Cần chiến lược linh hoạt để duy trì đà tăng trưởng, thu hút dự án FDI mới

Nhiều doanh nghiệp FDI như Nestlé vẫn tăng nhiều vốn đầu tư. Ảnh:TL

Nhà đầu tư hiện hữu rót thêm vốn

Trong bối cảnh toàn cầu đầy biến động, nhất là diễn biến khó lường thuế đối ứng của Mỹ, các nhà đầu tư vẫn tin tưởng vào môi trường kinh doanh của Việt Nam thông qua việc tiếp tục mở rộng, bổ sung vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vào các dự án đã hoạt động.

Điển hình như dự án tổ hợp hóa dầu tại Bà Rịa - Vũng Tàu của SCG - một trong những tập đoàn lớn của Thái Lan, đã thể hiện cam kết lâu dài khi tháng rồi đón nhận giấy phép bổ sung 400 triệu đô la nhằm mở rộng quy mô và nâng cao năng lực sản xuất của dự án. Khoản vốn này không chỉ nhằm nâng cao năng lực sản xuất, mà còn thể hiện sự tin tưởng vào tiềm năng phát triển của Việt Nam trong lĩnh vực công nghiệp chế biến, hóa dầu.

Các dự án mở rộng như vậy không chỉ đóng góp vào tăng trưởng kinh tế, mà còn tạo ra nhiều việc làm, thúc đẩy chuyển giao công nghệ, góp phần nâng cao năng lực sản xuất và tiêu chuẩn chất lượng của ngành công nghiệp Việt Nam.

Sự kiện Lego khánh thành nhà máy tại Bình Dương với số vốn hơn 1 tỉ đô la không chỉ là bước tiến trong chiến lược mở rộng của thương hiệu đồ chơi toàn cầu mà còn tạo ra hiệu ứng lan tỏa tích cực đối với các doanh nghiệp châu Âu khác. Tổng giám đốc của Lego, ông Niels B. Christiansen, nhấn mạnh vai trò chiến lược của nhà máy trong hệ thống sản xuất toàn cầu của tập đoàn này, đồng thời khẳng định cam kết dài hạn tại thị trường Việt Nam và khu vực Đông Nam Á.

Trong lĩnh vực công nghệ, Avery Dennison - một tập đoàn về giải pháp nhận diện kỹ thuật số – đã khai trương nhà máy liên doanh tại TPHCM, góp phần nâng cao năng lực sản xuất, gia tăng giá trị cho các thương hiệu quốc tế như Adidas, Nike, Puma, Uniqlo…

Ông Michael Barton, Phó Chủ tịch tập đoàn, nhấn mạnh vai trò của Việt Nam trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Nhà máy RFID và nhãn mác cao cấp tại TPHCM không chỉ nâng cao năng lực sản xuất nội địa mà còn củng cố vị thế Việt Nam như trung tâm R&D tiềm năng khu vực. Các giải pháp của Avery Dennison, đặc biệt trong thời trang thể thao và nhận diện thương hiệu, thể hiện sự phát triển dựa trên nguồn nhân lực cao cấp và công nghệ tiên tiến.

Các nhà đầu tư lớn như Nestlé liên tục mở rộng, gần đây là tăng 1.900 tỉ đồng vào nhà máy chế biến cà phê Trị An, Đồng Nai – nhà máy hiện đại nâng cao giá trị nông sản Việt và khẳng định niềm tin vào tiềm năng đất nước. Ông Binu Jacob, Tổng giám đốc Nestlé Việt Nam, cam kết tiếp tục đầu tư công nghệ, nhân lực và phát triển bền vững để góp phần vào sự phát triển của Việt Nam.

Tổng thể, các dự án của các doanh nghiệp ngoại đang hoạt động tại Việt Nam mang lại những tín hiệu tích cực về môi trường đầu tư, về khả năng thu hút và giữ chân dòng vốn dài hạn. Trong 5 tháng, gần 700 doanh nghiệp FDI hoạt động tăng thêm 8,52 tỉ đô, gấp 3,4 lần cùng kỳ. Vốn FDI thực hiện đạt 8,9 tỉ đô, mức cao nhất 5 năm qua.

Các doanh nghiệp vẫn giữ vững niềm tin bất chấp những rủi ro về chính sách thuế quan của Mỹ, thể hiện qua việc họ chủ động đàm phán, tối ưu chi phí và tìm kiếm các giải pháp thích hợp để giảm thiểu tác động tiêu cực, đồng thời vẫn duy trì và gia tăng hoạt động.

