Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Kim Sơn: Giữ vững ngọn lửa yêu nghề để đồng hành cùng đổi mới giáo dục

Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn.

Hôm nay, giáo giới cả nước long trọng kỷ niệm 43 năm Ngày Nhà giáo Việt Nam (20/11/1982-20/11/2025), ghi nhận những đóng góp bền bỉ của đội ngũ thầy, cô giáo đối với sự nghiệp trồng người.

Dịp này, Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn đã chia sẻ về những giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ và đáp ứng yêu cầu đổi mới của ngành.

Thông điệp tri ân và kỳ vọng gửi đội ngũ nhà giáo

- Nhân kỷ niệm 43 năm Ngày Nhà giáo Việt Nam, Bộ trưởng muốn gửi gắm điều gì tới đội ngũ thầy giáo, cô giáo cả nước?

- Nhân Ngày Nhà giáo Việt Nam, tôi xin gửi tới toàn thể các thế hệ thầy giáo, cô giáo, cán bộ quản lý và nhân viên ngành Giáo dục trên cả nước lời chúc mừng tốt đẹp nhất, lời tri ân sâu sắc và lời chúc sức khỏe, hạnh phúc, thành công.

Năm học 2025-2026 là năm học triển khai hàng loạt các chủ trương, chính sách lớn của Đảng và Nhà nước liên quan đến giáo dục và đào tạo, là năm ngành Giáo dục bước vào giai đoạn đột phá, phát triển toàn diện, hướng tới hiện đại hóa và nâng cao chất lượng theo tinh thần Nghị quyết số 71-NQ/TW của Bộ Chính trị. Trong bối cảnh đó, tôi mong mỗi thầy cô tiếp tục giữ vững niềm tin, lòng yêu nghề, không ngừng học hỏi, sáng tạo, đổi mới phương pháp giảng dạy và quản lý để đáp ứng yêu cầu của kỷ nguyên phát triển mới.

- Năm 2025 được xem là thời điểm bản lề của ngành Giáo dục. Theo Bộ trưởng, đâu là trọng tâm cần ưu tiên trong xây dựng, phát triển đội ngũ theo tinh thần Nghị quyết số 71-NQ/TW?

- Bộ Giáo dục và Đào tạo đang tập trung thực hiện hiệu quả Nghị quyết số 71-NQ/TW, trong đó xác định rõ nhiệm vụ xây dựng và phát triển đội ngũ nhà giáo là lực lượng nòng cốt, giữ vai trò trung tâm trong sự nghiệp đổi mới giáo dục theo phương châm "Lấy chất lượng làm trục - lấy nhà giáo làm then chốt - lấy công nghệ làm đòn bẩy”.

Thứ hai, hoàn thiện hành lang pháp lý và cơ chế, chính sách phát triển đội ngũ nhà giáo, tiêu biểu là Luật Nhà giáo, hướng tới xây dựng đội ngũ đủ về số lượng, mạnh về chất lượng, có tâm, có tầm, có tài, đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo.

Thứ ba, đổi mới công tác đào tạo, bồi dưỡng và phát triển nghề nghiệp giáo viên, chú trọng hình thành và phát triển phẩm chất nghề nghiệp, năng lực chuyên môn, tinh thần đổi mới sáng tạo và khả năng truyền cảm hứng, dẫn dắt người học trong học tập và rèn luyện.

Thứ tư, đổi mới và thực hiện hiệu quả Chương trình Giáo dục phổ thông 2018, Chương trình giáo dục mầm non mới, trong đó đã xác định vai trò người thầy là người tổ chức, hướng dẫn người học chủ động khám phá tri thức, rèn luyện kỹ năng và xây dựng thái độ học tập tích cực, thay vì chỉ truyền thụ kiến thức một chiều.

Thứ năm, đẩy mạnh chuyển đổi số và đổi mới phương pháp dạy học, khuyến khích nhà giáo và cán bộ quản lý ứng dụng công nghệ thông tin, khai thác các nền tảng và công cụ số hiện đại nhằm xây dựng môi trường học tập thông minh, mở, sáng tạo, nhân văn và thích ứng với yêu cầu của thời đại số.

