Bộ GD-ĐT sắp có 1 chuẩn chương trình đào tạo tài năng, xét chọn đại học tham gia

Thông tin được Bộ GD-ĐT đưa ra tại hội nghị triển khai các đề án về phát triển nguồn nhân lực và hợp tác “3 Nhà” diễn ra ngày 14/6.

Đây được xác định là một trong những nhiệm vụ để triển khai Đề án đào tạo nguồn nhân lực phục vụ phát triển công nghệ cao giai đoạn 2025 - 2035 và định hướng tới năm 2045 mà Thủ tướng phê duyệt.

TS Đặng Văn Huấn, Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục Đại học (Bộ GD-ĐT) cho hay, Bộ GD-ĐT đang xây dựng kế hoạch tổng thể triển khai đề án, trong đó có nội dung triển khai các chương trình đào tạo tài năng.

Trong tháng 6/2025 Bộ GD-ĐT sẽ xây dựng, ban hành chuẩn chương trình đào tạo tài năng. Cùng đó, quy định các tiêu chí đánh giá, lựa chọn các chương trình đào tạo, cơ sở đào tạo tham gia đào tạo tài năng.

Cũng trong tháng 6, Bộ sẽ có hướng dẫn đăng ký, tổ chức xét chọn cơ sở đào tạo và giao chỉ tiêu đào tạo tài năng. Trong tháng 7, Bộ GD-ĐT sẽ có hướng dẫn các cơ sở giáo dục đại học triển khai cụ thể các chương trình đào tạo tài năng này.

Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Hoàng Minh Sơn phát biểu tại hội nghị. Ảnh: Trần Hiệp.

Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Hoàng Minh Sơn cho hay, sẽ không thể phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo một cách đột phá không có nguồn nhân lực chất lượng cao, tài năng. Nhân lực tốt nghiệp các ngành STEM sẽ phục vụ được rất nhiều các ngành công nghiệp, nông nghiệp khác nhau. “Chúng ta nói đến những công nghệ khác nhau như bán dẫn, đường sắt tốc độ cao, điện hạt nhân,... không phải chỉ cần nhân lực chuyên sâu về các lĩnh vực này mà cần rất nhiều các nhân lực STEM. Kể cả khi chúng ta cần phát triển một lĩnh vực công nghiệp nào đó, việc đào tạo chuyển đổi giữa các nhân lực tốt nghiệp các ngành STEM để chuyên sâu vào những lĩnh vực đó cũng sẽ rất nhanh. Có thể nói việc đào tạo nhân lực công nghệ cao bao phủ rất nhiều lĩnh vực”, Thứ trưởng Sơn nói.

Về chương trình đào tạo tài năng, theo ông Sơn, yêu cầu năng lực các trường tham gia phải dẫn đầu mới tham gia được. “Việc này sẽ phải cạnh tranh. Bộ GD-ĐT sẽ dựa trên năng lực, kết quả, uy tín đào tạo của các trường để lựa chọn”, ông Sơn nói.

Ông Sơn cho biết, sẽ có 100 chương trình đào tạo tài năng đến trình độ kỹ sư, thạc sĩ và 100 chương trình đào tạo về y sinh. “Trong chương trình này có nhiều lĩnh vực, trong đó ưu tiên nhiều đến lĩnh vực công nghệ số, trí tuệ nhân tạo, công nghệ sinh học,...”, ông Sơn nói.

Ông Sơn cho hay, Bộ GD-ĐT cũng đã có những nhiệm vụ cụ thể để định hướng học sinh học STEM, trong đó cũng cần sự tham gia của chính các trường đại học. “Trong công tác tư vấn tuyển sinh, chúng ta cũng có những quan tâm đến việc tư vấn các em theo học những ngành STEM. Tư vấn không gì thuyết phục bằng những thông tin về cơ hội việc làm, điều kiện học tập, các chế độ, chính sách về học bổng, học phí của các trường ngoài những chính sách chung của Nhà nước”, ông Sơn nói.

Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Văn Phúc cho rằng, hợp tác giữa “Nhà nước - nhà trường - nhà doanh nghiệp” hay còn gọi là mô hình “3 Nhà” có vai trò hết sức quan trọng để phát huy sức mạnh tổng hợp; huy động, khai thác có hiệu quả các nguồn lực, gắn kết chặt chẽ giữa đào tạo, nghiên cứu khoa học với thị trường lao động và nền kinh tế, đáp ứng một cách tốt nhất nguồn nhân lực chất lượng cao, phát triển khoa học công nghệ và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.

Theo đó, nhà trường không chỉ là nơi đào tạo, mà còn là trung tâm sáng tạo tri thức, nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ, và cần được khuyến khích, gắn kết chặt chẽ hơn với doanh nghiệp, đầu tư nhiều hơn hơn để đáp ứng nhu cầu thực tiễn và thị trường. Doanh nghiệp không chỉ là nơi sử dụng lao động do nhà trường đào tạo ra, mà còn là nơi ứng dụng, triển khai, thương mại hóa các kết quả nghiên cứu, là đối tác quan trọng nhất của các trường.

“Mối quan hệ này không chỉ dừng lại ở đào tạo nguồn nhân lực, mà cần mở rộng sang các hoạt động nghiên cứu, ứng dụng, chuyển giao công nghệ, thương mại hóa sản phẩm nghiên cứu, và đặc biệt là hình thành các hợp tác, liên doanh, liên kết,...”, ông Phúc nói.

Thanh Hùng