Bức tranh kinh tế năm 2024: Ngành Dầu khí tiếp tục là trụ cột, đóng góp lớn cho nền kinh tế

Để có những phân tích cụ thể về lĩnh vực có tác động lớn nhất đến kinh tế trong năm 2024, qua đó dự báo kinh tế Việt Nam năm 2025 tăng trưởng như thế nào và cần phải có những giải pháp gì để đạt được mục tiêu, PetroTimes đã có cuộc trao đổi với chuyên gia kinh tế, PGS.TS Ngô Trí Long về vấn đề này.

Chuyên gia kinh tế, PGS.TS Ngô Trí Long.

PV: Thưa ông, ông nhìn nhận thế nào về nền kinh tế Việt Nam trong năm 2024?

PGS.TS Ngô Trí Long: Năm 2024 đánh dấu một giai đoạn đầy thách thức nhưng cũng ẩn chứa nhiều cơ hội cho nền kinh tế Việt Nam. Với bối cảnh kinh tế toàn cầu tiếp tục chịu ảnh hưởng từ những bất ổn địa chính trị và xu hướng chuyển dịch chuỗi cung ứng, Việt Nam đã từng bước khẳng định vị thế của mình là một điểm sáng trong khu vực Đông Nam Á. Các lĩnh vực kinh tế mũi nhọn như sản xuất, xuất khẩu, công nghệ và dầu khí đã có những bước tiến đáng kể, mặc dù phải đối mặt với áp lực từ lạm phát, biến động tỷ giá và suy giảm nhu cầu toàn cầu. Năm 2024, kinh tế Việt Nam tiếp tục đà tăng trưởng ấn tượng, đạt nhiều thành tựu quan trọng trên các lĩnh vực, với tốc độ tăng trưởng GDP ước tính từ 6,8-7%, vượt mục tiêu Quốc hội đề ra. Đà tăng trưởng này được thúc đẩy bởi sự phục hồi mạnh mẽ trong các lĩnh vực xuất khẩu, sản xuất công nghiệp và đầu tư nước ngoài.

Nhìn lại năm 2024, kinh tế Việt Nam đã đạt được những thành tựu đáng kể, với tăng trưởng GDP cao, thương mại quốc tế phát triển mạnh mẽ và sự phục hồi của ngành du lịch. Dù còn đối mặt với một số thách thức như lạm phát và ảnh hưởng của thiên tai, nền kinh tế vẫn duy trì đà tăng trưởng tích cực, tạo nền tảng vững chắc cho những năm tiếp theo.

PV: Năm 2024, những lĩnh vực nào có tác động lớn nhất đến nền kinh tế Việt Nam, thưa ông?

PGS.TS Ngô Trí Long: Theo tôi, các ngành có tác động lớn đến kinh tế Việt Nam trong năm 2024 bao gồm: Dịch vụ; Công nghiệp; Nông, lâm nghiệp và thủy sản; Công nghiệp chế biến, chế tạo; Vận tải và logistics; Dầu khí...

Trong đó, ngành dịch vụ đóng vai trò quan trọng, chiếm 42,54% GDP năm 2023 và duy trì đà tăng trưởng trong năm 2024. Đặc biệt, du lịch quốc tế phục hồi mạnh mẽ với hơn 12,7 triệu lượt khách trong 9 tháng đầu năm, tăng 43% so với cùng kỳ năm trước.

Ngành Dầu khí tiếp tục là một trong những trụ cột kinh tế, đóng góp khoảng 9-10% GDP và chiếm từ 9-9,5% tổng thu ngân sách Nhà nước. Điều này thể hiện vai trò quan trọng của ngành trong việc thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và ổn định tài chính quốc gia. Trong năm 2024, ngành Dầu khí tiếp tục giữ vai trò then chốt trong nền kinh tế Việt Nam, không chỉ đóng góp lớn vào GDP và ngân sách Nhà nước mà còn đảm bảo an ninh năng lượng, thúc đẩy đầu tư, hỗ trợ chuyển dịch năng lượng, đóng góp vào an sinh xã hội và bảo vệ chủ quyền quốc gia.

Ngành công nghiệp chế biến, chế tạo là động lực chính thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, với sự gia tăng sản xuất và xuất khẩu các mặt hàng chủ lực như điện tử, dệt may và giày dép. Sự phục hồi của chuỗi cung ứng toàn cầu và nhu cầu tăng cao từ các thị trường xuất khẩu chính đã hỗ trợ ngành này.

