Bộ trưởng GD&ĐT: Sẽ chi khoảng 30.000 tỷ để miễn học phí cho học sinh

Sáng 16-6, Quốc hội đã thảo luận tại hội trường về hai dự thảo nghị quyết quan trọng trong lĩnh vực giáo dục gồm: Nghị quyết miễn, hỗ trợ học phí đối với trẻ em mầm non, học sinh phổ thông, người học chương trình giáo dục phổ thông tại các cơ sở giáo dục trong hệ thống giáo dục quốc dân và Nghị quyết phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ em mẫu giáo từ 3 đến 5 tuổi.

Chính sách nhân văn, được đồng thuận cao

Phát biểu tại hội trường, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (Hải Dương) bày tỏ sự đồng tình cao với chính sách miễn học phí. Bà nhấn mạnh, đây là một chính sách an sinh xã hội có ý nghĩa nhân văn sâu sắc, nhận được sự quan tâm và ủng hộ của cử tri cả nước.

“Miễn học phí không chỉ giúp giảm gánh nặng tài chính cho các gia đình, bảo đảm quyền tiếp cận giáo dục của mọi trẻ em mà còn tạo thêm động lực cho xã hội cùng chung tay đầu tư cho giáo dục”, bà Nga nói.

Đồng thời, đại biểu cũng đề xuất Chính phủ sớm ban hành hướng dẫn cụ thể và cơ chế cấp bù kinh phí cho các cơ sở giáo dục để chính sách này được triển khai thuận lợi ngay từ đầu năm học mới.

Đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Việt Nga (Hải Dương)

Về hỗ trợ học phí cho học sinh ngoài công lập, bà Nga đề nghị hỗ trợ trực tiếp cho các cơ sở giáo dục thay vì qua phụ huynh. Bởi theo bà, điều này sẽ đảm bảo tính chính xác, đơn giản thủ tục và sử dụng đúng mục đích hơn việc chi trả gián tiếp.

Tương tự, đại biểu Trịnh Thị Tú Anh (Lâm Đồng) cũng bày tỏ sự đồng thuận cao với chủ trương miễn học phí, xem đây là bước tiến lớn của Việt Nam trong xây dựng nền giáo dục công bằng và bền vững.

Tuy nhiên, bà bày tỏ lo ngại về các thách thức trong quá trình thực hiện, đặc biệt là nguy cơ ảnh hưởng đến chất lượng đào tạo, giảm đầu tư cho cơ sở vật chất, trang thiết bị, thậm chí đãi ngộ cho giáo viên nếu nguồn lực tài chính không được đảm bảo đầy đủ.

Đại biểu Quốc hội Trịnh Thị Tú Anh (Lâm Đồng).

“Điều này nếu xảy ra, dù muốn hay không nhưng sẽ trực tiếp tác động đến chất lượng giáo dục, đi ngược lại mục tiêu nâng cao chất lượng nguồn nhân lực”, đại biểu nêu.

Bên cạnh đó, đại biểu đoàn Lâm Đồng cũng nêu một loạt băn khoăn về việc thực hiện miễn học phí, trong đó có khả năng phát sinh các khoản thu tự nguyện không đúng quy định.

“Có thể xuất hiện các hình thức thu khác để bù đắp thông qua các loại quỹ tự nguyện, hoặc các khoản đóng góp không minh bạch. Điều này không chỉ gây ra bức xúc cho phụ huynh mà còn làm mất đi ý nghĩa tốt đẹp của chính sách miễn học phí”, bà cảnh báo.

Bà cũng lo ngại chính sách miễn học phí có thể dẫn đến thiếu hụt đầu tư vào cơ sở vật chất, ảnh hưởng đến điều kiện dạy học, đặc biệt là ở vùng sâu, vùng xa. Để tránh điều này, đại biểu kiến nghị cần xây dựng chiến lược tài chính tổng thể và dài hạn, không chỉ tập trung vào việc bù đắp học phí mà còn phải đảm bảo nguồn lực cho việc phát triển hạ tầng giáo dục.

Đại biểu đề xuất đa dạng hóa nguồn vốn đầu tư, đẩy mạnh xã hội hóa giáo dục một cách minh bạch, ưu tiên phân bổ ngân sách cho những khu vực có nhu cầu cấp thiết nhất. Đồng thời, cần tăng chi ngân sách cho giáo dục theo lộ trình rõ ràng.

Đổi mới cơ chế tài chính giáo dục, nâng cao tự chủ cho nhà trường cũng là một trong những giải pháp được đại biểu đề cập. Việc phân cấp mạnh mẽ hơn cho các địa phương trong quản lý ngân sách, kết hợp với kiểm soát chặt chẽ các khoản thu ngoài học phí, là điều hết sức cần thiết.

Bà Tú Anh cũng nhấn mạnh đến vai trò của đội ngũ giáo viên. Chính sách miễn học phí chỉ có thể thành công khi giáo viên yên tâm công tác, có môi trường làm việc tốt và chế độ đãi ngộ hợp lý. Bà khẳng định: “Chính sách tốt phải đi cùng với thực hiện tốt. Cần có sự quyết tâm cao của toàn xã hội, sự vào cuộc mạnh mẽ từ Chính phủ, bộ ngành, địa phương”.

Chi 30.000 tỷ để miễn, hỗ trợ học phí cho học sinh

Phát biểu giải trình tại phiên họp, Bộ trưởng GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn cho biết, việc xây dựng hai nghị quyết này được tiến hành với tinh thần “hào hứng rất cao”, vì nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ từ người dân và các cơ quan chức năng.

“Người dân còn giục làm nhanh lên!”, ông Sơn chia sẻ. Theo Bộ trưởng GD&ĐT, trên thế giới hiện có 38 quốc gia miễn hoàn toàn học phí cho học sinh mầm non – phần lớn là các nước có thu nhập cao. Bên cạnh đó, có khoảng 90 quốc gia thực hiện miễn một phần hoặc có các chính sách hỗ trợ khác.

Bộ trưởng GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn.

Trong bối cảnh ngân sách còn hạn chế, ông Sơn nhấn mạnh việc Việt Nam chọn đi theo hướng miễn học phí là thể hiện quyết tâm lớn và sự quan tâm đặc biệt của Đảng, Nhà nước đối với giáo dục. “Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Chính phủ, Quốc hội rất thống nhất trong việc thực hiện chủ trương này”, ông nói.

Về hình thức hỗ trợ học phí cho học sinh ngoài công lập, Bộ trưởng GD&ĐT cho rằng mỗi phương án đều có ưu, nhược điểm. Việc hỗ trợ cho phụ huynh sau khi đã đóng học phí cũng là giải pháp khả thi, nhờ dữ liệu hiện nay đã khá đầy đủ.

Ông Sơn cho biết, khi tính toán tổng kinh phí khoảng 30.000 tỉ đồng, thì toàn bộ đều được lấy từ ngân sách nhà nước – bao gồm cả ngân sách Trung ương và địa phương. Thực tế, hiện đã có 10 địa phương chủ động thực hiện miễn học phí bằng nguồn ngân sách của mình.

“Chúng ta miễn học phí trong điều kiện còn khó khăn, nhưng lại càng thể hiện rõ cam kết phát triển giáo dục toàn diện, công bằng và không để ai bị bỏ lại phía sau”, Bộ trưởng GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn nhấn mạnh.

NHÓM PHÓNG VIÊN