Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng: Công cụ số chưa theo kịp tốc độ phát triển thương mại điện tử

Dùng công nghệ để quản lý các vấn đề của công nghệ

Sáng 5/6, tại kỳ họp thứ 7 Quốc hội khóa XV, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng đã có bài phát biểu về 2 nội dung: Sử dụng công nghệ để giải quyết các mặt trái của thương mại điện tử (TMĐT), và bảo vệ dữ liệu cá nhân khi tham gia TMĐT.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng, TMĐT sinh ra từ công nghệ số và công nghệ luôn sinh ra các vấn đề của công nghệ. Cho nên cách tốt nhất để giải quyết các vấn đề của công nghệ là dùng công nghệ quản lý.

Người đứng đầu ngành thông tin và truyền thông nói rằng Việt Nam hiện chưa có nhiều công cụ công nghệ số để thực thi quản lý nhà nước trên không gian mạng. Phải coi công nghệ số như lực lượng quản lý cơ bản trên không gian mạng. Bộ trưởng tâm đắc với ý kiến của đại biểu Trần Thị Kim Nhung, đoàn Quảng Ninh rằng phải "dùng công nghệ để quản lý công nghệ".

"Quản lý không gian mạng thì một là thể chế số, hai là công cụ số và ba là con người số, tức là kỹ năng số cho người dân. TMĐT đang phát triển rất nhanh 20%, 25% và có khi là 30% một năm nên thể chế số, công cụ số và kỹ năng số đang theo sau. Do vậy, cần đẩy nhanh tốc độ, trong đó thì phát triển công cụ số có thể làm nhanh nhất", Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nói.

Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng phát biểu trước Quốc hội sáng 5/6.

Theo Bộ trưởng, trên sàn TMĐT có hàng triệu sản phẩm và đi theo nó là hàng triệu quảng cáo nên không thể dùng sức người để quản lý được, mà phải dùng công nghệ số. Công nghệ giúp giám sát, phát hiện sớm vấn đề, cảnh báo và ngăn chặn các hành vi trái phép, các giao dịch bất thường, nhưng là phải dùng công nghệ hiện đại.

Ví dụ có thể phát triển phần mềm để phát hiện quảng cáo có dấu hiệu sai sự thật, phát hiện hàng hóa có dấu hiệu là hàng nhái. Các nền tảng số, các sàn thương mại điện tử cũng có thể tự xây dựng các thuật toán AI để rà quét và chọn lọc các tài khoản, các nguồn quảng cáo vi phạm pháp luật dựa trên các ảnh chụp vi phạm quảng cáo điển hình do Bộ Thông tin và Truyền thông cung cấp.

Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nói thêm rằng có rất nhiều doanh nghiệp công nghệ số Việt Nam có thể viết được các phần mềm này. Bộ Thông tin và Truyền thông sẽ cùng với các doanh nghiệp công nghệ số của ngành có thể giúp Bộ Công thương phát triển các công cụ số để quản lý TMĐT.

Bộ trưởng Hùng cũng mong Quốc hội quan tâm, tăng đầu tư cho việc phát triển các công cụ số để quản lý TMĐT nói riêng và quản lý không gian mạng nói chung.

Coi dữ liệu cá nhân như tài sản quan trọng nhất

Về bảo vệ dữ liệu cá nhân, Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông nói rằng phải bảo vệ dữ liệu cá nhân như một thứ tài sản quan trọng nhất.

"Lộ lọt dữ liệu cá nhân, nhất là các dữ liệu xác định danh tính như họ tên, địa chỉ, số điện thoại, địa chỉ email, số nhận dạng cá nhân ID, thông tin thẻ tín dụng… thì người khác có thể mạo danh để hoạt động thay cho chúng ta và tiêu tiền của chúng ta mà chúng ta không biết", ông Nguyễn Mạnh Hùng nói.

Bộ trưởng cho biết Chính phủ đã ban hành Nghị định về bảo vệ dữ liệu cá nhân là Nghị định số 13. Theo đó, các Bộ, ngành, địa phương có trách nhiệm quản lý nhà nước về bảo vệ dữ liệu cá nhân đối với ngành, lĩnh vực quản lý của mình, "tức là ai quản lý cái gì trong đời thực thì lên không gian mạng quản lý cái đó".

Phiên chất vấn ngày 5/6.

Hiện nay Chính phủ cũng đã có lộ trình để xây dựng Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân. Ngoài ra, để bảo vệ dữ liệu cá nhân thì cần bảo đảm an toàn cho hệ thống lưu trữ và xử lý dữ liệu cá nhân. Bộ Thông tin và Truyền thông đã tham mưu trình Chính phủ ban hành Nghị định số 85 về bảo đảm an toàn hệ thống thông tin theo cấp độ, và các sàn TMĐT phải tuân thủ Nghị định này.

Vừa qua thì Thủ tướng Chính phủ đã rất quyết liệt chỉ đạo các Bộ, ngành, địa phương triển khai công tác về đảm bảo an toàn thông tin tại Chỉ thị số 09 tháng 2/2024 và Công điện số 33 tháng 4/2024, trong đó TMĐT được coi là lĩnh vực quan trọng cần tăng cường công tác đảm bảo an toàn thông tin và bảo vệ dữ liệu cá nhân.

Để bảo vệ dữ liệu cá nhân thì phải bảo vệ người dân, đây được coi là một trong những nội dung quan trọng. Bộ Thông tin Truyền thông đã triển khai nhiều giải pháp về bảo vệ người dân trên không gian mạng nói chung cũng như là thương mại điện tử như: triển khai hệ sinh thái tín nhiệm mạng; đánh giá, xác nhận website đảm bảo an toàn thông tin mạng, thông tin cá nhân; gán nhãn tín nhiệm cho trên 5000 website chính thống, đồng thời công bố các website lừa đảo.

"Bộ Thông tin và Truyền thông đã phát triển thành công và đưa vào sử dụng các công cụ hỗ trợ người dân như kiểm tra xem máy tính của mình, điện thoại di động của mình có bị nhiễm mã độc không, kiểm tra xem thông tin cá nhân của mình có bị lộ lọt hay không, kiểm tra xem một website có phải lừa đảo hay không trên cổng khonggianmang.vn", Bộ trưởng Hùng cho biết.

Người đứng đầu ngành Thông tin và Truyền thông nhấn mạnh thêm rằng Chiến dịch "Tháng hành động tuyên truyền và nhận diện phòng, chống lừa đảo trực tuyến" đã được phổ biến đến toàn xã hội, có sự tham gia của 100% các Bộ, ngành, địa phương và hầu hết các cơ quan thông tấn báo chí, mạng xã hội. Đã có 21 tỉ lượt xem video tuyên truyền về nhận thức và kỹ năng số trên mạng xã hội từ gần 21 triệu người Việt Nam. Cơ quan chức năng cũng đã xây dựng cẩm nang an toàn trực tuyến để hướng dẫn người dân kỹ năng an toàn thông tin khi tham gia không gian mạng, thực hiện giao dịch trực tuyến.

Bên cạnh đó, Bộ Thông tin và Truyền thông thời gian vừa qua đã tổ chức các đoàn thanh tra, kiểm tra về bảo vệ dữ liệu cá nhân trong lĩnh vực thông tin và truyền thông và đã xử phạt các doanh nghiệp vi phạm và sẽ phối hợp với Bộ Công thương triển khai các công tác trên trong lĩnh vực thương mại điện tử.

Đăng Khoa