BIS cảnh báo nguy cơ lạm phát tái bùng phát giữa bối cảnh bất ổn toàn cầu

BIS cảnh báo nguy cơ lạm phát tái bùng phát giữa bối cảnh bất ổn toàn cầu

Kịch bản "u ám" này được Tổng giám đốc Agustin Carstens nêu rõ trong báo cáo thường niên của tổ chức, cho thấy những điểm yếu vốn có trong hệ thống toàn cầu tiếp tục bị phơi bày kể từ khi ông Trump nhậm chức hồi tháng 1.

“Chúng ta từng kỳ vọng một cuộc hạ cánh mềm và mọi thứ từng đi đúng lộ trình”, ông Carstens nói và thêm rằng: “Nhưng sau đó là một giai đoạn đầy biến động, với nguy cơ từ thuế quan cản trở các nền kinh tế tiến gần hơn đến mục tiêu lạm phát 2%”.

Báo cáo cuối cùng trong nhiệm kỳ của ông Carstens, công bố hôm Chủ Nhật, cho thấy mức độ bất ổn kinh tế hiện tại tương đương với các cuộc khủng hoảng trong quá khứ, chủ yếu do chính sách áp thuế nhập khẩu của Nhà Trắng, dù đang tạm thời lắng dịu trong giai đoạn đình chiến 90 ngày.

BIS cho biết triển vọng tăng trưởng suy yếu, trong khi rủi ro đối với ổn định giá tiêu dùng, tài khóa công và hệ thống tài chính đều gia tăng.

Trước những thách thức này, BIS khuyến nghị các ngân hàng trung ương nên kiên định với các mục tiêu cốt lõi để duy trì niềm tin và nâng cao hiệu quả điều hành.

Ông Carstens đặc biệt lưu ý về tình hình khó khăn của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) trong bối cảnh hiện tại. Chủ tịch Jerome Powell đang phải đối mặt với áp lực từ Nhà Trắng yêu cầu cắt giảm lãi suất, song vẫn kiên quyết giữ lập trường.

“Tại Mỹ, kịch bản có thể trở nên đặc biệt khó khăn cho Fed khi lạm phát hoặc kỳ vọng lạm phát tăng, trong khi kinh tế lại chậm lại. Đây là tình huống mà các ngân hàng trung ương khi đối mặt thường gặp rất nhiều khó khăn”, ông nói.

Phát biểu tại một hội nghị các thống đốc NHTW hôm Chủ Nhật, ông Carstens nhấn mạnh rằng việc duy trì uy tín trong điều hành kinh tế không chỉ là trách nhiệm của các cơ quan tiền tệ.

“Niềm tin không thể dừng lại ở chính sách tiền tệ hay cánh cửa ngân hàng trung ương. Nó phải mở rộng ra toàn bộ chính sách công. Người dân phải tin rằng các nhà hoạch định chính sách và quan chức được bầu chọn sẽ hành động vì mục tiêu chính đáng và làm việc hiệu quả”, ông chia sẻ.

Báo cáo của BIS liên tục cảnh báo về rủi ro lạm phát, trong đó việc gián đoạn thương mại có thể giáng đòn vào các nền kinh tế đang chịu áp lực từ già hóa dân số, thiếu hụt lao động và nguồn cung hàng hóa bị bóp nghẹt.

Giới chức lưu ý rằng người tiêu dùng hiện nhạy cảm hơn sau đại dịch, trong khi kỳ vọng về chi phí sinh hoạt vẫn cao, tạo ra những thách thức mới với ổn định giá cả.

Trong bối cảnh giá dầu thô gần đây tăng vọt rồi điều chỉnh, những phân tích như vậy có thể khiến các nhà hoạch định chính sách cẩn trọng hơn.

“Người từng bị rắn cắn sẽ sợ dây thừng”, chuyên gia cố vấn kinh tế Hyun Song Shin thuộc BIS ví von và nói thêm: “Cần đảm bảo rằng một cú sốc giá nhất thời không kéo theo một làn sóng lạm phát kéo dài”.

Một rủi ro khác là gánh nặng nợ công chưa từng có tại nhiều quốc gia. Theo báo cáo, tại các nước thuộc Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD), chi phí lãi vay năm ngoái đã chiếm tới 4% GDP và sẽ còn tăng tiếp.

“Rủi ro đối với lạm phát và ổn định tài chính có thể bắt nguồn hoặc lan truyền qua căng thẳng tại thị trường trái phiếu chính phủ”, BIS cảnh báo và cho rằng: “Sự hoài nghi về tính bền vững tài khóa có thể dẫn đến khủng hoảng tái cấp vốn và phá vỡ kỳ vọng lạm phát”.

Ngược lại, tình huống tăng lãi suất trái phiếu do áp lực giá cả leo thang cũng được xem là mối nguy. Một chương riêng trong báo cáo phân tích cách thị trường tài chính toàn cầu ngày càng liên thông, khiến các cú sốc lan truyền nhanh hơn giữa các nền kinh tế.

“Các điểm dễ tổn thương về vĩ mô - tài chính có thể khuếch đại các biến động kinh tế, bao gồm đà suy giảm do thay đổi chính sách thương mại và mức độ bất định tăng cao”, báo cáo nêu.

BIS đề xuất nhiều giải pháp thúc đẩy tăng trưởng và năng suất, như linh hoạt hóa thị trường lao động, giảm thủ tục hành chính, gỡ bỏ rào cản thương mại và tăng đầu tư công, đồng thời thúc giục cải cách tài khóa.

Về giám sát, tổ chức này cảnh báo không nên nới lỏng quy định với hệ thống ngân hàng, đồng thời cần giám sát chặt khối tổ chức tài chính phi ngân hàng.

Đối với các ngân hàng trung ương, BIS khuyến nghị cần “cân đối thận trọng” giữa mục tiêu tăng trưởng và lạm phát, đặc biệt khi tâm lý người tiêu dùng khi đối diện các cú sốc giá hiện không còn như trước.

“Thế giới cũ đã chấm dứt”, Phó tổng giám đốc BIS, Andrea Maechler nhận định và thêm rằng: “Giờ đây, mỗi đợt tăng giá đều đi kèm nỗi sợ rằng nó không đơn thuần là biến động nhất thời mà có thể làm thay đổi toàn bộ động lực lạm phát”.

Đại Hùng