Thứ sáu, xây dựng môi trường làm việc tích cực, dân chủ, nhân văn, tạo điều kiện để giáo viên học hỏi, chia sẻ kinh nghiệm, phát huy năng lực nghề nghiệp, từ đó nuôi dưỡng niềm đam mê, hứng thú và trách nhiệm trong công tác giảng dạy, giáo dục người học.

Thứ bảy, tôn vinh và lan tỏa hình ảnh người thầy sáng tạo, tận tâm, yêu nghề, thông qua các hoạt động truyền thông, phong trào thi đua, giải thưởng, hội thi và các chương trình tôn vinh nhà giáo và cán bộ quản lý tiêu biểu, nhằm khẳng định giá trị, vị thế và niềm tự hào của nghề dạy học trong xã hội.

Chính sách mới - nền tảng tạo động lực cho nhà giáo

- Một trong những chính sách nhận được nhiều sự quan tâm hiện nay là Luật Nhà giáo. Bộ trưởng có thể chia sẻ rõ hơn về tiến độ và định hướng triển khai?

- Ngay khi được Quốc hội thông qua Luật Nhà giáo, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã triển khai xây dựng, trình Chính phủ 3 Nghị định và 14 Thông tư, bảo đảm có hiệu lực đồng thời khi Luật Nhà giáo có hiệu lực vào ngày 1-1-2026. Các văn bản này được xây dựng theo hướng chuẩn hóa và tốt hơn đối với nhà giáo với một số điểm đáng chú ý.

Trước hết, đó là sự chuẩn hóa, đồng bộ trong toàn hệ thống khi thực hiện hợp nhất hai hệ thống tiêu chuẩn (chức danh nghề nghiệp và chuẩn nghề nghiệp) thành một hệ thống chức danh gắn với chuẩn năng lực nghề nghiệp, áp dụng thống nhất cho cả công lập và ngoài công lập.

Bên cạnh đó, sẽ điều chỉnh quy định về nội dung, phương thức tuyển dụng nhà giáo gắn với thực hành sư phạm, bảo đảm đầu vào chất lượng, phù hợp với từng cấp học và trình độ đào tạo. Các chính sách tiền lương, phụ cấp, hỗ trợ, thu hút nhà giáo cũng được rà soát, bổ sung góp phần giúp tăng thu nhập, cải thiện đời sống cho nhà giáo.

- Bên cạnh lương mới, nhiều giáo viên rất quan tâm việc duy trì phụ cấp. Nội dung này cụ thể thế nào, thưa Bộ trưởng?

- Bộ Giáo dục và Đào tạo đang xây dựng Nghị định quy định chính sách tiền lương và chế độ phụ cấp đối với nhà giáo. Theo dự thảo, nhà giáo dự kiến được hưởng thêm hệ số lương đặc thù bên cạnh các chế độ tiền lương, phụ cấp mà nhà giáo hiện đang được hưởng.

Cụ thể, dự thảo Nghị định hiện đang quy định “Nhà giáo được hưởng phụ cấp ưu đãi theo nghề, phụ cấp thâm niên nhà giáo và các loại phụ cấp khác theo quy định của pháp luật. Đối tượng hưởng phụ cấp, mức phụ cấp, cách tính hưởng phụ cấp thực hiện theo quy định của pháp luật và quy định tại Nghị định này.”

- Được biết, Bộ Giáo dục và Đào tạo đang đề xuất tăng phụ cấp ưu đãi nghề theo lộ trình. Bộ trưởng có thể chia sẻ rõ hơn?

- Cụ thể hóa quy định tại Nghị quyết số 71-NQ/TW, Bộ đang xây dựng Nghị định quy định chế độ phụ cấp ưu đãi theo nghề đối với viên chức, người lao động công tác trong cơ sở giáo dục công lập. Trong đó, đề xuất thực hiện nâng phụ cấp ưu đãi nghề theo lộ trình, gồm hai giai đoạn.

