'Cần câu cơm' của người Cơ Tu

Với những làng nghề, cùng với văn hóa đồng bào Cơ Tu, người dân xã Hòa Bắc (huyện Hòa Vang, TP Đà Nẵng) đã phát triển mô hình du lịch cộng đồng. Một hướng đi đem lại hiệu quả kinh tế và gắn với bảo tồn nét văn hóa truyền thống của địa phương.

“Mỏ vàng” của ngành du lịch

Hòa Bắc là xã miền núi của huyện Hòa Vang (TP Đà Nẵng) cách trung tâm thành phố khoảng 35km. Thôn Tà Lang và Giàn Bí, xã Hòa Bắc có làng nghề thêu dệt thổ cẩm truyền thống, văn hóa của người đồng bào Cơ Tu, du lịch sinh thái với nhiều tiềm năng và lợi thế. Đây được xem là “mỏ vàng” cho sự phát triển du lịch cộng đồng, góp phần vào sự phát triển chung của ngành du lịch thành phố.

4 năm trước, anh Đinh Văn Như - Bí thư thôn Giàn Bí (thôn Giàn Bí, xã Hòa Bắc, huyện Hòa Vang) đã xin thủ tục và bỏ vốn đầu tư mô hình homestay A Lăng Như trên mảnh đất 700m2 của gia đình, để cải thiện cuộc sống, bớt phải đi nương, rẫy.

Chia sẻ với Báo GD&TĐ, anh Như cho hay, sau khi hoàn thành thủ tục pháp lý, anh đã cải tạo mảnh đất trước đây gia đình bỏ hoang thành một căn nhà, ở đó anh sắp xếp bố trí thành những căn phòng lưu trú phục vụ cho du lịch.

Ở khoảng sân trống, anh bố trí những chiếc lều, bạt phục vụ du lịch, tạo thành những sân vui chơi, nghỉ ngơi. Không những vậy, du khách khi đến với nơi đây còn được trải nghiệm các văn hóa bản làng như tìm hiểu về dệt thổ cẩm, đan lát, thưởng thức ẩm thực núi rừng...

“Sau khi homestay hoàn thành, du khách bắt đầu đến với Hòa Bắc nhiều hơn, nhất là dịp cuối tuần và nghỉ lễ. Ngày bình thường, mỗi tháng gia đình tôi đón từ 4 – 5 đoàn khách du lịch đến nghỉ dưỡng, vui chơi. Những ngày lễ thì đông hơn”, anh Như cho biết.

Sau khi homestay A Lăng Như ra đời và mang lại hiệu quả, nhiều hộ dân trong thôn Giàn Bí và thôn Tà Lang cũng bắt đầu hoạt động du lịch, chính quyền tổ chức các sự kiện như: Liên hoan Văn hóa - Thể thao và phục dựng lễ hội truyền thống người Cơ Tu… nhằm giới thiệu điểm đến cho du khách trong và ngoài nước.

Ông Hồ Phú Thanh – Phó Chủ tịch UBND xã Hòa Bắc (huyện Hòa Vang) - cho hay, hiện xã có 21 điểm du lịch, trong đó có 5 điểm du lịch sinh thái và 16 điểm du lịch cộng đồng, lưu trú. Ước tính hằng năm có khoảng 30.000 lượt khách du lịch đến với xã Hòa Bắc.

“Là 2 thôn có người đồng bào Cơ Tu sinh sống nên có bản sắc văn hóa truyền thống đặc sắc. Mô hình du lịch cộng đồng của đồng bào Cơ Tu đem lại hiệu quả thiết thực, tạo việc làm cho người dân và bảo tồn những nét văn hóa đặc sắc của địa phương”, ông Thanh chia sẻ.

Biểu diễn các tiết mục múa truyền thống của người đồng bào Cơ Tu cho du khách xem. Ảnh: A Lăng Như

Bảo tồn văn hóa gắn với phát triển bền vững

Với mục tiêu bảo tồn và phát huy giá trị truyền thống, bà Đỗ Thị Huyền Trâm – Giám đốc Hợp tác xã nông nghiệp sinh thái và du lịch cộng đồng Hòa Vang - cho rằng, du lịch cộng đồng đã đem lại sắc thái mới, để bà con trân quý và giữ gìn bản sắc văn hóa địa phương.

