Cải cách thủ tục hành chính, lấy công nghệ làm công cụ then chốt

(Ảnh minh họa: Nguyễn Dũng/TTXVN)

Thời gian qua, cả nước đã và đang nỗ lực hiện thực hóa một nền hành chính công khai, minh bạch bằng những bước đi vững chắc, lấy chuyển đổi số làm trọng tâm; thay đổi mạnh mẽ phương thức phục vụ người dân và doanh nghiệp trong kỷ nguyên mới, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý, thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội.

Theo Bộ Khoa học và Công nghệ, đây là minh chứng sinh động cho sự vận hành thực tiễn của Nghị quyết số 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.

Từ thực tiễn địa phương

Tỉnh Khánh Hòa đã và đang đẩy mạnh chuyển đổi số trong cơ quan hành chính, hướng tới nền hành chính hiện đại, hiệu quả, phục vụ người dân và doanh nghiệp. Sau sáp nhập, tỉnh coi đây là nhiệm vụ trọng tâm để nâng cao hiệu quả quản lý và phát triển kinh tế-xã hội.

Khánh Hòa tăng cường cán bộ chuyên môn từ sở, ngành đến Trung tâm Phục vụ hành chính công và cấp xã, phường để xử lý hồ sơ.

Hệ thống E-Office với công cụ đánh giá KPI, đối chiếu văn bản tự động giúp tiết kiệm thời gian, giảm sai sót. Các thủ tục hành chính được mã hóa QR, tạo thuận lợi cho người dân tra cứu và nộp hồ sơ trực tuyến. Bên cạnh đó, trí tuệ nhân tạo, trợ lý thông minh, phân tích dữ liệu được áp dụng rộng rãi nhằm nâng cao hiệu quả.

Trung tâm Phục vụ hành chính công tỉnh Khánh Hòa (2 cơ sở tại thành phố Nha Trang và phường Phan Rang) vận hành theo mô hình “một điểm đến - nhiều dịch vụ,” giải quyết nhiều thủ tục về đất đai, hộ tịch, nội vụ, xây dựng, thuế…

Trung tâm tập hợp nhân lực từ 16 sở, ngành, trực tiếp xử lý hồ sơ và hỗ trợ cấp xã, phường thực hiện trên môi trường mạng.

Đồng thời, Trung tâm phối hợp với Công an tỉnh, Viễn thông Khánh Hòa bảo đảm an toàn thông tin; với Tỉnh đoàn trong bố trí lực lượng đoàn viên, thanh niên hướng dẫn người dân.

Theo Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Khánh Hòa Trần Quốc Nam, những phong trào như “Ngày không in giấy,” “Tuần làm việc không văn bản giấy” (15/7 - 15/8/2025) được phát động nhằm xây dựng “chính quyền không giấy.” Đến nay, 100% văn bản của tỉnh được ký số và ban hành trực tuyến (trừ văn bản mật).

Tại Cần Thơ, chính quyền địa phương cũng quyết liệt triển khai thủ tục hành chính “phi địa giới,” cho phép người dân thực hiện thủ tục tại bất kỳ trung tâm hành chính công nào, không phụ thuộc nơi cư trú hay nơi cấp giấy tờ gốc.

Để bảo đảm đồng bộ, thông suốt trong quá trình vận hành chính quyền 2 cấp, Sở Khoa học và Công nghệ thành phố Cần Thơ đã triển khai 17 hệ thống thông tin, trong đó hệ thống giải quyết thủ tục hành chính kết nối 120 đơn vị, 14 sở, ban, ngành và 103 xã, phường, với 8.851 tài khoản (5.615 cán bộ, 3.167 công dân, 69 doanh nghiệp). Hàng nghìn thủ tục hành chính cấp xã, phường của Cần Thơ đã liên thông với Cổng dịch vụ công quốc gia.

Ông Ngô Anh Tín, Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ thành phố Cần Thơ, cho biết người dân khắp các địa phương trong thành phố đều có thể thực hiện thủ tục hành chính tại bất kỳ trung tâm phục vụ hành chính công nào theo mô hình “phi địa giới."

Những kết quả từ hai địa phương Khánh Hòa và Cần Thơ cho thấy chuyển đổi số trong phục vụ hành chính công không chỉ là mục tiêu mà đã trở thành hành động cụ thể, giúp xây dựng nền hành chính hiện đại, minh bạch, lấy sự hài lòng của người dân làm trung tâm.

Lấy công nghệ làm công cụ then chốt

Theo thông tin từ Cục Chuyển đổi số quốc gia, Bộ Khoa học và Công nghệ, những năm gần đây, chuyển đổi số trong hành chính công đã trở thành phong trào rộng khắp, được nhiều tỉnh, thành phố cụ thể hóa bằng kế hoạch hành động chi tiết. Trọng tâm là cải cách thủ tục hành chính, lấy công nghệ làm công cụ then chốt để giảm phiền hà, gia tăng minh bạch và thúc đẩy sự hài lòng của người dân.

