Việt Nam sẽ xây dựng ít nhất 5 trung tâm logistics hiện đại, 'xanh hóa'

Ông Bùi Bá Nghiêm, chuyên viên cao cấp Cục Xuất nhập khẩu, Phó Trưởng Ban soạn thảo chiến lược cho hay, Chiến lược phát triển dịch vụ logistics 2025–2035, tầm nhìn 2050 là văn bản chiến lược toàn diện đầu tiên của Việt Nam dành riêng cho lĩnh vực này, thể hiện nhận thức mới của Chính phủ về vai trò then chốt của logistics trong nền kinh tế hiện đại. Chiến lược xác định logistics là ngành kinh tế quan trọng, giá trị gia tăng cao, gắn với phát triển bền vững và được xây dựng trên nền tảng hạ tầng giao thông – thương mại – công nghệ hiện đại, tận dụng lợi thế địa lý và tiềm năng kinh tế biển.

Chiến lược phát triển dịch vụ logistics giai đoạn 2025 - 2035 đặt mục tiêu tăng trưởng 12-15% mỗi năm, nâng tỷ trọng ngành logistics lên 5-7% GDP. Đến 2035, tỷ lệ doanh nghiệp thuê ngoài dịch vụ đạt 70-80%, chi phí logistics giảm xuống còn 12-15% GDP.

Hội nghị được tổ chức theo hình thức trực tiếp và trực tuyến đến các địa phương.

Việt Nam sẽ xây dựng ít nhất 5 trung tâm logistics hiện đại, đồng thời phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao với 70% lao động được đào tạo chuyên môn. Ngành logistics hướng tới chuyển đổi số và xanh hóa, góp phần giảm phát thải. Đến năm 2050, chiến lược kỳ vọng nâng tỷ trọng giá trị tăng thêm ngành logistics lên 7-9% GDP, phát triển 10 trung tâm hiện đại tầm quốc tế, và 90% lao động có chuyên môn, cùng 100% doanh nghiệp áp dụng chuyển đổi số. Đồng thời, hoàn thiện hạ tầng giao thông, thương mại điện tử và môi trường đầu tư nhằm tăng cường năng lực cạnh tranh, đưa Việt Nam trở thành trung tâm logistics quốc tế quan trọng.

Đây là định hướng tạo nền tảng để logistics trở thành một trong những ngành mũi nhọn, đóng góp trực tiếp vào năng lực cạnh tranh quốc gia và sự dịch chuyển mô hình tăng trưởng sang kinh tế tri thức, kinh tế xanh, kinh tế số.

Chiến lược đề ra 9 nhóm giải pháp trọng tâm: Hoàn thiện thể chế; phát triển hạ tầng logistics; tăng cường liên kết vùng; phát triển thị trường và doanh nghiệp; đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh; phát triển nhân lực; phát huy vai trò hiệp hội, doanh nghiệp đầu tàu; và tăng cường thông tin, dữ liệu, thống kê. Bộ Công Thương giữ vai trò chủ trì triển khai, phối hợp các bộ, ngành và địa phương bảo đảm thực thi đồng bộ và hiệu quả.

Ông Đào Trọng Khoa, Chủ tịch VLA, nhận định Chiến lược logistics quốc gia 2025–2035, tầm nhìn 2050 là văn bản mang ý nghĩa lịch sử, lần đầu đưa ra một khung định hướng dài hạn và toàn diện cho ngành logistics, ngành được xác định là động lực quan trọng thúc đẩy thương mại, đầu tư và xuất nhập khẩu. Ông cũng nhấn mạnh dấu ấn FIATA World Congress 2025, sự kiện nâng vị thế Việt Nam trong chuỗi cung ứng toàn cầu và tạo đà triển khai Chiến lược.

Ngành logistics Việt Nam hiện tăng trưởng 14–16%/năm, quy mô 70–80 tỷ USD với hơn 45.000 doanh nghiệp; riêng VLA nắm 70–80% thị phần cốt lõi. Hiệp hội đã sớm vào cuộc với các đề án ESG, AgriLogistics, trung tâm đổi mới sáng tạo và chương trình phổ biến chiến lược.

Bà Đặng Minh Phương, đại diện Hiệp hội Logistics và Cảng biển Việt Nam cho rằng chi phí logistics của Việt Nam vẫn cao hơn nhiều nước trong khu vực. Điểm nghẽn lớn là chi phí logistics cao do hạ tầng, thể chế, kết nối thiếu đồng bộ; quy định hiện hành còn làm suy giảm lợi thế địa lý; chuyển đổi số triển khai chậm dù nhu cầu lớn.

Tương tự, ông Trần Đức Nghĩa, Chủ tịch Hiệp hội Logistics Hà Nội, vận tải, giám sát, hải quan, kiểm tra chuyên ngành vẫn còn bất cập, khiến doanh nghiệp "rất vất vả" trong triển khai. Ông nhấn mạnh, nếu doanh nghiệp tuân thủ đủ quy định mà vẫn không thể vận hành hiệu quả, nghĩa là chính sách cần được rà soát lại.

Do đó, đại diện các Hiệp hội cho rằng cần chuẩn hóa dữ liệu, đẩy nhanh số hóa, hoàn thiện hạ tầng, cải cách thể chế và nâng cao chất lượng nhân lực.

Vấn đề logistics xanh cũng được nhấn mạnh với các yêu cầu về vận tải xanh, nhiên liệu sạch và số hóa thủ tục, song đang gặp khó vì thiếu sự phối hợp giữa trung ương và địa phương. Bài toán nhân lực tiếp tục là điểm yếu, đòi hỏi doanh nghiệp đầu tư dài hạn và Nhà nước sớm ban hành khung năng lực cùng hệ sinh thái đào tạo thực hành.

Các chuyên gia đề nghị rà soát tiêu chí quy hoạch trung tâm logistics, ưu tiên khả năng kết nối luồng hàng thay vì diện tích đất, đồng thời tăng vai trò tham gia của VLA ngay từ giai đoạn xây dựng đề án. Từ góc nhìn chung của các hiệp hội, các kiến nghị đều bám sát nhiệm vụ của Chiến lược: giảm chi phí, hoàn thiện hạ tầng – thể chế, chuyển đổi số, phát triển xanh và nâng chất lượng nhân lực.

Chủ tịch VLA Đào Trọng Khoa khẳng định, với sự phối hợp chặt chẽ giữa Nhà nước – doanh nghiệp – hiệp hội, ngành logistics sẽ phát triển bền vững và trở thành ngành kinh tế mũi nhọn của Việt Nam trong tương lai.

Lưu Hiệp