Bộ Công Thương đổi mới tư duy, đưa Nghị quyết 66 vào cuộc sống

Chính sách phải đi đầu

Chia sẻ tại tọa đàm “Bộ Công Thương đổi mới tư duy, đột phá thể chế pháp luật: Đưa Nghị quyết 66-NQ/TW vào cuộc sống” do Tạp chí Công Thương tổ chức, bà Bùi Thị Bình Giang - Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế, Bộ Công Thương cho biết, thời gian qua, công tác xây dựng và hoàn thiện thể chế của ngành Công Thương đã đạt được nhiều kết quả nổi bật, thể hiện rõ tinh thần đổi mới tư duy và đột phá về thể chế pháp luật - coi đây là “đột phá của đột phá”, là nền tảng để tạo lập hành lang pháp lý minh bạch, ổn định và thúc đẩy phát triển công nghiệp, năng lượng, thương mại bền vững.

Theo bà Giang, năm 2025 là năm có Bộ Công Thương có số lượng văn bản quy phạm pháp luật lớn nhất trong rất nhiều năm trở lại đây: Bộ Công Thương xây dựng 142 văn bản quy phạm pháp luật, mức cao nhất trong nhiều năm (gồm 04 Luật, 02 Nghị quyết của Quốc hội, 47 Nghị định, 07 Quyết định của Thủ tướng Chính phủ và 82 Thông tư). Bộ đã quán triệt Nghị quyết 206/2025/QH15, khẩn trương rà soát, tháo gỡ khó khăn, điểm nghẽn pháp luật; ban hành Thông báo 170/TB-BCT yêu cầu các đơn vị chủ động trình, sửa đổi văn bản; thường xuyên đánh giá hiệu quả chính sách sau ban hành.

Cùng đó, triển khai phương án cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính theo yêu cầu của Chính phủ: bãi bỏ tối thiểu 30% điều kiện kinh doanh; giảm 30% thời gian giải quyết thủ tục; giảm 30% chi phí tuân thủ. Về định hướng dài hạn, Bộ Công Thương là bộ đầu tiên tổng kết việc thực hiện Định hướng Chương trình xây dựng pháp luật nhiệm kỳ Quốc hội XV và xây dựng Định hướng lập pháp nhiệm kỳ XVI; đề xuất 06 nhiệm vụ lập pháp mới.

Ông Trần Hữu Linh - Cục trưởng Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước, Bộ Công Thương cho biết, Cục xác định xây dựng chính sách là nhiệm vụ ưu tiên số một. Năm nay được giao xây dựng và trình 9 nghị định và ít nhất 2 thông tư - khối lượng chưa từng có, thể hiện quan điểm “chính sách phải đi đầu”.

Kết quả cải cách thủ tục hành chính của Bộ Công Thương

Theo bà Trần Thị Mai Hương - Phó Chủ tịch Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia, Bộ Công Thương, thời gian vừa qua, trong công tác xây dựng văn bản quy phạm pháp luật về bảo vệ người tiêu dùng, Ủy ban đã phối hợp với các cơ quan, tổ chức liên quan và tham mưu xây dựng kịp thời xây dựng văn bản về phân cấp, phân quyền, xác định rõ thẩm quyền của các cấp trong lĩnh vực bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng như Nghị định số 139 và Nghị định số 146.

Đối với công tác thực thi pháp luật, Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia luôn đề cao phòng ngừa, cảnh báo vi phạm pháp luật đi đôi với tăng cường giám sát, kiểm tra, xử lý nghiêm minh và kịp thời các vi phạm. Trong năm 2025, theo kế hoạch, Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia cũng đã tiến hành kiểm tra 10 doanh nghiệp lớn trong lĩnh vực bảo vệ người tiêu dùng. Bên cạnh đấy, Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia cũng đã tiến hành kiểm tra đột xuất đối với những kiến nghị của tổ chức, cá nhân có kiến nghị và phản ánh với tổ chức vi phạm. Nhiều vụ việc đã được Ủy ban Cạnh tranh quốc gia xử lý, xử phạt.

Bà Nguyễn Thị Phương Liên - Phó Vụ trưởng Vụ Công tác Xây dựng văn bản quy phạm pháp luật, Bộ Tư pháp cho rằng, phải thừa nhận việc chất lượng văn bản do Bộ Công Thương xây dựng ngày càng nâng cao: các dự thảo có tính hợp hiến, hợp pháp, thống nhất; tỷ lệ thông qua tại Quốc hội rất cao. Các văn bản đều hướng tới cải cách, đơn giản hóa thủ tục hành chính và giảm phiền hà cho người dân, doanh nghiệp.

