Bộ Công Thương đồng hành cùng nông nghiệp, nông dân, nông thôn

Bộ Công Thương kiến tạo hành lang pháp lý và kết nối thị trường

Trong bối cảnh nông nghiệp Việt Nam đang hướng tới hiện đại hóa, nâng cao năng lực cạnh tranh và mở rộng thị trường, vai trò của Bộ Công Thương ngày càng trở nên rõ nét. Không chỉ là cơ quan quản lý, điều hành thị trường, Bộ Công Thương đã chủ động đồng hành cùng nông dân, hợp tác xã và doanh nghiệp nông thôn thông qua nhiều chương trình, chính sách thiết thực, từ xây dựng khung pháp lý đến xúc tiến thương mại, từ phát triển thị trường trong nước đến thúc đẩy thương mại điện tử.

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên tham quan Khu triển lãm sản phẩm nông nghiệp đặc sắc Việt Nam xuất khẩu sang Trung Quốc. Ảnh: MOIT

Nghị định số 60/2024/NĐ-CP ngày 5/6/2024 về phát triển và quản lý chợ; dự thảo Nghị định thay thế Nghị định số 158/2006/NĐ-CP và Nghị định số 51/2018/NĐ-CP của Chính phủ về hoạt động mua bán hàng hóa qua Sở Giao dịch hàng hóa; dự thảo Nghị định quy định về thành lập, hoạt động của Sở Giao dịch hàng hóa và mua bán hàng hóa, dịch vụ trong Trung tâm Tài chính quốc tế tại Việt Nam…, không chỉ tạo hành lang pháp lý mà còn thúc đẩy tiêu thụ sản phẩm nội địa, trong đó có nông sản của bà con nông dân. Việc này không chỉ tạo cơ hội mở rộng thị trường, mà còn giúp người nông dân tự tin hơn khi đưa sản phẩm ra thị trường chính thức.

Bên cạnh khung pháp lý, Bộ Công Thương còn chú trọng phát triển thị trường nội địa với chiến lược dài hạn. Quyết định số 326/QĐ-TTg ngày 21/10/2025 phê duyệt Chiến lược phát triển thị trường bán lẻ Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn 2050, cùng với Chương trình phát triển thị trường trong nước và Cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam” giai đoạn 2025-2027, đã góp phần chuyển đổi thị trường nội địa theo hướng hiện đại, minh bạch và bền vững. Đặc biệt, người nông dân là một trong những nhóm hưởng lợi trực tiếp, khi hàng hóa của họ được ưu tiên kết nối với mạng lưới phân phối, giảm thiểu khâu trung gian và nâng cao giá trị sản phẩm.

Những chương trình trọng điểm như Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc miền núi, Chương trình xây dựng nông thôn mới hay Chương trình Mỗi xã một sản phẩm (OCOP) đã tạo ra nền tảng quan trọng để thúc đẩy phát triển hạ tầng thương mại, mở rộng thị trường nội địa và nâng cao năng lực cạnh tranh hàng Việt. Việc cung cấp thông tin dự báo thị trường, tập huấn kiến thức kinh doanh, kết nối cung - cầu, xây dựng các mô hình mua bán hàng hóa đặc sản hay đầu tư chợ vùng dân tộc thiểu số… đều là những bước đi cụ thể, thiết thực giúp sản phẩm nông sản được tiêu thụ hiệu quả, đồng thời nâng cao thu nhập và cải thiện đời sống của người dân nông thôn.

Một yếu tố nổi bật là Bộ Công Thương đã không ngừng thúc đẩy liên kết giữa sản xuất và tiêu dùng, giữa nông dân, hợp tác xã và doanh nghiệp. Nhờ triển khai đồng bộ các chương trình kết nối cung cầu, phát triển sản phẩm OCOP, sản phẩm đặc sản vùng miền và hàng Việt có thương hiệu, mạng lưới phân phối hiện đại dần hình thành, giúp nông sản Việt Nam tiếp cận người tiêu dùng trong và ngoài nước. Đây là minh chứng sống động cho cách tiếp cận thị trường có chiều sâu: gắn kết phát triển thương mại với các mục tiêu kinh tế - xã hội bền vững.

Không chỉ dừng lại ở thị trường nội địa, Bộ Công Thương còn tích cực mở rộng thị trường xuất khẩu. Thông qua các hiệp định thương mại tự do (FTA) như CPTPP, EVFTA, UKVFTA, hàng nông sản chủ lực như gạo, cà phê, hạt tiêu, hạt điều được hưởng mức thuế 0% tại nhiều nước, mở ra cơ hội lớn cho xuất khẩu. Riêng gạo, Việt Nam được hưởng hạn ngạch xuất khẩu lớn sang EU và Anh. Các biện pháp phi thuế quan cũng được thúc đẩy, bảo đảm sự minh bạch, phù hợp cam kết quốc tế, giảm chi phí, nâng cao năng lực cạnh tranh và giá trị gia tăng cho nông sản Việt.