“Đối với du lịch cộng đồng, bà con đơn giản là làm những gì họ đã quen, đã hiểu và đã có. Việc tham gia làm du lịch cộng đồng chỉ đơn giản là tăng giá trị những việc thân quen đó lên. Ai làm nghề dệt thì vẫn dệt, ai làm nông thì cứ làm nông… chỉ là khi có du lịch về họ sẽ gắn những điều đó với hoạt động du lịch, biến nó thành câu chuyện để kể, để sẻ chia với du khách. Giá trị của câu chuyện, của bản sắc truyền thống sẽ tăng lên, có thêm sinh kế, thu nhập”, bà Trâm chia sẻ.

Còn TS Chu Mạnh Trinh – Ban quản lý Khu bảo tồn Biển Cù lao Chàm – Hội An cho rằng, du lịch cộng đồng càng làm, càng tham gia, càng hứng thú, và đó là bí quyết của cái du lịch này.

Ông Nguyễn Thúc Dũng – Phó Chủ tịch UBND huyện Hòa Vang - cho hay, nhờ sở hữu cảnh quan thiên nhiên kỳ vĩ, nhiều lễ hội đặc sắc, đa dạng các làng nghề cũng như công trình kiến trúc cổ, nét văn hóa truyền thống đậm đà bản sắc của người Cơ Tu đang sinh sống, Hòa Vang có tiềm năng phát triển du lịch, đặc biệt là du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng.

“Từ những lợi thế đó, những năm qua chính quyền TP Đà Nẵng đầu tư thí điểm về phát triển loại hình du lịch cộng đồng với các mô hình homestay mô phỏng theo nhà Gươl truyền thống làm trung tâm, tranh thủ các nguồn hỗ trợ từ các tổ chức, dự án để nâng cao năng lực cộng đồng.

Đồng thời đẩy mạnh việc phục dựng khôi phục các lễ hội truyền thống các hoạt động văn hóa truyền thống. Mở lớp dạy khôi phục làng nghề để bà con làm du lịch cộng đồng. Đây là điểm khởi đầu, là nền móng cho việc phát triển du lịch cộng đồng của huyện Hòa Vang, mang lại hiệu quả về kinh tế, tạo được việc làm. Thực tế, du lịch đã mang lại nguồn thu nhập chính cho họ”, Phó Chủ tịch UBND huyện Hòa Vang cho biết.

Trải nghiệm các hoạt động văn hóa địa phương.

Đến nay, trên toàn huyện Hòa Vang có 8 địa điểm du lịch cộng đồng tập trung tại 3 cụm: Tà Lang – Giàn Bí – Nam Yên (Hòa Bắc); cụm Túy Loan - Thái Lai (Hòa Nhơn); cụm Trung Nghĩa - Đông Sơn - Hòa Trung (Hòa Ninh). Du lịch cộng đồng không chỉ làm kinh tế, còn phát huy văn hóa của địa phương, góp phần làm đa dạng thêm cho ngành du lịch Đà Nẵng.

“Sau hơn 2 năm đổi mới áp dụng, ngành du lịch đã có bước phát triển nhanh cả về quy mô và chất lượng. Hệ thống cơ sở lưu trú du lịch được mở rộng, Hòa Bắc trở thành điểm đến hấp dẫn mang nét đặc trưng riêng. Góp phần quảng bá hình ảnh và khẳng định vị thế của mình trong quá trình phát triển, hội nhập.

Bên cạnh đó, cần có được những định hướng, giải pháp phát triển, cần có những chiến lược kế hoạch mang tính khả thi, đề xuất những chính sách từ phía Nhà nước, tổ chức phi chính phủ; công tác quản lý, phát huy những yếu tố tích cực, khắc phục hạn chế.

Tập trung phát triển du lịch sinh thái cộng đồng gắn với bảo tồn cảnh quan thiên nhiên đa dạng sinh học và bảo tồn văn hóa truyền thống của từng địa phương. Phát triển du lịch sinh thái bền vững tạo sinh kế cho người dân, đóng góp vào nền kinh tế chung của từng địa phương”, ông Nguyễn Thúc Dũng – Phó Chủ tịch UBND huyện Hòa Vang nhấn mạnh.

Ông Tô Văn Hùng - Bí thư Huyện ủy Hòa Vang - cho hay, du lịch cộng đồng thể hiện sự gắn kết, bảo vệ hệ sinh thái, tạo sự gắn kết giữa xã hội, con người và hệ sinh thái tự nhiên. Có sự gắn kết đó thì mới có bảo tồn hướng đến hệ sinh thái bền vững.

Hoàng Vinh