Cần tách giải phóng mặt bằng ra khỏi dự án đầu tư công

Nhà máy Điện Nhơn Trạch 3 và Nhơn Trạch 4 - dự án trọng điểm quốc gia ngành năng lượng trên địa bàn Đồng Nai sắp hoàn thành. Ảnh: C.T.V

Nội dung này đang được cân nhắc trong Dự thảo Luật Đầu tư công (sửa đổi).

Rất cần thiết

Rất cần thiết tách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, GPMB ra khỏi dự án đầu tư công là ý kiến của Phó bí thư Tỉnh ủy, Trưởng đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Quản Minh Cường. Theo Phó bí thư Tỉnh ủy, việc tách thành 2 dự án độc lập để chủ động đền bù, xây dựng trước các khu tái định cư, đảm bảo bố trí tái định cư cho người dân trước khi thu hồi đất.

Cũng có ý kiến về vấn đề này, Ủy viên Thường trực Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Nguyễn Công Long, đại biểu Quốc hội đơn vị tỉnh Đồng Nai, cho rằng tách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, GPMB thành dự án độc lập là rất cần thiết. Tuy nhiên, cần quy định cụ thể phạm vi và quy mô dự án như thế nào thì được tách, trường hợp cần thiết thì mới tách, tránh tạo kẽ hở trong quá trình GPMB.

“Chính phủ cần đánh giá kỹ hơn về vướng mắc trong GPMB là do chính sách pháp luật hay do tổ chức thực hiện. Không phải cứ tách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, GPMB ra là giải quyết được mọi việc. Cần quy định chặt chẽ các điều kiện, tránh GPMB tràn lan” - ông Long nhấn mạnh.

Tại Dự thảo Luật Đầu tư công (sửa đổi) mới nhất trình Quốc hội tháng 10-2024, Chính phủ đề xuất Quốc hội cho phép tách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, GPMB thành dự án độc lập đối với cả 3 nhóm dự án A, B, C (thay vì chỉ áp dụng với nhóm A trên cả nước, nhóm B và nhóm C áp dụng thí điểm tại một số địa phương).

Theo lý giải của Chính phủ, việc tách ra giúp công tác GPMB được thực hiện ngay sau khi dự án tổng thể được phê duyệt chủ trương đầu tư mà không phải chờ đến khi có quyết định đầu tư. Khi đó, GPMB sẽ đi trước một bước, tạo điều kiện đẩy nhanh tiến độ dự án, đảm bảo giải ngân vốn đầu tư công theo kế hoạch và hạn chế bị đội vốn. Chính phủ sẽ ban hành nghị định, thông tư với các điều, khoản quy định chặt chẽ để đảm bảo việc đền bù, hỗ trợ, tái định cư gắn với đầu tư hoàn thành dự án, chứ không GPMB để đó.

Tháo gỡ nút thắt mặt bằng

Đồng Nai đang triển khai nhiều dự án đầu tư công của Trung ương và địa phương. Không ít dự án trong số này đang chậm tiến độ, phải điều chỉnh thời gian hoàn thành so với kế hoạch ban đầu do GPMB chậm. Điển hình như các Dự án: Đường cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu, Cảng hàng không quốc tế Long Thành, Đường vành đai 3 Thành phố Hồ Chí Minh… Do đó, tỉnh rất mong muốn luật cho phép tách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, GPMB thành dự án độc lập.

Dưới góc độ đơn vị thực hiện, ông Văn Quang Mỹ, Phó giám đốc Ban Quản lý dự án thành phố Biên Hòa, chia sẻ mặt bằng đang là nút thắt của nhiều công trình, dự án trọng điểm. Chẳng hạn, Dự án Đường ven sông Đồng Nai có chiều dài 5,2km với tổng kinh phí hơn 1,3 ngàn tỷ đồng, đã khởi công vào cuối năm 2021, dự kiến đưa vào sử dụng tháng 6-2023 nhưng vướng GPMB, đến nay dự án mới thi công được gần 70%. Việc này kéo theo giải ngân vốn đầu tư công chậm, dự án kỳ vọng chỉnh trang đô thị và kết nối giao thông cũng chậm hoàn thành.

Phó chủ tịch UBND tỉnh Võ Văn Phi cho biết, nếu cho tách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, GPMB ra khỏi dự án đầu tư công do các bộ, ngành thực hiện trên địa bàn tỉnh sẽ tạo điều kiện cho địa phương chủ động GPMB sớm, bàn giao đất đúng thời hạn để triển khai dự án, từ đó góp phần cho dự án về đích đúng hạn.

Tại các lần lấy ý kiến của Bộ Kế hoạch và đầu tư, phiên thảo luận tổ của Quốc hội cuối tháng 10-2024 về Dự thảo Luật Đầu tư công (sửa đổi), đa số địa phương, đại biểu Quốc hội nhất trí tách bồi thường, GPMB thành dự án riêng để đảm bảo tiến độ các dự án tổng thể, đồng thời đảm bảo giải ngân nguồn vốn vay của các tổ chức tín dụng hoặc vốn ngân sách đúng kế hoạch.

Theo Phó giám đốc Sở Kế hoạch và đầu tư Phan Trung Hưng Hà, thời gian qua, sở đã tham mưu cho UBND tỉnh văn bản góp ý vào Dự thảo Luật Đầu tư công (sửa đổi), Dự thảo Nghị định quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Đầu tư công (sửa đổi). Tại các văn bản này, tỉnh thống nhất với đề xuất tách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, GPMB ra khỏi dự án án tổng thể. Đồng thời, tỉnh đề nghị bổ sung tiêu chí phân loại dự án đối với các dự án được tách.

Lê An