Các trường đại học lên tiếng việc bỏ hay giữ xét tuyển học bạ

Đề xuất bỏ xét tuyển đại học (ĐH) bằng học bạ từ năm 2026 của Bộ GD&ĐT đang thu hút nhiều ý kiến quan tâm trong dư luận.

Bộ GD&ĐT cho rằng phương thức này chiếm tỷ lệ lớn nhưng còn nhiều bất cập về tính công bằng và độ tin cậy. Trong khi đó, các trường ĐH lại có những quan điểm rất khác nhau, từ ủng hộ bỏ đến đề xuất giữ nhưng siết chặt điều kiện.

Chưa phản ánh đúng năng lực thí sinh

Khi đề xuất lấy ý kiến bỏ xét tuyển học bạ, lý do được Bộ đưa ra là hiện nay xét học bạ chiếm 42,4% tổng số thí sinh xét tuyển ĐH (năm 2025), cao hơn cả tỷ lệ xét theo điểm thi tốt nghiệp THPT (39,1%) trong số 17 phương thức tuyển sinh đang được dùng.

Cạnh đó, phương thức xét tuyển bằng học bạ còn nhiều bất cập về tính công bằng và độ tin cậy, thậm chí có hiện tượng "làm đẹp điểm", ảnh hưởng đến minh bạch tuyển sinh.

Thực tế, thống kê năm 2023 của Bộ GD&ĐT cho thấy sự chênh lệch đáng kể giữa kết quả trúng tuyển theo điểm thi tốt nghiệp THPT và theo học bạ. Cụ thể, nếu tính về điểm thi tốt nghiệp THPT ở hai nhóm thí sinh trúng tuyển bằng điểm học bạ và bằng điểm thi tốt nghiệp THPT có sự chênh lệch lớn, đến 3 điểm thi.

Còn đối sánh kết quả học tập THPT ở hai nhóm thí sinh này, tỉ lệ chênh lệch khoảng 1 điểm. Trong đó, thí sinh trúng tuyển bằng điểm thi tốt nghiệp THPT có kết quả cao hơn. Nhiều thí sinh chỉ đạt khoảng 20–21 điểm đã đủ điều kiện trúng tuyển khi xét tuyển học bạ, trong khi nếu xét bằng điểm thi, phải từ 23–24 điểm trở lên mới có cơ hội tương ứng.

Bảng đối sánh kết quả hai phương thức xét tuyển là học bạ và điểm thi tốt nghiệp THPT năm 2023

Còn năm 2025, Bộ GD&ĐT cũng công bố sự tương quan giữa điểm thi tốt nghiệp THPT và điểm trung bình các môn học THPT. Thống kê cho thấy hệ số tương quan giữa hai nhóm điểm này khá thấp, không có môn nào đạt mức tương quan cao (≥ 0,8), tức là không có môn nào điểm học bạ phản ánh đúng điểm thi.

Hệ số tương quan giữa điểm thi tốt nghiệp THPT và kết quả học tập năm 2025

Các môn khoa học tự nhiên (toán, lý, hóa, sinh) có mức tương quan cao nhất, nhưng vẫn dưới 0,7. Môn xã hội và tiếng Anh tương quan thấp, mức chỉ số càng thấp càng cho thấy khoảng cách khá xa giữa kết quả thi tốt nghiệp THPT và học bạ.

Những điều này cho thấy điểm học bạ không phản ánh đúng năng lực thi cử của học sinh.

Đại học phân hóa quan điểm giữ và bỏ

Theo ThS Cù Xuân Tiến, Trưởng phòng Tuyển sinh và Công tác sinh viên, Trường ĐH Kinh tế - Luật (ĐH Quốc gia TP.HCM), nên bỏ xét học bạ, hoặc nếu xét phải kết hợp với các tiêu chí khác, đồng thời nên giảm tỷ trọng của học bạ trong phương thức tổng hợp.

