Cần quan tâm Di tích lịch sử quốc gia Biệt khu Hải Yến-Bình Hưng

Một góc Di tích lịch sử quốc gia Biệt khu Hải Yến-Bình Hưng (xã Tân Hải, huyện Phú Tân, tỉnh Cà Mau).

Nơi đây là chứng tích kiên cường trong những năm tháng chiến tranh khốc liệt, nơi ghi dấu tội ác tày trời của địch và sự hy sinh anh dũng của hàng nghìn cán bộ, chiến sĩ, đồng bào ta…

Được công nhận Di tích lịch sử quốc gia từ năm 2000, Biệt khu Hải Yến-Bình Hưng là "địa chỉ đỏ" để thế hệ mai sau tìm hiểu về lịch sử hào hùng của dân tộc. Bên cạnh những nỗ lực bảo tồn, phát huy, di tích này vẫn còn những bất cập, hạn chế cần được quan tâm khắc phục để xứng tầm với giá trị lịch sử vốn có.

Nằm bên dòng kênh Cái Đôi lặng lẽ, Di tích Biệt khu Hải Yến- Bình Hưng thuộc ấp Thanh Ðạm, xã Tân Hải, huyện Phú Tân thưa vắng khách đến tham quan, tìm hiểu. Lối vào chính toàn khu là đường bê-tông rộng 2m, cũng là con đường độc đạo đấu nối với một số hạng mục đã đầu tư, như: Nhà bia, tượng đài, Nhà trưng bày và làm việc của ban quản lý; các hạng mục còn lại hầu như không có đường vào, nhiều nơi mọc um tùm cỏ dại.

Đưa chúng tôi đi tham quan phía bên trong, lãnh đạo xã Tân Hải cho hay, khu di tích rộng hơn 27 ha nhưng chỉ có hai nhân viên trông coi, quản lý, phụ trách luôn việc phát quang bụi rậm... Tại Nhà trưng bày và làm việc của ban quản lý, nền móng bộc lộ nhiều hỏng hóc, rạn nứt..., tư liệu trưng bày khá sơ sài, chủ yếu là hình ảnh và một số ký họa tái hiện lịch sử.

Ngay khu vực tượng đài có khoảng sân nhỏ để khách hành hương đến viếng, thắp hương nhưng bị sụt lún nhiều chỗ. Gần đó là nhà bia nhưng trên bia ghi danh không khắc tên hay ghi danh người nào, chỉ là một bảng trắng không tên...

Thuộc quyền quản lý của Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Cà Mau nhưng từ năm 2021, kể từ lúc di tích được san lấp mặt bằng để triển khai giai đoạn 1, lãnh đạo huyện Phú Tân đã chỉ đạo cấp ủy, chính quyền, đoàn thể địa phương đặc biệt quan tâm đến di tích. Nhiều chuyến về nguồn của các đoàn thể và địa phương đã được tổ chức, phát động các phong trào trồng cây ăn trái, phát quang bụi rậm. Nhờ vậy hiện nay, dọc các lối đi chính trong khu di tích đã có nhiều cây ăn trái cho quả ngọt, như: đu đủ, chuối, xoài, dừa…

Bám nắm địa bàn cơ sở trong nhiều năm qua, Bí thư Đảng ủy xã Tân Hải Nguyễn Đức Duy cho hay, địa phương mới chỉ góp công, góp sức trồng cây chứ nhiều hạng mục khác thì không thể tham gia. “Một trong những hạn chế lớn của di tích là đường vào khu vực này khá nhỏ, chưa đấu nối trực tiếp với đường liên huyện, xe du lịch loại lớn không thể đi vào”, đồng chí Nguyễn Đức Duy chia sẻ.

Trong những năm chiến tranh ác liệt, nhất là từ năm 1957-1973, Biệt khu Hải Yến-Bình Hưng được mệnh danh là “địa ngục trần gian”, là minh chứng rõ nhất về tội ác của đế quốc Mỹ. Nằm trong mưu đồ thực hiện kế hoạch bình định miền nam của giặc Mỹ - ngụy, Nguyễn Lạc Hóa, tên gián điệp đội lốt linh mục với vai trò cầm đầu, núp bóng dưới mác tôn giáo đã dùng nhiều thủ đoạn thâm độc nhằm chia rẽ cách mạng với nhân dân, tàn sát dã man hơn 1.600 đồng bào, chiến sĩ cách mạng của ta, trong đó có cả người già, trẻ em, phụ nữ đang mang thai...

Với mục đích phát huy di tích là “địa chỉ đỏ” để giáo dục truyền thống cách mạng và tinh thần yêu nước cho thế hệ trẻ, từ năm 2013, Ủy ban nhân dân tỉnh Cà Mau thống nhất chủ trương lập Dự án tu bổ, tôn tạo di tích lịch sử Địa điểm chứng tích tội ác Mỹ-ngụy ở Biệt khu Hải Yến-Bình Hưng. Giai đoạn 1 hoàn thành vào đầu năm 2022, tổng kinh phí hơn 46 tỷ đồng với 14 hạng mục, như: Tượng đài; Nhà trưng bày và làm việc của ban quản lý; phục dựng cổng biệt khu; câu lạc bộ sĩ quan; nhà giam tù nhân; súng đại liên; vọng gác; mộ chôn tập thể; nhà bia; bờ kè; cầu tàu; cổng chính; nhà vệ sinh; hàng rào phía trước di tích. Sau lần đầu tư ấy cho đến nay là một khoảng “lặng”...

Theo Giám đốc Bảo tàng tỉnh Cà Mau Lê Minh Sơn, Sở Xây dựng Cà Mau đang triển khai các phần việc tiếp theo, dự kiến cuối năm nay sẽ hoàn thành việc lập quy hoạch để tiến hành các thủ tục đầu tư giai đoạn 2 với các hạng mục dự kiến phục dựng lại, như: Cầu Vĩnh Biệt; cụm Khán đài-Cột cờ-Sân thể thao; nhà ở của sĩ quan Mỹ; sân bay; nhà thờ; bệnh viện; Nhà Tưởng niệm; công trình tâm linh...

Để Biệt khu Hải Yến-Bình Hưng thật sự là một trong những “địa chỉ đỏ” tại Cà Mau, cần hơn nữa sự chung tay của các cấp, các ngành và toàn xã hội, đặc biệt là về nguồn lực để đồng bộ kết cấu hạ tầng. Cùng với đó cần sưu tầm thêm tư liệu, hiện vật lịch sử, đa dạng hóa hoạt động trải nghiệm, nâng cao hơn nữa chất lượng thuyết minh và đẩy mạnh công tác quảng bá, xúc tiến du lịch…, góp phần phát huy tối đa giá trị của di tích lịch sử cấp quốc gia, xứng đáng với sự hy sinh của những người con ưu tú đã ngã xuống vì độc lập, tự do của Tổ quốc.

HỮU TÙNG