Bộ Khoa học và Công nghệ: Tăng tốc trên bốn trụ cột chiến lược

Đột phá thể chế – Kết quả toàn diện trên cả bốn trụ cột

Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị

Sáng 14-7, tại Hà Nội, Bộ Khoa học và Công nghệ tổ chức Hội nghị sơ kết kết quả hoạt động 6 tháng đầu năm 2025. Đây là hội nghị sơ kết đầu tiên kể từ khi Bộ hoạt động theo mô hình tổ chức mới sau hợp nhất.

Sau khi hợp nhất hai cơ quan cấp bộ, từ ngày 1-3-2025, Bộ Khoa học và Công nghệ chính thức vận hành theo mô hình tổ chức mới. Đây không đơn thuần là việc sáp nhập bộ máy mà là quá trình tái cấu trúc toàn diện, từ chức năng, nhiệm vụ đến văn hóa tổ chức và mô hình quản trị. Ngay trong quý I, Bộ đã trình Chính phủ ban hành Nghị định 55/2025/NĐ-CP về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, giảm số đơn vị trực thuộc từ 42 xuống còn 25, tiết kiệm đáng kể nguồn lực, tăng hiệu suất điều hành.

Bộ cũng hoàn tất chuyển giao các lĩnh vực không còn thuộc phạm vi quản lý về các bộ ngành chuyên trách như: Báo chí, xuất bản, thông tin đối ngoại, an toàn thông tin và thanh tra, qua đó thể hiện rõ định vị mới – một cơ quan chủ lực dẫn dắt cả 4 trụ cột: Khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Một điểm sáng nổi bật là việc Bộ Khoa học và Công nghệ đã chủ trì, tham mưu trình Bộ Chính trị ban hành 4 nghị quyết then chốt, trong đó có Nghị quyết 57-NQ/TW về phát triển đột phá khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, được coi là kim chỉ nam cho chuyển đổi số Việt Nam trong giai đoạn tới.

Các đại biểu tham dự hội nghị

Đồng thời, tại Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV, Bộ đã trình và được thông qua đồng thời 5 dự án luật quan trọng: Luật Khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo; Luật Công nghiệp công nghệ số; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tiêu chuẩn và Quy chuẩn kỹ thuật; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa; Luật Năng lượng nguyên tử (sửa đổi).

Thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW về đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy theo hướng tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả, Bộ đã chủ động tham mưu Chính phủ ban hành 2 nghị định quan trọng: Nghị định số 132/2025/NĐ-CP phân định thẩm quyền giữa các cấp chính quyền địa phương; Nghị định số 133/2025/NĐ-CP quy định cụ thể về phân cấp, phân quyền trong lĩnh vực khoa học, công nghệ và chuyển đổi số.

Bộ Khoa học và Công nghệ đã thực hiện phân quyền, phân cấp 78 nhiệm vụ và phân định thẩm quyền 6 nhiệm vụ từ cấp huyện xuống cấp xã và lên cấp tỉnh.

Cũng trong 6 tháng đầu năm, lĩnh vực khoa học ghi nhận nhiều chuyển biến tích cực: Số công bố quốc tế tăng gần 9%, đặc biệt ở các ngành mũi nhọn như khoa học máy tính, y học, kỹ thuật; 849 giấy chứng nhận kết quả nghiên cứu khoa học và công nghệ được cấp; 42 chương trình khoa học và công nghệ cấp quốc gia đang triển khai hiệu quả. Về công nghệ, Bộ cấp 15 giấy chứng nhận chuyển giao công nghệ; số lượng văn bằng bảo hộ tăng 58,3% so với cùng kỳ. Về đổi mới sáng tạo, Việt Nam xếp thứ 44/133 quốc gia trên bảng xếp hạng Chỉ số Đổi mới sáng tạo Toàn cầu (GII) 2024, tiếp tục dẫn đầu nhóm nước có thu nhập trung bình.

