Cải cách thuế sẽ giúp 2,1 triệu người Việt Nam bỏ thuốc lá

Kết quả từ mô hình mô phỏng tác động thuế thuốc lá của WHO cho thấy những lợi ích đáng kể việc cải cách thuế thuốc lá tại Việt Nam. Ảnh: ST

Theo đó, mô hình mô phỏng tác động của các phương án thuế thuốc lá, mô hình TaXSim của WHO dự báo rằng, những cải cách thuế được thông qua trong Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt sửa đổi vào tháng 6/2025 vừa qua sẽ giúp: 2,1 triệu người tại Việt Nam bỏ thuốc hoặc không hút thuốc vào năm 2031; ngăn ngừa 700.000 ca tử vong sớm trong những thập kỷ tới; tạo thêm 24.000 tỷ đồng (tương đương 910 triệu USD) nguồn thu ngân sách nhà nước hàng năm vào năm 2031.

Đồng thời, việc cải cách thuế góp phần hạn chế khả năng tiếp cận các nhãn hiệu thuốc lá giá rẻ, đặc biệt là ở giới trẻ.

TS. Angela Pratt - Trưởng đại diện WHO tại Việt Nam nhận định: Quyết định quyết đoán và sáng suốt vừa qua của Việt Nam trong cải cách thuế thuốc lá là một biện pháp then chốt để giảm tỷ lệ hút thuốc lá hiện vẫn còn cao ở Việt Nam, đặc biệt là ở nam giới và bảo vệ các thế hệ tương lai khỏi tác hại của thuốc lá.

"Bước đi tiên phong này của Việt Nam là một minh chứng và nguồn cảm hứng mạnh mẽ cho các quốc gia khác đang tìm cách giảm thiểu tác hại của sử dụng thuốc lá" - TS. Angela Pratt nói.

Trước đó, vào tháng 6/2025, Quốc hội Việt Nam đã thông qua những cải cách quan trọng đối với hệ thống thuế thuốc lá: bổ sung một loại thuế tiêu thụ đặc biệt (thuế tuyệt đối) bên cạnh thuế tỷ lệ hiện hành (đánh theo giá trị sản phẩm), cùng với lộ trình tăng thuế hàng năm từ năm 2027 đến năm 2031.

Các chuyên gia đánh giá, những cải cách này được thiết kế không chỉ để tăng thuế thuốc lá mà còn đảm bảo hiệu quả giảm tiêu thụ thuốc lá được duy trì bền vững theo thời gian.

Cùng với thuốc lá, Quốc hội Việt Nam đã quyết định tăng thuế với đồ uống có cồn và áp thuế đối với đồ uống có đường.

Theo đánh giá của WHO, yếu tố then chốt làm nên thành công của cải cách thuế thuốc lá là sự lãnh đạo mạnh mẽ của Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cùng những nỗ lực đáng kể của Cục Quản lý Chính sách Thuế, Phí và Lệ phí thuộc Bộ Tài chính; Vụ Pháp chế thuộc Bộ Y tế; Quỹ Phòng chống tác hại của thuốc lá; Viện Chiến lược và Chính sách Y tế; các đối tác y tế công cộng quan trọng khác trong nước và quốc tế.

TS. Angela Pratt đánh giá cao sự lãnh đạo và cam kết của quốc gia đối với sức khỏe cộng đồng. "Năm nay, Việt Nam đã đưa ra những quyết định mang tính cải cách mạnh mẽ, qua đó sẽ giúp cứu sống nhiều người, giảm chi phí chăm sóc sức khỏe và củng cố nền kinh tế. Điều này đặc biệt mang lại lợi ích cho giới trẻ, khi thuốc lá trở nên khó mua hơn, qua đó bảo vệ các thế hệ tương lai khỏi nguy cơ nghiện thuốc lá trong suốt cuộc đời" - Tiến sĩ Pratt cho hay.

Bà Angela Pratt cũng nhấn mạnh quyết định trước đó của Việt Nam về việc cấm thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng, coi đây là một biện pháp bổ trợ mạnh mẽ cho cải cách thuế. Theo bà, lệnh cấm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng cùng với quyết định cải cách thuế thuốc lá sẽ tạo ra một di sản bền vững với những cá nhân khỏe mạnh hơn, những gia đình vững mạnh hơn và những cộng đồng an toàn hơn cho các thế hệ tương lai".

N. AN