Bước đệm vững chắc cho doanh nghiệp Việt dấn thân thị trường mới

CTCP Dệt may – Đầu tư – Thương mại Thành Công (TCM) - một trong những doanh nghiệp (DN) dệt may hàng đầu Việt Nam với chuỗi sản xuất khép kín từ sợi-dệt/đan-nhuộm-may-phân phối, được cho là đang hưởng lợi trực tiếp từ Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) và Hiệp định thương mại tự do (FTA) Việt Nam - EU (EVFTA).

“Quả ngọt” từ các FTA

Trong đánh giá mới đây từ Bộ phận phân tích thuộc Công ty chứng khoán Shinhan, cho rằng thị trường Châu Á (Hàn Quốc, Nhật Bản) là thị trường chủ lực chiếm tỷ trọng lên tới hơn 40% doanh thu xuất khẩu (XK) của TCM.

Các nhà thu mua từ những thị trường mới dành sự quan tâm đến Việt Nam là cơ hội cho DN Việt đa dạng thị trường XK nhằm tránh rủi ro phụ thuộc thị trường truyền thống.

Cơ cấu thị trường XK của TCM khá đa dạng: 28% doanh thu XK đến từ Hàn Quốc, 13% từ Nhật Bản, 8% từ thị trường EU, trong khi XK sang Mỹ chiếm 18%. Điều này giúp TCM khai thác triệt để các ưu đãi thuế quan tại đa dạng thị trường XK mà Việt Nam đã ký kết FTA. Từ đó mang lại sự gia tăng về doanh thu và mở rộng biên lợi nhuận cho công ty

Không chỉ vậy, DN này là một trong số ít các công ty tại Việt Nam sản xuất được vải, nhờ đó đang hưởng lợi trực tiếp khi XK hàng dệt may sang các thị trường thuộc khối CPTPP như Canada, Mexico.

Một chuyên viên phân tích cho rằng động lực thúc đẩy kết quả kinh doanh tích cực của TCM đang đến từ việc đa dạng hóa thị trường XK, nhất là mở rộng thị trường XK sang các nước thuộc CPTPP. Từ đó dự phóng rằng có thể giúp DN này trong năm 2025 đạt doanh thu 4.428 tỷ đồng (tăng 16% so với cùng kỳ năm 2024) và lợi nhuận đạt 336 tỷ đồng (tăng 21%).

Bên cạnh “cửa sáng” của DN nêu trên, theo đánh giá mới nhất từ Bộ phận phân tích thuộc Shinhan, khu vực CPTPP là một trong những thị trường tiềm năng lớn cho ngành dệt may Việt Nam với mức thuế nhập khẩu 0%, trong khi các đối thủ cạnh tranh như Trung Quốc, Bangladesh và Ấn Độ vẫn phải đối mặt mức thuế quan cao.

Với XK dệt may, phía Shinhan nhấn mạnh rất cần khai thác thêm các thị trường mới nhờ ưu đãi từ các FTA. Nhất là trước sự biến động thuế quan từ Mỹ thì điều kỳ vọng là ngành này sẽ khai thác hiệu quả hơn nữa các FTA hiện có để giảm phụ thuộc vào thị trường chủ lực như Mỹ.

Theo đó, XK dệt may cần chuyển hướng sang các thị trường tiềm năng như Nhật Bản, Hàn Quốc, EU, Canada…Các FTA như FTA Việt Nam - EU (EVFTA), FTA Việt Nam - Hàn Quốc (VKFTA), Hiệp định Đối tác kinh tế Việt Nam - Nhật Bản (VJEPA) sẽ mang lại lợi thế cạnh tranh đáng kể cho hàng dệt may Việt Nam nhờ hưởng mức thuế suất 0%.

Không chỉ với dệt may, việc đa dạng, dấn thân vào thị trường mới là rất cần thiết với nhiều ngành hàng chủ lực trong thời gian tới. Như chia sẻ của ông Tạ Hoàng Linh, Vụ trưởng Vụ Phát triển Thị trường nước ngoài (Bộ Công Thương), đa dạng hóa thị trường XK đã trở thành một yêu cầu cấp thiết. Còn nếu như chỉ dựa vào một số thị trường truyền thống thì các DN sẽ đối mặt với rủi ro.

“DN Việt Nam cũng đã linh hoạt ứng phó và nỗ lực phát triển để có thể giữ vững và mở rộng thị trường XK kể cả trong những lúc thị trường khó khăn nhất”, ông Linh nói.