Đặc biệt, trong lĩnh vực chuyển đổi số, cả nước ghi nhận 630 triệu giao dịch trên Nền tảng tích hợp và chia sẻ dữ liệu quốc gia, đạt 73% kế hoạch năm; tỷ lệ hồ sơ trực tuyến toàn trình đạt gần 40%; hơn 75.000 doanh nghiệp công nghệ số hoạt động ổn định. Kinh tế số đóng góp 18,72% GDP, trong đó kinh tế số lõi chiếm 8,63%, tăng trưởng 10% so với cùng kỳ năm 2024.

Bản lề chuyển đổi – Nhiệm vụ trọng tâm 6 tháng cuối năm

Xác định 6 tháng cuối năm 2025 là thời điểm “bản lề” cho việc hoàn thành thắng lợi kế hoạch 5 năm 2021–2025, Bộ Khoa học và Công nghệ đề ra nhiều nhiệm vụ trọng tâm vừa cấp bách vừa chiến lược. Trước tiên là triển khai toàn diện công tác chuẩn bị Đại hội Đảng bộ các cấp, hướng tới Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIV. Bộ đang xây dựng các văn kiện có tầm nhìn dài hạn, đồng thời chuẩn bị phương án nhân sự cấp ủy bảo đảm tiêu chí “dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm”.

Hội nghị sơ kết công tác 6 tháng đầu năm, triển khai nhiệm vụ 6 tháng cuối năm 2025 của Bộ Khoa học và Công nghệ

Trên phương diện quản lý nhà nước, Bộ xác định xây dựng thể chế là khâu then chốt để phát triển đồng bộ hệ sinh thái khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Trong 6 tháng cuối năm, Bộ sẽ trình Quốc hội 4 dự án luật mới: Luật Chuyển đổi số (đóng vai trò luật khung liên ngành), Luật sửa đổi Luật Sở hữu trí tuệ, Luật Công nghệ cao, và Luật Chuyển giao công nghệ

Cùng với đó, 16 nghị định và hàng loạt thông tư hướng dẫn sẽ được hoàn thiện và ban hành, đặc biệt tập trung vào các cơ chế về khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo, đầu tư mạo hiểm và chuyển giao công nghệ. Bộ cũng đang đẩy mạnh triển khai các chương trình chiến lược như phát triển công nghiệp công nghệ số, trọng dụng nhân tài, chiến lược sở hữu trí tuệ và tiêu chuẩn quốc gia

Đáng chú ý, Bộ đang xây dựng Đề án thành lập các doanh nghiệp công nghệ chiến lược quy mô lớn, thúc đẩy sản phẩm công nghệ mũi nhọn như: Trí tuệ nhân tạo (AI), bán dẫn, công nghệ lượng tử, an ninh mạng... đồng thời chuẩn bị công bố danh sách các công nghệ chiến lược có tính đột phá, cấp thiết trong tháng 8 tới.

Trong bối cảnh mô hình chính quyền số 2 cấp đang được thiết kế, Bộ khoa học và công nghệ đã triển khai hàng loạt giải pháp thực tiễn như phát hành văn bản hướng dẫn triển khai Trợ lý ảo AI, nền tảng học tập kỹ năng số mở đại trà, nền tảng giám sát điện tử EMC; ban hành khung kiến trúc Chính phủ số Việt Nam phiên bản 4.0, và bộ chỉ số đánh giá mức độ chuyển đổi số của các bộ, ngành, địa phương.

Với tư duy lớn, hành động quyết liệt, Bộ Khoa học và Công nghệ đang phát huy vai trò nhạc trưởng kiến tạo, điều phối, thúc đẩy sự phát triển của cả hệ sinh thái Khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Những kết quả bước đầu là tiền đề quan trọng để Việt Nam bứt phá trên con đường trở thành quốc gia phát triển nhanh, bền vững, dựa trên tri thức, đổi mới và công nghệ.

Bài Thu Hằng. Ảnh BTC