Cần đánh giá tính bền vững trong giảm nghèo và xây dựng nông thôn mới
Nêu thực trạng có những địa phương làm hạ tầng nông thôn rất tốt nhưng sau một trận lũ mất hết, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đề nghị cần giám sát tính bền vững trong thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia về giảm nghèo và xây dựng nông thôn mới.
Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ phát biểu ý kiến tại phiên họp.
Sáng 23/9, tiếp tục chương trình Phiên họp chuyên đề pháp luật tháng 9, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự thảo Kế hoạch giám sát chi tiết và đề cương các báo cáo của Đoàn giám sát của Quốc hội về “Việc triển khai thực hiện các nghị quyết của Quốc hội về các Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021-2025, giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025, phát triển kinh tế-xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030”.
Rà soát các tiêu chuẩn, tiêu chí về nông thôn mới, chuẩn nghèo đa chiều
Đóng góp ý kiến vào nội dung này, Chủ tịch Quốc hội nhận định, nhiều địa phương rất chậm trong quá trình chuẩn bị đầu tư, bao gồm việc chuẩn bị dự án, phương án đầu tư.
Theo Chủ tịch Quốc hội, đầu tư gồm 2 phần là chi vào kinh tế, sự nghiệp và chi vào đầu tư công. Đầu tư công thì trong từng chương trình đã có mục tiêu, danh mục dự án, nhưng cần lưu ý đến việc chuẩn bị các dự án thế nào, đầu tư cụ thể ra sao, cũng như mức phân bổ vốn cho từng dự án.
Chủ tịch Quốc hội cho biết, ở những nội dung này thường bị sai mục tiêu, phân tán dàn trải, chưa kể là sai mục đích, dẫn đến tình trạng “chỗ cần thì không có, chỗ có thì không cần” và thiếu tính bền vững.
Nêu thực trạng có những địa phương làm hạ tầng nông thôn rất tốt nhưng sau một trận lũ mất hết, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đề nghị cần giám sát tính bền vững trong thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia về giảm nghèo và xây dựng nông thôn mới.
Về nội dung có hay không việc trục lợi chính sách, Chủ tịch Quốc hội nhận định thực trạng này có vẻ càng ngày càng ít đi nhưng không phải là không có; đề nghị Đoàn giám sát trong quá trình xây dựng mục tiêu giám sát cần tính toán để chỉ ra có hay không việc lạm dụng chính sách.
Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương điều hành nội dung thảo luận.
Liên quan vấn đề giải quyết tình trạng nợ đọng trong xây dựng cơ bản, Chủ tịch Quốc hội yêu cầu cần có đánh giá cụ thể về thực trạng hiện nay, đồng thời đề xuất phương án xử lý trong thời gian tới.
Bên cạnh đó, rà soát lại hệ thống các tiêu chuẩn, tiêu chí công nhận xã, huyện, tỉnh nông thôn mới; đánh giá việc tổ chức xây dựng các đề án xây dựng nông thôn mới ở những địa bàn khó khăn.
Về chương trình giảm nghèo, Chủ tịch Quốc hội đề nghị rà soát kỹ các tiêu chí về chuẩn nghèo đa chiều, nhấn mạnh nghèo đa chiều vẫn lấy thu nhập làm tiêu chí chính, sau đó mới là tiếp cận các dịch vụ y tế, giáo dục…
Đề xuất 4 nội dung tập trung giám sát
Báo cáo tại phiên họp, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Y Thanh Hà Niê Kđăm - Phó Trưởng Đoàn Thường trực Đoàn giám sát cho biết, do tính đặc thù Quốc hội tổ chức giám sát chung cả 3 Chương trình mục tiêu quốc gia, căn cứ vào tình hình Chương trình về vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi lần đầu tiên được triển khai thực hiện, có nhiều nội dung mới, liên quan đến nhiều ngành, lĩnh vực và đang trong quá trình hoàn thiện các văn bản hướng dẫn, nên chủ yếu sẽ tập trung vào giám sát giữa kỳ, đánh giá các văn bản về chỉ đạo, điều hành, xây dựng các tiêu chuẩn, định mức kỹ thuật để triển khai thực hiện.
Riêng đối với 2 Chương trình mục tiêu quốc gia còn lại, đã có kết quả thực hiện từ giai đoạn trước, nên ngoài giám sát về các văn bản chỉ đạo, điều hành, còn giám sát một số kết quả đã triển khai thực hiện.
Theo đó, Đoàn Giám sát đề xuất 4 nội dung tập trung giám sát gồm: Công tác chỉ đạo, điều hành các Chương trình mục tiêu quốc gia (bao gồm cả công tác chỉ đạo, điều hành chung các Chương trình; chỉ đạo, điều hành riêng từng Chương trình); Việc xây dựng các văn bản hướng dẫn, triển khai thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia; Công tác phối hợp, lồng ghép quản lý, nội dung, đối tượng, địa bàn, nguồn vốn triển khai thực hiện các Chương trình; Kết quả đạt được bước đầu về thực hiện dự án, chính sách thuộc các Chương trình.
Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Y Thanh Hà Niê Kđăm trình bày báo cáo tại phiên họp.
Theo Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Y Thanh Hà Niê Kđăm - Phó Trưởng Đoàn Thường trực với cách tiếp cận như trên, các nội dung này đã được cụ thể hóa trong dự thảo kế hoạch, đề cương báo cáo chi tiết.
Liên quan đến phạm vi thực hiện, hoạt động giám sát làm rõ vai trò, trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân, người đứng đầu các cơ quan, đơn vị và ý thức chấp hành của các cấp, các ngành, bảo đảm thực hiện nghiêm các quy định trong các Nghị quyết của Quốc hội về 3 Chương trình mục tiêu quốc gia.
Đồng thời, qua hoạt động giám sát, Quốc hội xem xét, đánh giá giữa kỳ kết quả triển khai thực hiện các Nghị quyết của Quốc hội về kế hoạch 5 năm 2021-2025 đối với các Chương trình mục tiêu quốc gia, trọng tâm là công tác xây dựng, hoàn thiện cơ chế, chính sách để vận hành, tổ chức thực hiện Chương trình.
Về yêu cầu, giám sát bám sát quy định các Nghị quyết của Quốc hội phê duyệt Chủ trương đầu tư các Chương trình mục tiêu quốc gia; các văn bản quy phạm pháp luật liên quan và việc Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các bộ ngành liên quan thể chế hóa thành các văn bản chỉ đạo, quản lý, điều hành, tổ chức thực hiện 3 Chương trình mục tiêu quốc gia để xác định nội dung trọng tâm, trọng điểm để giám sát.
Chủ tịch Hội đồng Dân tộc cũng nêu rõ các nội dung xin ý kiến Thường vụ Quốc hội, bao gồm: các mốc thời gian cần hoàn thành để hoàn thiện dự thảo Kế hoạch chi tiết; dự kiến các bộ, ngành, địa phương sẽ giám sát trực tiếp; danh sách phân công các thành viên Đoàn Công tác; về nội dung phân công; về số lượng, các loại đề cương báo cáo…