Tuy vậy, mặc dù rất muốn đa dạng, dấn thân vào thị trường XK mới nhưng mối băn khoăn của nhiều DN vừa và nhỏ hiện nay là vấn đề khó tiếp cận trực tiếp với các nhà nhập khẩu lớn, cũng như khó xây dựng uy tín thương hiệu ở thị trường mới.

Phải đi từ bước nhỏ đến bước lớn

Với kinh nghiệm của một nhà XK đồ gỗ đang mở rộng thị trường, ông Huỳnh Lê Đại Thắng, Giám đốc Công ty TNHH Đồ gỗ Nghĩa Sơn, cho rằng để tiếp cận và kinh doanh với những kênh phân phối lớn, với các tập đoàn đa quốc gia thì các DN cần phải “tự nâng cấp bản thân”. Đặc biệt là nên đầu tư cho nghiên cứu và phát triển (R&D) sản phẩm một cách bài bản nhằm đáp ứng được các tiêu chuẩn chất lượng và các tiêu chí lựa chọn nhà cung cấp.

Mặt khác, theo ông Huỳnh Lê Đại Thắng, đa dạng hóa thị trường chính là cách để DN phân tán rủi ro (như với các DN xuất khẩu đồ gỗ vẫn phụ thuộc lớn vào Mỹ và EU, khi hai thị trường này biến động làm cho DN lập tức bị tác động), cũng như tìm kiếm phân khúc khách hàng mới. Như bản thân công ty đã thử nghiệm mở rộng đơn hàng sang Trung Đông và Canada dù cho còn gặp không ít rào cản về tiêu chuẩn kỹ thuật và logistics.

Nói về cơ hội cho các DN vừa và nhỏ của Việt Nam trong việc đa dạng thị trường XK (như đối với đồ nội thất Việt Nam khi XK vào thị trường Bắc Âu), đứng ở góc độ của một nhà thu mua, ông Per Ljungblad, Quản lý Phát triển Ngành hàng Sợi tự nhiên Khu vực Đông Nam Á Tập đoàn IKEA, nhấn mạnh ngoài chất lượng sản phẩm cần phải đảm bảo thì các DN cần chú trọng vấn đề môi trường thì mới có thể tiếp cận các kênh phân phối lớn ở Bắc Âu.

Ngoài ra, đối với các DN vừa và nhỏ, vấn đề chi phí R&D và thâm nhập thị trường XK mới cũng là một gánh nặng lớn. Câu hỏi đặt ra là có giải pháp nào khả dĩ để giảm chi phí nhưng vẫn giúp cho họ tiếp cận được thị trường mới?

Về vấn đề này, ông Huỳnh Lê Đại Thắng cho biết đây là thắc mắc của rất nhiều DN vừa và nhỏ hiện nay. Điều này có thể thấy rõ từ các DN hội viên của Hội Mỹ nghệ và Chế biến gỗ Tp.HCM (Hawa). Để tiếp cận thị trường thì các DN phải đi từng bước, “đi từ bước nhỏ đến bước lớn” và định lượng sức của mình.

Chẳng hạn, để muốn bán theo phương thức B2B (DN với DN) và tiếp cận khách hàng quốc tế thì trước đó hàng hóa của DN cần có mặt ở các sàn thương mại điện tử (TMĐT) lớn trên thế giới và từ nguồn đó sẽ đưa khách hàng đến với DN. Như bản thân Công ty TNHH Đồ gỗ Nghĩa Sơn đã có mặt trên sàn TMĐT Alibaba được 20 năm nay.

“Các DN phải có những khoản đầu tư trên sàn TMĐT quốc tế. Vấn đề không chỉ rót tiền là xong mà còn phải bằng con người và nhiều yếu tố khác. Bên cạnh đó là việc tham gia các hội chợ quốc tế (đây là điều bắt buộc phải làm) để từ đó mở ra các cơ hội cho DN tiếp cận khách hàng quốc tế”, ông Thắng nói.

Vị giám đốc Công ty Nghĩa Sơn cũng lưu ý các DN vừa và nhỏ cần tùy vào khả năng, sức lực của mình mà tìm thị trường cho phù hợp. Thực ra, để bán hàng trực tiếp cho các tập đoàn đa quốc gia là một việc quá sức, không thể làm ngay đối với những DN có quy mô nhỏ. Ngay bản thân công ty để làm việc với các đối tác đa quốc gia là phải “nuôi”, phải đầu tư rất nhiều bộ phận phòng ban thì mới đáp ứng được.

Thế Vinh