Nhiều thách thức trong thu hút dự án FDI mới

Dù vậy, phía trước vẫn còn nhiều thách thức cần vượt qua để duy trì đà tăng trưởng và nâng cao hiệu quả thu hút FDI chất lượng cao. Đó là thu hút vốn FDI đăng ký mới trong 5 tháng giảm hơn 13% so với cùng kỳ năm trước, chỉ đạt hơn 7 tỉ đô la, điều này phản ánh rõ nét những ảnh hưởng tiêu cực từ các yếu tố quốc tế và trong nước.

Dòng chảy FDI đang có xu hướng chững lại do các yếu tố từ chính sách thuế đối ứng của Mỹ, đặc biệt trong bối cảnh các cuộc đàm phán về thuế giữa hai nước còn nhiều ẩn số chưa rõ ràng.

Vẫn còn nhiều thách thức thu hút vốn FDI phía trước. Ảnh: LH

Các chuyên gia nhận định, diễn biến của các cuộc đàm phán này sẽ tác động lớn đến dòng vốn FDI vào Việt Nam trong thời gian tới. Ông Hong Sun, Chủ tịch danh dự Hiệp hội Doanh nghiệp Hàn Quốc tại Việt Nam (KOCHAM), nhấn mạnh rằng nhiều tập đoàn lớn của Hàn Quốc đã sang tìm hiểu môi trường đầu tư tại Việt Nam, thậm chí đã quyết định đầu tư. Tuy nhiên, những thông tin về khả năng Mỹ áp thuế đối ứng hơn 40% đã khiến họ phải tạm dừng các kế hoạch đầu tư.

Các chuyên gia nhận định, đàm phán thuế đối ứng giữa Mỹ và Việt Nam sẽ tác động lớn đến dòng vốn FDI, vì phần lớn FDI sản xuất tại Việt Nam hướng tới xuất khẩu, trong đó Mỹ là thị trường chính. Nhiều doanh nghiệp lớn của Hàn Quốc, Singapore, Nhật Bản, EU, đặc biệt là các tập đoàn đa quốc gia đang cân nhắc trước khi mở rộng hoặc duy trì hoạt động tại Việt Nam.

Nếu các chính sách thuế quan của Mỹ áp dụng cao đối với hàng hóa xuất khẩu từ Việt Nam, khả năng cao sẽ làm giảm lợi nhuận, tăng chi phí, thậm chí khiến các doanh nghiệp này cân nhắc lại kế hoạch đầu tư hoặc chuyển hướng sang các quốc gia khác.

Thêm nữa, các vấn đề nội tại như chi phí nhân công tăng, dân số già hóa, giá năng lượng, điện, nước ngày càng thị trường hóa, cùng với những thay đổi về chính sách pháp lý, thủ tục hành chính phức tạp, cũng ảnh hưởng tiêu cực đến khả năng thu hút FDI mới.

Đặc biệt, xu hướng sử dụng AI, robot tự động trong sản xuất cũng tạo ra thách thức đối với Việt Nam, khi dòng vốn từ các nước phát triển sẽ có xu hướng dịch chuyển trở lại các quốc gia có trình độ công nghệ cao hơn.

Trong bối cảnh đó, Việt Nam cần có các chiến lược phù hợp để khắc phục những hạn chế, tận dụng cơ hội mới. Một trong những định hướng quan trọng là chuyển hướng từ thu hút FDI dựa trên số lượng sang thu hút dòng vốn chất lượng cao, ưu tiên các dự án công nghệ cao, thân thiện môi trường và có khả năng lan tỏa công nghệ, đổi mới sáng tạo.

Theo các ý kiến của các chuyên gia, việc nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, đặc biệt trong lĩnh vực công nghệ cao như bán dẫn, AI, công nghệ sinh học sẽ là yếu tố quyết định giúp Việt Nam duy trì lợi thế cạnh tranh trong dài hạn. Các chính sách thúc đẩy hợp tác liên ngành, liên quốc gia cũng cần được đẩy mạnh nhằm nâng cao kỹ năng, trình độ và tạo điều kiện thúc đẩy nghiên cứu sáng tạo, phát triển các ngành công nghiệp mới.

Bên cạnh đó, cải thiện môi trường pháp lý, nâng cấp hạ tầng cứng và mềm, thúc đẩy các dự án phát triển bền vững, giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường là những yếu tố then chốt để tạo dựng niềm tin lâu dài của các nhà đầu tư.

Các công ty tư vấn, hiệp hội doanh nghiệp các nước cũng đều nhấn mạnh vai trò của chính sách bảo vệ môi trường, phát triển sinh thái công nghiệp, chuyển đổi số và đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao.

Lê Hoàng