Trong khuôn khổ ASEAN, Bộ Công Thương sử dụng công cụ phòng vệ thương mại để bảo vệ quyền lợi ngành sản xuất trong nước, như ngành đường mía, đảm bảo cạnh tranh công bằng, duy trì ổn định sản xuất và bảo vệ thu nhập của nông dân. Bên cạnh đó, việc theo dõi sát tình hình thị trường, cập nhật thông tin trong và ngoài nước, tổ chức hội nghị, hội thảo và giao ban xúc tiến thương mại giúp các địa phương, doanh nghiệp kịp thời nắm bắt xu hướng, điều chỉnh cơ cấu sản xuất và đáp ứng tín hiệu thị trường.

Xúc tiến thương mại là cú hích nâng giá trị nông sản Việt

Một minh chứng rõ rệt cho sự đồng hành của Bộ Công Thương với nông dân là công tác xúc tiến thương mại (XTTM). Thông qua XTTM, Bộ Công Thương đã xây dựng các liên kết chặt chẽ giữa người sản xuất, hợp tác xã, doanh nghiệp, thị trường, giúp nông dân nâng cao thu nhập, ổn định đầu ra và gia tăng giá trị sản phẩm. Hàng loạt chương trình kết nối thị trường, đào tạo kỹ năng, tiêu chuẩn hóa sản xuất, quảng bá sản phẩm đã hình thành chuỗi cung ứng bền vững, hướng tới sản xuất an toàn, có truy xuất nguồn gốc và thương hiệu rõ ràng.

Bộ Công Thương tích cực hỗ trợ khu vực nông nghiệp, nông dân, nông thôn tham gia các hoạt động xúc tiến thương mại nhằm mở rộng thị trường. Ảnh minh họa

Bên cạnh hình thức XTTM truyền thống, Bộ Công Thương còn đẩy mạnh thương mại điện tử (TMĐT), mở ra cơ hội mới cho nông dân và hợp tác xã. Kế hoạch tổng thể phát triển TMĐT giai đoạn 2021-2025 và 2026-2030 đặt trọng tâm vào phát triển thương mại điện tử nông sản, thu hẹp khoảng cách số giữa đô thị và nông thôn, phổ cập kỹ năng số cho nông dân và hộ kinh doanh. Các lớp tập huấn, đào tạo trực tiếp và trực tuyến, mô hình “nông dân số, hợp tác xã số” đã giúp người nông dân thích ứng với kinh tế số, chuyển từ tư duy sản xuất sang tư duy thị trường, chủ động kết nối, quảng bá và tiêu thụ sản phẩm.

Hiệu quả thực tế đã rõ rệt với hơn 2.000 doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh đưa sản phẩm lên sàn TMĐT với gần 10.000 sản phẩm đặc sản vùng miền trên các sàn lớn như Shopee, TikTok Shop, Amazon, Sendo, Postmart, Voso. Chuỗi Mega Livestream thu hút hàng trăm nhà sáng tạo nội dung, hơn 80 triệu lượt tiếp cận, tạo hơn 10.500 đơn hàng trực tuyến, cùng 500 video quảng bá và bộ nhận diện thương hiệu sản phẩm. Không chỉ tăng hiệu quả tiêu thụ trong nước, hoạt động này còn mở ra cơ hội xuất khẩu, nâng cao giá trị sản phẩm Việt trên thị trường quốc tế.

Hệ sinh thái số mà Bộ Công Thương đang hoàn thiện, gồm SanViet.vn, ECVN.com và Vietnamexport.com.vn, đóng vai trò nền tảng quan trọng trong kết nối thị trường. SanViet.vn liên kết 10 sàn TMĐT địa phương, thu hút hơn 300 doanh nghiệp, hợp tác xã mới; ECVN.com và Vietnamexport.com.vn hỗ trợ hơn 1.600 doanh nghiệp và hợp tác xã tiếp cận 200 cơ hội giao thương mỗi tháng, cung cấp hàng nghìn tin tức, tài liệu thị trường qua mạng lưới gần 70 thương vụ Việt Nam ở nước ngoài. Nhờ đó, nông sản Việt được quảng bá và xuất khẩu hiệu quả, từ đó nâng cao thu nhập và ổn định đời sống nông dân.

Nhìn lại chặng đường vừa qua, có thể thấy Bộ Công Thương đã đi trước một bước trong việc kết nối thị trường với sản xuất nông nghiệp, từ cấp pháp lý, hạ tầng, thị trường nội địa đến xuất khẩu và thương mại số. Đây không chỉ là chính sách mà còn là hành động đồng hành thiết thực với nông dân, hợp tác xã và doanh nghiệp nông thôn, giúp họ nâng cao năng lực cạnh tranh, chuyển đổi số và tiếp cận thị trường hiện đại.

Trong thời gian tới, những giải pháp này hứa hẹn sẽ tiếp tục thúc đẩy tiêu thụ nông sản, nâng cao thu nhập cho nông dân, phát triển thương mại nội địa bền vững và mở rộng xuất khẩu nông sản Việt Nam ra thế giới. Cùng với nỗ lực của các địa phương, doanh nghiệp và người dân, Bộ Công Thương đang góp phần hiện thực hóa tầm nhìn nông thôn Việt Nam phát triển toàn diện, năng động và kết nối toàn cầu, biến mỗi sản phẩm nông nghiệp thành cơ hội kinh tế, thương hiệu và văn hóa.

Nguyễn Hạnh