Ngành nông, lâm nghiệp và thủy sản tiếp tục là "bệ đỡ" của nền kinh tế, đảm bảo an ninh lương thực và đóng góp ổn định vào tăng trưởng. Việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng và áp dụng công nghệ mới đã nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm.

Ngành công nghệ thông tin và viễn thông được đánh giá là một trong ba ngành có tiềm năng tăng trưởng lớn nhất trong giai đoạn 2024-2025. Ngành này có đóng góp quan trọng vào chuyển đổi số và hiện đại hóa nền kinh tế.

Sự phát triển của hạ tầng giao thông và gia tăng hoạt động thương mại đã thúc đẩy ngành vận tải và logistics, hỗ trợ lưu thông hàng hóa và dịch vụ trong và ngoài nước.

Những ngành trên đã tạo nên nền tảng vững chắc cho tăng trưởng kinh tế Việt Nam trong năm 2024, góp phần nâng cao vị thế của đất nước trên trường quốc tế.

Năm 2024, ngành Dầu khí tiếp tục là một trong những trụ cột kinh tế, đóng góp khoảng 9-10% GDP và chiếm từ 9-9,5% tổng thu ngân sách Nhà nước, hỗ trợ chuyển dịch năng lượng, đóng góp vào an sinh xã hội và bảo vệ chủ quyền quốc gia... (Ảnh minh họa)

PV: Ngoài những thành tựu đã đạt được, kinh tế Việt Nam năm 2024 còn những tồn tại, hạn chế nào, thưa ông?

PGS.TS Ngô Trí Long: Các chuyên gia quốc tế đều đánh giá cao thành tựu kinh tế của Việt Nam trong năm 2024, cho rằng Việt Nam đã gây ấn tượng mạnh về phát triển kinh tế và ngoại giao, đồng thời vượt xa kỳ vọng về tăng trưởng.

Mặc dù kinh tế Việt Nam năm 2024 đạt được nhiều thành tựu đáng kể, tuy nhiên vẫn tồn tại một số hạn chế và thách thức cần được lưu ý, cụ thể: Tăng trưởng kinh tế chưa đạt mức kỳ vọng. Mặc dù GDP quý III/2024 tăng 7,4% so với cùng kỳ năm trước nhưng tốc độ này chưa đủ để tạo ra những bước đột phá cần thiết cho phát triển bền vững và giúp Việt Nam thoát khỏi nguy cơ rơi vào bẫy thu nhập trung bình. Việt Nam vẫn gặp nhiều hạn chế về hoạt động đầu tư nước ngoài, xúc tiến đầu tư và công tác quản lý Nhà nước về đầu tư.

Bên cạnh đó, sự phối hợp giữa chính sách tài khóa và tiền tệ chưa thật sự hiệu quả, vẫn chưa thay đổi đáng kể trong việc hỗ trợ doanh nghiệp, thúc đẩy đầu tư tư nhân và tăng trưởng kinh tế. Sự liên kết giữa khu vực đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) và các doanh nghiệp trong nước chưa có sự chuyển biến rõ rệt, dẫn đến việc các doanh nghiệp Việt Nam chưa tham gia nhiều vào chuỗi giá trị toàn cầu.

Những hạn chế này đòi hỏi Việt Nam cần tiếp tục cải cách thể chế, nâng cao năng lực cạnh tranh và tăng cường liên kết giữa các khu vực kinh tế để thúc đẩy tăng trưởng bền vững trong tương lai.

Ngoài ra còn có áp lực từ căng thẳng thương mại toàn cầu. Với việc Hoa Kỳ chuẩn bị bước vào nhiệm kỳ Tổng thống mới, khả năng căng thẳng thương mại toàn cầu và các rủi ro có thể sớm xuất hiện, ảnh hưởng đến hoạt động xuất khẩu và thu hút đầu tư của Việt Nam.

PV: Từ góc nhìn của một chuyên gia kinh tế, ông dự báo thế nào về nền kinh tế Việt Nam năm 2025?