Giai đoạn 1, từ năm 2026-2030, Bộ đề xuất bổ sung phụ cấp cho nhân viên trường học mức 20%; tăng đều 15% đối với giáo viên các cấp học mầm non, phổ thông, tăng thêm 5% mức phụ cấp ưu đãi đối với giáo viên, giảng viên các cơ sở giáo dục đại học và cơ sở giáo dục nghề nghiệp.

Giai đoạn 2, từ năm 2031 trở đi, việc thực hiện mức phụ cấp ưu đãi theo nghề đối với giáo viên mầm non và phổ thông được áp dụng theo quy định tại Nghị quyết số 71-NQ/TW.

Về lộ trình, hiện nay Bộ Giáo dục và Đào tạo đang phối hợp với Bộ Nội vụ và Bộ Tài chính để xây dựng Nghị định của Chính phủ, dự kiến sẽ trình Chính phủ thông qua trong năm 2025 để bảo đảm kịp tiến độ có hiệu lực đồng thời với Luật Nhà giáo.

Về nguồn lực, ngân sách nhà nước sẽ được bố trí trong kế hoạch hằng năm. Chúng tôi cũng mong muốn các địa phương chủ động hơn trong việc cân đối, ưu tiên cho giáo dục để chính sách này thật sự đi vào cuộc sống, góp phần cải thiện đời sống, tạo động lực để giáo viên yên tâm, gắn bó lâu dài với nghề, qua đó nâng cao chất lượng giáo dục.

- Ngoài lương và phụ cấp, theo Bộ trưởng, làm sao để đội ngũ nhà giáo thực sự có thêm động lực cống hiến?

- Một trong những chính sách nổi bật của Luật Nhà giáo là khẳng định vị thế, bảo vệ danh dự và uy tín nghề giáo. Theo đó, nhà giáo được xác định là lực lượng nòng cốt của ngành giáo dục, có vai trò quyết định trong việc bảo đảm chất lượng giáo dục; được bảo đảm các quyền trong hoạt động nghề nghiệp tương xứng với vị thế của mình; có quyền chủ động trong hoạt động nghề. Luật cũng quy định những việc tổ chức, cá nhân không được làm đối với nhà giáo, quy định việc xử lý vi phạm đối với hành vi xâm phạm uy tín, danh dự, nhân phẩm của nhà giáo.

Ngoài chế độ tiền lương, phụ cấp, nhà giáo còn được hưởng chính sách hỗ trợ, thu hút, trọng dụng, bao gồm: Chế độ trợ cấp theo tính chất công việc, theo vùng; chế độ hỗ trợ đào tạo, bồi dưỡng; chế độ hỗ trợ chăm sóc sức khỏe định kỳ, chăm sóc sức khỏe nghề nghiệp; được bố trí nhà ở công vụ hoặc chỗ ở tập thể hoặc hỗ trợ tiền thuê nhà khi công tác ở vùng đặc biệt khó khăn.

Đồng thời, có chính sách thu hút, trọng dụng đối với người có trình độ cao, có tài năng, có năng khiếu đặc biệt, có kỹ năng nghề cao; đến làm việc tại vùng đặc biệt khó khăn; nhà giáo trong một số lĩnh vực trọng yếu, thiết yếu… Các chế độ, chính sách này sẽ được cụ thể hóa tại các văn bản hướng dẫn triển khai thi hành Luật Nhà giáo, dự kiến có hiệu lực đồng thời kể từ ngày 1-1-2026.

Các chính sách nêu trên cùng với các quy định về chuẩn nghề nghiệp, bổ nhiệm chức danh nhà giáo, tuyển dụng, sử dụng, tôn vinh, khen thưởng nhà giáo… sẽ là những giải pháp tổng thể giúp nhà giáo yên tâm công tác, tạo động lực để nhà giáo nâng cao năng lực, phát triển nghề nghiệp liên tục.

- Trân trọng cảm ơn Bộ trưởng.

Thống Nhất