Cần hỗ trợ công nghệ để hộ kinh doanh chuyển đổi kê khai thuế dễ dàng hơn

Theo số liệu từ Đề án của Bộ Tài chính, tính đến hết năm 2024, cả nước có khoảng 3,6 triệu hộ, cá nhân kinh doanh (HKD), tăng trưởng 106% so với năm trước đó. Khu vực HKD cũng là một động lực tăng trưởng ngân sách đầy ấn tượng khi năm 2024, số thu ngân sách từ khu vực này đạt gần 26.000 tỷ đồng, tăng trưởng 20%. Số liệu mới nhất cho thấy, chỉ trong 6 tháng đầu năm 2025, con số này đã đạt 17.100 tỷ đồng, vượt xa cùng kỳ năm trước. Điều này chứng tỏ, HKD không chỉ là sinh kế của từng gia đình, mà là động lực quan trọng đóng góp vào tăng trưởng GDP và tạo việc làm cho xã hội.

Tại Hội thảo Giải mã chuyển đổi kê khai mô hình thuế, được tổ chức ngày 16/12/2025, ông Nguyễn Quang Vinh - Phó Chủ tịch Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) nhận định, việc chuyển đổi mô hình quản lý thuế các HKD không phải để làm khó, mà là bước đệm cần thiết để cởi trói cho khu vực HKD phát triển minh bạch hơn, công bằng hơn và vươn tầm mạnh mẽ hơn.

Ông Vinh cho biết, khảo sát cho thấy, thực tế không ít HKD còn băn khoăn, lo ngại trước những thay đổi này, từ việc hiểu đúng chính sách thuế, tổ chức lại phương thức kinh doanh, đến ứng dụng công nghệ trong quản lý, hóa đơn, kê khai và nộp thuế, do đó, để HKD phát triển bền vững, hòa nhập vào dòng chảy kinh tế số và nâng cao năng lực cạnh tranh, thì quá trình chuyển đổi mô hình kinh doanh và phương pháp kê khai thuế cần được thực hiện một cách thuận lợi, đơn giản và minh bạch.

Bà Nguyễn Thị Cúc - Chủ tịch Hội tư vấn Thuế cho rằng, khi chuyển đổi từ thuế khoán sang kê khai, HKD có thêm nhiều giá trị thuận lợi như có thể chủ động xác định doanh thu và số thuế phải nộp dựa trên kết quả kinh doanh thực tế, khi không có doanh thu, không phải nộp thuế. Đồng thời khi thực hiện kê khai thuế đầy đủ, đúng quy định giúp giảm rủi ro bị ấn định thuế, truy thu hoặc xử phạt vi phạm hành chính.

Tuy nhiên, theo ông Đỗ Tuấn Anh - Phó Tổng giám đốc Công ty cổ phần Công nghệ KiotViet, độ tuổi, ngành nghề và môi trường kinh doanh quyết định khả năng tiếp nhận công nghệ để có thể thực hiện chuyển đổi kê khai thuế; nhóm truyền thống tiếp cận chậm hơn, cần hỗ trợ nhiều hơn về mặt công nghệ. Vì vậy, sự thấu hiểu và đồng hành là yếu tố quyết định sự thành công của chuyển đổi số.

Ông Tuấn Anh cũng cho rằng, HKD cần chia sẻ thông tin về hoạt động kinh doanh và nhu cầu chuyển đổi số, gồm thiết bị sử dụng, mô hình kinh doanh, dữ liệu hàng hóa và người quản lý, chia sẻ rõ ràng các khó khăn khi hoạt động. Từ đó, Kiot Viet sẽ tư vấn kỹ thuật và khảo sát điều kiện vận hành thực tế để đưa ra đề xuất giải pháp và thiết bị phù hợp theo nhu cầu thực tế; Định hướng vận hành theo dữ liệu, tư vấn quy định liên quan tới thuế - hóa đơn điện tử.

Đáng chú ý, ông Tuấn Anh thông tin, trong quá trình đồng hành với doanh nghiệp, HKD, Kiot Việt nhận thấy, ngành hàng bán lẻ như các cửa hàng tạp hóa, siêu thị mini, thời trang, nhà thuốc ... là nhóm chiếm tần suất sử dụng hóa đơn điện tử cao nhất, vượt xa các ngành khác do lượng giao dịch lớn, tần suất bán cao. Nhóm này chiếm tỷ trọng chủ yếu trong việc sử dụng hóa đơn điện tử dẫn đến việc phát sinh yêu cầu hỗ trợ cũng nhiều hơn.

Tại hội thảo, các chuyên gia đều cho rằng, hiện các đơn vị, cơ quan doanh nghiệp liên quan đều sẵn sàng giúp đỡ các HKD để quá trình chuyển đổi kê khai thuế được thuận lợi; Nhưng đồng thời, HKD cũng phải cần thường xuyên cập nhật quy định pháp luật qua báo chí chính thống và cơ quan thuế; Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động, lựa chọn các giải pháp phần mềm phù hợp với mô hình kinh doanh để công nghệ là “trợ thủ” - hộ kinh doanh “làm chủ”.

Các chuyên gia tư vấn tại hội thảo (Ảnh: PV)

Nhật Thu