT

Ông Kobakhidze chỉ trích những yêu cầu từ EU, bao gồm việc bãi bỏ luật cấm tuyên truyền LGBTQ và hạn chế các tổ chức phi chính phủ do phương Tây tài trợ, là "sự can thiệp không thể chấp nhận". Thủ tướng khẳng định rằng Gruzia không từ bỏ mục tiêu hội nhập châu Âu, nhưng cần thời gian để xác định một lộ trình phù hợp hơn với lợi ích quốc gia.

Bộ Nội vụ Gruzia nhấn mạnh rằng các cuộc biểu tình, nếu vượt quá giới hạn pháp luật, sẽ bị trấn áp nghiêm khắc để bảo đảm trật tự công cộng. Tuy nhiên, các nhà phân tích cho rằng việc sử dụng các biện pháp mạnh có thể làm gia tăng căng thẳng và khiến tình hình trở nên khó kiểm soát hơn.

Vai trò của phe đối lập

Phe đối lập tại Gruzia từ lâu đã tìm cách thúc đẩy chương trình nghị sự phương Tây, bất chấp những lo ngại về việc đánh mất bản sắc dân tộc và quyền tự quyết. Tổng thống Salome Zourabichvili, mặc dù có vai trò hạn chế trong hệ thống chính trị, đã công khai chỉ trích chính phủ và gọi quyết định hoãn gia nhập EU là "một bước lùi lịch sử" và cáo buộc chính phủ thực hiện "một cuộc đảo chính hiến pháp".

Các nhà lãnh đạo đối lập hiện tìm cách phối hợp với tổng thống để giải quyết khủng hoảng. Một cuộc họp giữa tổng thống và các nhà lãnh đạo đối lập được tổ chức trong nỗ lực tìm kiếm giải pháp hòa bình.

Chính phủ Gruzia, trong khi đó, khẳng định rằng phe đối lập đang lợi dụng vấn đề này để chia rẽ đất nước và làm suy yếu vị thế của chính quyền. Thủ tướng Kobakhidze cáo buộc các lãnh đạo đối lập là "công cụ của các thế lực nước ngoài", sử dụng EU như một vũ khí chính trị nhằm áp đặt lợi ích ngoại bang lên Gruzia.

Quan điểm từ Nga

Gruzia, một quốc gia nằm ở ngã ba đường giữa châu Âu và châu Á, luôn đối mặt với áp lực từ các cường quốc lớn. Trong hai thập niên qua, Gruzia đã cố gắng hội nhập với phương Tây, đặc biệt thông qua các mối quan hệ chặt chẽ với EU và NATO. Tuy nhiên, kể từ khi chiến tranh Nga - Ukraine bùng nổ, chính phủ Gruzia ngày càng thể hiện lập trường trung lập, gây thất vọng cho những người ủng hộ phương Tây.

Quyết định hoãn gia nhập EU không chỉ phản ánh sự chuyển hướng chính trị của Gruzia mà còn đặt ra câu hỏi về tương lai của quốc gia này trong bối cảnh cạnh tranh ảnh hưởng giữa Nga và phương Tây ngày càng gay gắt.

Nga đã giữ lập trường trung lập trong việc xử lý tình hình tại Gruzia, nhưng Tổng thống Vladimir Putin đã ca ngợi quyết định của chính phủ Gruzia là "can đảm" và "sáng suốt". Nga nhấn mạnh rằng Gruzia có quyền quyết định con đường phát triển của riêng mình, không chịu áp lực từ bất kỳ thế lực bên ngoài nào.

Đồng thời, Nga sẵn sàng hỗ trợ Gruzia trong việc phát triển quan hệ song phương trên các lĩnh vực kinh tế, năng lượng và an ninh. Đây có thể là cơ hội để hai nước tăng cường hợp tác trong bối cảnh khu vực Kavkaz đang trải qua những biến động lớn.

Khả năng dẫn đến khủng hoảng lớn

Các cuộc biểu tình hiện tại dưới sự dẫn dắt của phe đối lập là minh chứng cho sự chia rẽ sâu sắc trong xã hội Gruzia. Một bên là những người ủng hộ hội nhập phương Tây, xem EU như biểu tượng của dân chủ và tự do. Bên kia là những người lo ngại rằng việc gia nhập EU có thể đồng nghĩa với sự can thiệp sâu rộng vào nội bộ quốc gia.

Nếu chính phủ không thể giải quyết khủng hoảng này một cách hòa bình, nguy cơ bùng phát các cuộc khủng hoảng chính trị lớn hơn là hoàn toàn có thể xảy ra. Gruzia phải xây dựng một chính sách đối ngoại cân bằng, không chỉ tập trung vào phương Tây mà còn mở rộng hợp tác với Nga và các nước láng giềng. Nếu được thực hiện thành công, chiến lược này có thể giúp Gruzia củng cố vị thế trong khu vực, đồng thời tránh bị cuốn vào các căng thẳng địa chính trị không cần thiết.

Hoàng Vũ