Điều này sẽ giúp cho việc tuyển sinh công bằng hơn, vì thực tế điểm học bạ hiện nay ở mỗi địa phương và mỗi trường sẽ có mức đánh giá khác nhau. Đặc biệt, nếu bỏ xét học bạ sẽ không bị bất cập trong xác định mối tương quan giữa điểm học bạ và điểm thi tốt nghiệp THPT khi xác định bảng quy đổi tương đương như tuyển sinh năm 2025.

Thí sinh tìm hiểu thông tin tuyển sinh tại Trường ĐH Văn Lang năm 2025. Ảnh: VL

Ngược lại, ThS Phạm Thái Sơn, Giám đốc Trung tâm Tuyển sinh và Truyền thông, Trường ĐH Công Thương TP.HCM lại cho rằng xét tuyển học bạ vẫn phù hợp vì phản ánh quá trình học tập nhiều năm, giảm áp lực cho thí sinh và khuyến khích các em chú trọng học đều trong suốt bậc phổ thông.

Tuy nhiên, ThS Sơn cũng nói cần phải xem lại cách đánh giá của các thầy cô trong quá trình học tập của học sinh ở phổ thông. Vì thực tế điểm học bạ THPT được các thầy cô cho chưa khách quan, thậm chí có sự bất công trong cách đánh giá. Có trường THPT, giáo viên đánh giá gắt gao nhưng có trường lại nhẹ nhàng, nhất là các trường THPT tư thục.

Tiến sĩ Nguyễn Tấn Trần Minh Khang, Phó Hiệu trưởng Trường ĐH Công nghệ Thông tin (ĐH Quốc gia TP.HCM), chia sẻ ưu điểm của phương thức xét tuyển bằng học bạ là tạo điều kiện cho thí sinh có thêm cơ hội vào ĐH, đồng thời phản ánh quá trình học tập, rèn luyện dài hạn ở bậc THPT. Tuy nhiên, thực tế cũng cho thấy học bạ ở các trường THPT chưa có sự đồng đều, việc “lạm phát điểm” dẫn đến những lo ngại về tính công bằng và chuẩn chất lượng đầu vào.

Thực tiễn tại Trường ĐH Công nghệ Thông tin có sử dụng phương thức ưu tiên xét tuyển theo quy định của ĐH Quốc gia TP.HCM, trong đó sử dụng kết quả học tập để xét tuyển thí sinh với những tiêu chí khắt khe như có ba năm đạt danh hiệu học sinh giỏi, hạnh kiểm tốt thuộc danh sách 149 trường THPT chuyên, năng khiếu và những trường thuộc danh sách tuyển chọn của ĐH Quốc gia TP.HCM dựa trên nhiều tiêu chí đưa ra nhằm đảm bảo chất lượng thí sinh.

Phân tích qua các khóa tuyển sinh, sinh viên được ưu tiên xét tuyển nhập học tại trường có kết quả học tập đều rất tốt với tỷ lệ học sinh giỏi, xuất sắc khá cao so với các phương thức xét tuyển khác.

Tiến sĩ Khang dự kiến từ kỳ tuyển sinh năm 2026, trường chỉ ưu tiên xét tuyển thí sinh thuộc các trường chuyên, năng khiếu.

Tiến sĩ Khang thông tin, quan điểm của trường là kết quả học tập THPT cũng có giá trị tham khảo và được xem là một trong nhiều căn cứ để tuyển sinh, kết hợp với các phương thức khác như kỳ thi đánh giá năng lực, điểm thi tốt nghiệp THPT hoặc các chứng chỉ quốc tế uy tín.

"Nếu sử dụng kết quả học tập THPT để xét tuyển cần kiểm soát chặt chẽ điều kiện và tiêu chí xét tuyển để bảo đảm chất lượng đầu vào, đồng thời duy trì tỉ lệ ở mức hợp lý, nhằm vừa đảm bảo quyền tự chủ của các trường, vừa giữ được uy tín và chất lượng đào tạo" - Tiến sĩ Khang góp ý.

PHẠM ANH