Nói về đổi mới tư duy, theo bà Bùi Thị Bình Giang - Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế, Bộ Công Thương, một nội dung “đột phá” khác mà Bộ Công Thương đang triển khai và sẽ thực hiện trong thời gian tới đó là công tác phát triển nguồn nhân lực phục vụ cho xây dựng và tổ chức thi hành pháp luật.

“Xây dựng và hoàn thiện pháp luật không chỉ nhằm đảm bảo yêu cầu quản lý nhà nước, mà quan trọng hơn là tạo dựng môi trường thuận lợi, minh bạch, thúc đẩy đổi mới sáng tạo, thu hút đầu tư và phát triển bền vững”, bà Giang nói.

Các đại biểu tham dự tọa đàm

Bỏ tư duy ‘không quản được thì cấm’

Về kế hoạch năm 2026, ông Trần Hữu Linh - Cục trưởng Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước, Bộ Công Thương cho biết, Cục tiếp tục coi xây dựng thể chế là nhiệm vụ trung tâm, bám sát Nghị quyết 66; hướng đến mục tiêu đến 2028 hoàn thiện hạ tầng pháp luật để thúc đẩy đầu tư kinh doanh, đưa Việt Nam vào Top 3 ASEAN. Cục sẽ xây dựng 2 pháp lệnh trình Quốc hội năm 2026: Pháp lệnh sửa đổi Pháp lệnh Quản lý thị trường (phù hợp với tình hình gian lận thương mại mới, đặc biệt trên môi trường online); Luật Giao dịch hàng hóa phái sinh (mô hình hiện đại hỗ trợ dự báo giá, ổn định tiêu thụ và “bảo hiểm giá” cho nông sản, kim loại, hàng hóa số hóa và tín chỉ carbon).

“Việc xây dựng 8-9 nghị định/năm chỉ khả thi khi phối hợp liên ngành thật chặt chẽ giữa các bộ ngành và các hiệp hội ngành hàng. Sự phối hợp tốt giúp bảo đảm tiến độ, chất lượng và bám sát thực tiễn”, ông Linh cho hay.

Đồng tình với việc cần sự vào cuộc đồng bộ của các bộ ngành, bà Nguyễn Thị Phương Liên - Phó Vụ trưởng Vụ Công tác Xây dựng văn bản quy phạm pháp luật, Bộ Tư pháp cho rằng, để đạt mục tiêu đề ra, các bộ, ngành và địa phương cần triển khai đồng bộ giải pháp theo Nghị quyết 66, trọng tâm là: rà soát, đơn giản hóa hệ thống pháp luật, bãi bỏ quy định gây cản trở sản xuất kinh doanh để tạo môi trường thông thoáng cho doanh nghiệp. Cùng đó, đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ và chuyển đổi số trong xây dựng pháp luật, coi đây là xu thế tất yếu giúp nâng cao chất lượng và hiệu quả hoàn thiện thể chế.

“Cơ chế phối hợp liên ngành là yếu tố then chốt bảo đảm tiến độ và chất lượng văn bản quy phạm pháp luật, khó khăn lớn nhất không phải số lượng văn bản mà là phối hợp hiệu quả giữa các bộ, ngành. Với đặc thù quản lý nhiều lĩnh vực, Bộ Công Thương cần xem đổi mới tư duy pháp luật là cải cách thể chế gắn với tầm nhìn phát triển, biến pháp luật thành “hạ tầng mềm” thúc đẩy tăng trưởng, đúng tinh thần Nghị quyết 66: pháp luật phải khơi thông, không kìm hãm nguồn lực”, bà Liên nói.

Bà cũng cho rằng, thời gian tới, có 5 yêu cầu trọng tâm đối với đổi mới tư duy pháp luật ngành Công Thương. Theo đó, thay vì tư duy “không quản được thì cấm”, pháp luật ngành Công Thương cần tạo cơ chế thuận lợi để khơi thông các nguồn lực xã hội và kinh tế, từ vốn, công nghệ đến nhân lực. “Pháp luật cần hỗ trợ doanh nghiệp và cơ quan quản lý tiếp cận công nghệ mới, ứng dụng trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn và chuyển đổi số trong sản xuất, thương mại, logistics, khuyến khích sáng tạo, thử nghiệm chính sách mới. Chúng ta có thể cho phép các mô hình kinh doanh mới trong thương mại điện tử, năng lượng sạch hay logistics được thử nghiệm trong một khung pháp lý linh hoạt”, bà Liên lưu ý.

Thục Quyên