PGS.TS Ngô Trí Long: Năm 2025 được dự báo sẽ là một cột mốc quan trọng trong quá trình phát triển kinh tế của Việt Nam, khi đất nước tiếp tục tận dụng những cơ hội từ hội nhập kinh tế quốc tế và các hiệp định thương mại tự do như RCEP, CPTPP và EVFTA. Trong bối cảnh toàn cầu hóa ngày càng sâu rộng, nền kinh tế Việt Nam đối mặt với những thách thức và cơ hội mới, từ biến động chuỗi cung ứng, áp lực lạm phát, đến sự chuyển đổi số và tăng trưởng bền vững.

Với định hướng chiến lược rõ ràng từ Chính phủ và sự tham gia tích cực của cộng đồng doanh nghiệp, kinh tế Việt Nam năm 2025 dự kiến sẽ tiếp tục duy trì đà tăng trưởng ổn định, đồng thời chuyển mình mạnh mẽ để thích nghi với xu thế phát triển xanh, sáng tạo và công nghệ cao. Trong bức tranh này, các yếu tố nội tại như năng suất lao động, chuyển đổi cơ cấu kinh tế và sự phục hồi của các ngành mũi nhọn như xuất khẩu, công nghiệp chế biến, chế tạo sẽ đóng vai trò chủ chốt, góp phần xây dựng một nền kinh tế độc lập, tự cường và hội nhập quốc tế hiệu quả.

Các dự báo về kinh tế Việt Nam năm 2025 cho thấy triển vọng tích cực, với tăng trưởng GDP dự kiến dao động từ 6,1-6,6%. Cụ thể, Ngân hàng United Overseas Bank (UOB) dự báo tăng trưởng GDP của Việt Nam sẽ đạt 6,6% vào năm 2025, nhờ vào các yếu tố nội tại mạnh mẽ và sự cải thiện trong nhiều lĩnh vực kinh tế.

Các yếu tố hỗ trợ cho triển vọng tăng trưởng này bao gồm sự phục hồi mạnh mẽ của lĩnh vực thương mại, sản xuất và thu hút đầu tư nước ngoài. Tuy nhiên, các chuyên gia cũng lưu ý về những thách thức tiềm ẩn như căng thẳng thương mại toàn cầu và áp lực giảm giá đối với đồng Việt Nam.

Chính phủ đặt mục tiêu tăng trưởng GDP năm 2025 trong khoảng 6,5-7%, với nỗ lực đạt mức cao hơn từ 7-7,5%. Để đạt được các mục tiêu kinh tế - xã hội trong năm 2025, Chính phủ đã đề ra 11 nhiệm vụ và giải pháp chủ yếu: Ưu tiên thúc đẩy tăng trưởng kinh tế; Giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô và kiểm soát lạm phát; Đột phá về thể chế phát triển; Phát triển kết cấu hạ tầng đồng bộ, hiện đại; Cơ cấu lại các ngành kinh tế gắn với chuyển đổi số và chuyển đổi xanh; Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao; Phát triển văn hóa, xã hội và đảm bảo an sinh xã hội; Tăng cường quản lý tài nguyên và bảo vệ môi trường; Củng cố quốc phòng, an ninh và trật tự, an toàn xã hội; Nâng cao hiệu quả công tác đối ngoại và hội nhập quốc tế; Đẩy mạnh xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa.

Việc triển khai đồng bộ và hiệu quả các giải pháp trên nhằm đạt được mục tiêu tăng trưởng GDP khoảng từ 6,5-7% trong năm 2025, với GDP bình quân đầu người đạt khoảng 4.900 USD, đồng thời đảm bảo ổn định kinh tế vĩ mô và cải thiện đời sống nhân dân.

Bên cạnh đó, theo tôi cần tập trung vào các giải pháp như, tháo gỡ các điểm nghẽn về thể chế, chính sách, khơi thông các nguồn lực và xử lý hiệu quả các vướng mắc để phát triển các loại thị trường ổn định, an toàn, lành mạnh và bền vững. Đồng thời, đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công để kích thích tăng trưởng kinh tế và cải thiện cơ sở hạ tầng; tạo môi trường kinh doanh thuận lợi nhằm thu hút thêm vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), hỗ trợ tăng trưởng và chuyển giao công nghệ; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số và thúc đẩy các ngành kinh tế xanh, bền vững để tạo động lực tăng trưởng mới; tiếp tục cải cách hành chính, hoàn thiện khung pháp lý để hỗ trợ doanh nghiệp và nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế.

Xin cảm ơn ông!

Mạnh Tưởng (thực hiện)