Bộ KH&CN trình Quốc hội 5 dự án luật, định hình tương lai số và công nghệ cao
Đây là tiền đề quan trọng để Việt Nam chuyển mình thành nền kinh tế dựa trên tri thức, đạt được các mục tiêu phát triển bền vững và hội nhập quốc tế sâu rộng.
Tại kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV vừa khai mạc sáng nay (20.10), Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) trình Quốc hội 5 dự án luật mang tính chiến lược. Sự xuất hiện của các dự án luật mới như Luật Chuyển đổi số và Luật Trí tuệ nhân tạo cho thấy quyết tâm của Việt Nam trong việc tạo ra hành lang pháp lý vượt trội, đưa đất nước bứt phá mạnh mẽ, làm chủ công nghệ và đổi mới sáng tạo.
5 trụ cột pháp lý chi phối kỷ nguyên số
Việc dồn lực hoàn thiện đồng thời 5 dự án luật cốt lõi này là minh chứng rõ ràng nhất cho việc Chính phủ xác định khoa học, công nghệ và Đổi mới sáng tạo là động lực chính của mô hình tăng trưởng kinh tế mới. Danh sách 5 dự án luật chiến lược dự kiến được xem xét bao gồm:
Luật Chuyển đổi số (Dự án luật mới): Đây là dự án luật có ý nghĩa nền tảng, được coi là khung pháp lý cao nhất cho toàn bộ quá trình chuyển đổi số quốc gia.
Trọng tâm: Pháp điển hóa các quy định về chính phủ số, kinh tế số và xã hội số; thiết lập cơ chế quản lý, khai thác, và bảo vệ dữ liệu quốc gia như một tài sản chiến lược.
Kỳ vọng: Tạo môi trường pháp lý thông thoáng cho các giao dịch điện tử, dịch vụ công trực tuyến và thúc đẩy hạ tầng số an toàn, đồng bộ.
Luật Trí tuệ nhân tạo (AI) (Dự án luật mới): Việc xây dựng một đạo luật riêng về AI thể hiện tầm nhìn đi trước trong việc quản lý và phát triển công nghệ tiên tiến nhất hiện nay.
Trọng tâm của luật là thiết lập các nguyên tắc về đạo đức AI, quản trị rủi ro, và trách nhiệm giải trình khi ứng dụng công nghệ AI. Đồng thời, luật cũng đưa ra các cơ chế thử nghiệm (Sandbox) để khuyến khích nghiên cứu và phát triển AI một cách có kiểm soát.
Với việc xây dựng đạo luật chuyên biệt về AI, Việt Nam có thể trở thành quốc gia tiên phong trong khu vực có hành lang pháp lý về AI, thu hút đầu tư vào lĩnh vực công nghệ cao này.
Luật Công nghệ cao (sửa đổi)
Việc sửa đổi, bổ sung một số điều Luật Công nghệ cao nhằm cập nhật các chính sách để kịp thời với sự phát triển của công nghệ toàn cầu (như chip bán dẫn, công nghệ sinh học thế hệ mới).
Với điểm đáng chú ý là đưa ra các cơ chế ưu đãi vượt trội về thuế, đất đai, vốn cho các dự án công nghệ cao chiến lược; nâng cao hiệu quả thu hút FDI chất lượng cao và phát triển nguồn nhân lực trình độ cao.
Luật Chuyển giao công nghệ (sửa đổi): Dự án này nhằm tháo gỡ vướng mắc, tạo cầu nối hiệu quả giữa nghiên cứu và thị trường.
Luật cho phép các tổ chức nghiên cứu được tự chủ tài chính và định giá tài sản trí tuệ một cách linh hoạt, khuyến khích thương mại hóa kết quả khoa học. Mục tiêu là để các đề tài nghiên cứu không còn nằm "đắp chiếu" mà nhanh chóng được ứng dụng vào sản xuất, kinh doanh.
Luật Sở hữu trí tuệ (sửa đổi): Luật SHTT sửa đổi tập trung vào việc bảo vệ quyền lợi của nhà sáng tạo trong môi trường kinh tế số.
Trọng tâm: Tăng cường bảo vệ quyền SHTT trên các nền tảng số và không gian mạng, giải quyết hiệu quả các tranh chấp và vi phạm bản quyền số, tạo môi trường cạnh tranh lành mạnh cho đổi mới sáng tạo.
Quyết tâm khai thông mọi nguồn lực
Việc trình 5 dự án luật này cho thấy sự đồng lòng giữa Chính phủ và Quốc hội trong việc hoàn thiện thể chế để giải phóng nguồn lực.
Luật Chuyển đổi số và Luật AI được kỳ vọng sẽ trở thành công cụ pháp lý mạnh mẽ để thúc đẩy các cơ chế thí điểm, chấp nhận rủi ro và khuyến khích sáng tạo trong môi trường số. Đây là tiền đề quan trọng để Việt Nam chuyển mình thành nền kinh tế dựa trên tri thức, đạt được các mục tiêu phát triển bền vững và hội nhập quốc tế sâu rộng.
Tuy nhiên, khối lượng công việc lập pháp khổng lồ này đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng về chất lượng hồ sơ và sự phối hợp đồng bộ giữa các cơ quan, đảm bảo rằng khi các đạo luật đi vào cuộc sống, chúng sẽ thực sự mở đường, tạo động lực phát triển mà không gây ra những vướng mắc, chồng chéo.