Một trong những bước tiến quan trọng là nhiều Trung tâm Phục vụ hành chính công đã thiết lập các quầy hướng dẫn riêng, giúp người dân dễ dàng đăng nhập và sử dụng Cổng Dịch vụ công quốc gia. Đây là điểm truy cập tập trung, nơi người dân có thể thực hiện hầu hết các thủ tục hành chính, theo dõi tiến trình hồ sơ, thanh toán trực tuyến và đánh giá mức độ hài lòng chỉ với một lần đăng nhập (Single-Sign-On).

Cùng với đó, nhiều địa phương triển khai các ứng dụng công nghệ như: hệ thống xếp hàng tự động, màn hình cảm ứng tra cứu thông tin, máy tính kết nối internet và máy quét tài liệu để hỗ trợ số hóa hồ sơ.

Đặc biệt, một số nơi đã thử nghiệm và ứng dụng trợ lý ảo, robot trí tuệ nhân tạo nhằm hỗ trợ giải đáp thắc mắc, giảm tải áp lực cho cán bộ và nâng cao trải nghiệm dịch vụ công.

Không chỉ tập trung vào công nghệ, các địa phương còn chú trọng nâng cao năng lực số của người dân. Phong trào “Bình dân học vụ số” được triển khai rộng khắp, với nhiều khóa học trực tuyến, tài liệu hướng dẫn chi tiết về cách sử dụng dịch vụ công trực tuyến và số hóa hồ sơ. Điều này giúp người dân, kể cả ở nông thôn, vùng sâu, vùng xa, từng bước làm quen với môi trường số, hạn chế sự phụ thuộc vào cán bộ hướng dẫn trực tiếp.

Những nỗ lực đồng bộ này đã góp phần đưa Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị đi vào thực tiễn, biến “chính quyền số” từ khái niệm thành mô hình vận hành cụ thể, thiết thực.

Người dân tìm hiểu quy trình thực hiện các thủ tục hành chính tại Trung tâm hành chính công xã Giao Minh, tỉnh Ninh Bình. (Ảnh: Thái Thuần/TTXVN)

Tuy nhiên, Bộ Khoa học và Công nghệ cũng chỉ ra những thách thức như sự chênh lệch về cơ sở hạ tầng, trang thiết bị và hệ thống thông tin giữa các địa phương, đặc biệt là ở cấp xã, phường. Nhiều nơi chưa đồng bộ về nền tảng công nghệ, khiến việc kết nối dữ liệu liên thông gặp khó khăn.

Bộ đề nghị các địa phương cần tập trung một số giải pháp trọng tâm. Về hệ thống thông tin, phải rà soát, tối ưu quy trình giải quyết thủ tục hành chính cấp tỉnh; triển khai biểu mẫu điện tử tương tác dễ sử dụng, giảm thiểu giấy tờ; đẩy mạnh tiến độ số hóa hồ sơ; tăng cường kết nối, khai thác dữ liệu từ các cơ sở dữ liệu quốc gia, hệ thống bộ, ngành.

Đặc biệt, việc xây dựng kho dữ liệu điện tử của tổ chức, cá nhân sẽ giúp tái sử dụng dữ liệu, giảm đáng kể thủ tục trùng lặp, tiết kiệm thời gian cho người dân và cán bộ thực thi công vụ.

Về cơ sở hạ tầng và trang thiết bị, Ủy ban Nhân dân các tỉnh cần phối hợp với ngân hàng mở thêm điểm ATM tại các xã khó khăn, bảo đảm 100% xã, phường có ít nhất một điểm rút tiền. Bên cạnh đó, có thể triển khai giải pháp tài chính thay thế như điểm rút tiền tại bưu điện, trạm y tế, đại lý ViettelPay, VNPTPay… nhằm đáp ứng nhu cầu của người dân.

Đồng thời, cần rà soát, bố trí hợp lý cơ sở vật chất và trang thiết bị cho cấp xã để bảo đảm hiệu quả, tránh lãng phí, nâng cao chất lượng phục vụ và tính chuyên nghiệp của Trung tâm Phục vụ hành chính công.

Với quan điểm xuyên suốt là lấy người dân và doanh nghiệp làm trung tâm phục vụ, Bộ Khoa học và Công nghệ đề nghị mỗi địa phương, tùy điều kiện cụ thể, cần vận dụng linh hoạt các công nghệ mới nhưng phải bảo đảm nguyên tắc đồng bộ, minh bạch và thuận tiện nhất cho người dân.

Theo Cục Chuyển đổi số quốc gia, khi những giải pháp này được triển khai đồng bộ, hệ thống hành chính công sẽ vận hành thông suốt, minh bạch và hiệu quả hơn. Quan trọng hơn, nó tạo dựng niềm tin xã hội, củng cố sự đồng thuận giữa Nhà nước và người dân, đưa mục tiêu “chính quyền số, xã hội số” trở thành hiện thực./.

(TTXVN/Vietnam+)