Doanh nghiệp xây dựng chuyển mình trong quản trị lao động

Khung pháp lý hoàn thiện, người lao động được bảo vệ tốt hơn

Tại một doanh nghiệp xây dựng lớn đang triển khai đồng thời nhiều dự án hạ tầng, nhà xưởng và công trình dân dụng trên cả nước, câu chuyện quản trị lao động vài năm gần đây đã có nhiều thay đổi.

Người lao động được bảo vệ tốt hơn trong môi trường đặc thù.

Từ việc ký hợp đồng lao động điện tử, điều chỉnh nội quy lao động, tổ chức đối thoại định kỳ đến kiểm soát chặt chẽ thời giờ làm việc, làm thêm giờ tại các công trường đặc thù… tất cả đều được rà soát, cập nhật để phù hợp với Bộ luật Lao động năm 2019.

Đại diện doanh nghiệp cho biết, việc Bộ luật Lao động 2019 cùng các nghị định, thông tư hướng dẫn được ban hành đồng bộ đã giúp doanh nghiệp “dễ thở” hơn trong tổ chức sản xuất.

Các quy định về hợp đồng lao động, tiền lương, thời giờ làm việc, nghỉ ngơi, an toàn vệ sinh lao động trở nên rõ ràng, minh bạch, tạo cơ sở pháp lý để doanh nghiệp quản trị lao động linh hoạt hơn, đồng thời bảo đảm quyền lợi cho người lao động.

Sau 5 năm triển khai, Bộ luật Lao động 2019 đã tạo dựng một khung pháp lý tương đối hoàn chỉnh, thích ứng với bối cảnh kinh tế - xã hội biến đổi nhanh chóng.

Bộ luật mở rộng phạm vi điều chỉnh, nội luật hóa nhiều tiêu chuẩn lao động quốc tế, đặc biệt là các quy định về phòng, chống cưỡng bức lao động, phân biệt đối xử; quy định rõ tuổi tối thiểu tham gia lao động; thúc đẩy đối thoại và thương lượng tập thể nhằm cải thiện thu nhập, điều kiện làm việc.

Trong ngành xây dựng, lĩnh vực có nhiều lao động làm việc trong môi trường nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm, các quy định mới đã góp phần nâng cao mức độ bảo vệ người lao động.

Quyền được đối thoại, thương lượng, ký kết thỏa ước lao động tập thể ngày càng được coi trọng; việc điều chỉnh tiền lương, làm thêm giờ trong các giai đoạn cao điểm có cơ sở pháp lý rõ ràng hơn.

Ở góc độ quản lý nhà nước, thông tin thị trường lao động từng bước được cải thiện; công tác thanh tra, kiểm tra được tăng cường; nhiều doanh nghiệp chủ động sửa đổi nội quy, hợp đồng lao động, tăng cường đối thoại để hạn chế tranh chấp phát sinh.

Các đơn vị ngành Xây dựng đã thực hiện đầy đủ các quy định của Bộ luật Lao động 2019.

Những khoảng trống cần tiếp tục hoàn thiện

Ông Lê Hồng Phong, Trưởng ban Quan hệ lao động, Công đoàn Xây dựng VN (CĐXDVN) cho biết, ngay từ khi Bộ luật Lao động 2019 có hiệu lực, CĐXDVN đã chỉ đạo các công đoàn trực thuộc phối hợp với chuyên môn rà soát, sửa đổi các quy chế, quy định nội bộ của cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp cho phù hợp với pháp luật mới; đồng thời theo dõi, nắm bắt phản ánh, kiến nghị từ cơ sở để kịp thời phối hợp giải quyết.

CĐXDVN cũng tổ chức phổ biến sâu rộng các nội dung mới của Bộ luật Lao động và văn bản hướng dẫn thi hành, nhất là những quy định liên quan trực tiếp đến quyền, nghĩa vụ của người lao động và tổ chức công đoàn như hợp đồng lao động, tiền lương, thời giờ làm việc, nghỉ ngơi, tuổi nghỉ hưu, đối thoại và thương lượng tập thể, giải quyết tranh chấp lao động.

Theo bà Trần Thu Phương, Phó Trưởng ban Quan hệ lao động CĐXDVN, đến nay 100% cơ quan, doanh nghiệp trong ngành đã xây dựng, ban hành nội quy lao động, quy chế làm việc phù hợp với quy định mới. Nhận thức pháp luật của cán bộ công đoàn và người lao động được nâng lên rõ rệt, việc triển khai nhìn chung đồng bộ hơn so với giai đoạn trước.

Tuy vậy, thực tiễn triển khai cũng bộc lộ không ít vướng mắc. Một số quy định mới như tiêu chí xác định quan hệ lao động, hợp đồng lao động điện tử, quyền của tổ chức đại diện người lao động được hiểu chưa thống nhất giữa các đơn vị.

Việc chuyển đổi số trong quản lý lao động còn chậm, thiếu đồng đều do hạn chế về nguồn lực và năng lực chuyên môn.

Đáng chú ý, trong ngành xây dựng, nhiều người lao động làm việc trong môi trường độc hại, nguy hiểm có nhu cầu giảm giờ làm việc tiêu chuẩn để bảo đảm sức khỏe, song một số danh mục nghề, công việc độc hại chưa được cập nhật đầy đủ, ảnh hưởng đến việc giải quyết chế độ chính sách.

CĐXDVN kiến nghị cần sớm ban hành hướng dẫn cụ thể về thời giờ làm việc, thời giờ nghỉ ngơi đối với lao động trong môi trường độc hại, nguy hiểm; tăng cường chế tài xử phạt đối với hành vi vi phạm quy định về thời giờ làm việc, làm thêm giờ; đồng thời nghiên cứu điều chỉnh giới hạn giờ làm thêm theo tháng để hài hòa giữa yêu cầu sản xuất và sức khỏe người lao động.

Theo Luật sư Dương Thu Hiền (Công ty Luật Thanh Lâm), Bộ luật Lao động 2019 đã tạo nền tảng pháp lý vững chắc, song trong bối cảnh chuyển đổi số, kinh tế xanh và tinh gọn bộ máy hành chính. Việc tiếp tục rà soát, hoàn thiện chính sách là cần thiết để bảo đảm hài hòa lợi ích giữa người lao động và người sử dụng lao động trong giai đoạn phát triển mới.

Mai Nam Sơn