Cần thiết sửa đổi Luật Thuế giá trị gia tăng

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải điều hành phiên họp ngày 24/6. (Ảnh: Quốc hội)

Sửa đổi một số quy định về đối tượng chịu thuế

Thảo luận tại phiên họp, các đại biểu Quốc hội (ĐBQH) nhất trí về sự cần thiết sửa đổi Luật Thuế giá trị gia tăng (GTGT) để khắc phục những bất cập, hạn chế của luật hiện hành, thể chế hóa chủ trương của Đảng về việc sửa đổi, bổ sung các luật về thuế, phí theo nguyên tắc thị trường, phù hợp với thông lệ quốc tế, gắn với cơ cấu lại nguồn thu, mở rộng cơ sở thuế, nâng cao hiệu quả công tác quản lý thuế và áp dụng mức thuế suất hợp lý. Bên cạnh đó là các góp ý liên quan.

Góp ý cụ thể về người nộp thuế (Điều 4), đại biểu Trần Văn Tiến, Đoàn ĐBQH tỉnh Vĩnh Phúc cho biết, tại khoản 1, Điều 2 Luật Quản lý thuế quy định, người nộp thuế bao gồm: Tổ chức, hộ gia đình, hộ kinh doanh, cá nhân nộp thuế theo quy định của pháp luật về thuế. Để đảm bảo tính thống nhất giữa Luật Thuế GTGT và Luật Quản lý thuế, đại biểu đề nghị thay từ “Hộ” bằng cụm từ “hộ gia đình, hộ kinh doanh”.

Về đối tượng không chịu thuế (Điều 5), đại biểu đề nghị làm rõ cá nhân, hộ gia đình, hộ kinh doanh khi mua các sản phẩm cây trồng, rừng trồng, chăn nuôi… như quy định thì có thuộc đối tượng không chịu thuế không? Đồng thời làm rõ cơ sở pháp lý tại sao các đối tượng này khi mua các sản phẩm theo quy định tại khoản 1 không phải tính, nộp thuế GTGT nhưng lại được khấu trừ thuế GTGT đầu vào.

Liên quan đến thuế suất (Điều 9), tại điểm d khoản 2 về mức thuế suất 5%, quy định: Sản phẩm cây trồng, rừng trồng, chăn nuôi, thủy sản nuôi trồng, đánh bắt chưa qua chế biến thành các sản phẩm khác hoặc chỉ qua sơ chế thông thường, trừ các sản phẩm quy định tại khoản 1 Điều 5 của luật này.

Nhưng tại khoản 1 Điều 5 quy định về đối tượng không chịu thuế: Sản phẩm cây trồng, rừng trồng, chăn nuôi, thủy sản nuôi trồng, đánh bắt chưa qua chế biến thành các sản phẩm khác hoặc chỉ qua sơ chế thông thường của tổ chức, cá nhân tự sản xuất, đánh bắt, bán ra và ở khâu nhập khẩu. Do đó, đại biểu đề nghị xem lại quy định tại khoản 2, Điều 9 đang có sự mâu thuẫn với quy định tại khoản 1 Điều 5 về mức thuế suất.

Bên cạnh đó, tại điểm khoản 2 Điều 14 khấu trừ thuế GTGT đầu vào quy định: Đối với hàng hóa, dịch vụ xuất khẩu, ngoài các điều kiện quy định tại điểm a và điểm b khoản này còn phải có hợp đồng ký kết với bên nước ngoài về việc bán, gia công hàng hóa, cung ứng dịch vụ; hóa đơn bán hàng hóa, dịch vụ; chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt; tờ khai hải quan đối với hàng hóa xuất khẩu; phiếu đóng gói, vận đơn, chứng từ bảo hiểm hàng hóa (nếu có); trừ một số trường hợp đặc thù theo quy định của Chính phủ.

“Quy định như vậy sẽ gây khó khăn cho người nộp thuế. Đại biểu đề nghị bỏ nội dung về chứng từ bảo hiểm hàng hóa”, đại biểu Trần Văn Tiến đề xuất.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc giải trình một số vấn đề ĐBQH nêu liên quan đến dự thảo Luật Thuế GTGT (sửa đổi). (Ảnh: Quốc hội)

Quan tâm đến nội dung về đối tượng không chịu thuế được quy định tại Điều 5 của dự thảo Luật, đại biểu Nguyễn Tâm Hùng, Đoàn ĐBQH tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu đề nghị Cơ quan soạn thảo cân nhắc, xem xét tách nội dung cuối của điểm e khoản 26 của Điều này thành một khoản riêng.

Theo đại biểu, cần chuyển nội dung quy định “Cơ sở kinh doanh hàng hóa, dịch vụ không chịu thuế GTGT quy định tại Điều này không được khấu trừ, không được hoàn thuế GTGT đầu vào, trừ trường hợp áp dụng mức thuế suất 0% quy định tại khoản 1 Điều 9 của Luật” này thành 1 khoản riêng là khoản 27 của Điều này để làm rõ nội dung và tránh hiểu lầm trong việc áp dụng các nội dung điều khoản của dự thảo Luật liên quan đến số thuế GTGT không được khấu trừ và hoàn thuế với đối tượng không phải kê khai nộp thuế.

Liên quan đến đối tượng không chịu thuế, đại biểu Trần Thị Thanh Hương, Đoàn ĐBQH tỉnh An Giang cho biết, Điều 5 dự thảo Luật đã sửa đổi, bổ sung một số quy định liên quan đến đối tượng không chịu thuế và nhiều nội dung sửa đổi nhằm đảm bảo nhất quán các thuật ngữ, khái niệm quy định tại các luật chuyên ngành như Luật Trồng trọt, Luật Chăn nuôi, Luật Thủy sản, Luật Các tổ chức tín dụng...

Đại biểu Trần Thị Thanh Hương cho rằng, việc rà soát, sửa đổi quy định về đối tượng không chịu thuế theo hướng loại bỏ hoặc bổ sung một số loại hàng hóa, dịch vụ so với quy định hiện hành để phù hợp với thực tiễn là rất cần thiết.

Tuy nhiên, bên cạnh các trường hợp không phải nộp thuế GTGT đầu ra nhưng được khấu trừ thuế GTGT đầu vào thì hiện còn một số trường hợp khác như trường hợp các tổ chức, cá nhân chuyển nhượng dự án đầu tư để sản xuất, kinh doanh hàng hóa, hợp tác xã... Chính vì vậy, đại biểu đề nghị cơ quan soạn thảo giải trình, làm rõ hơn cơ sở pháp lý và đánh giá tác động đối với việc xác định các trường hợp đã được quy định tại Nghị định số 209/2013/NĐ-CP mà không được tiếp tục cho phép khấu trừ thuế GTGT đầu vào và đầu ra không phải tính thuế GTGT như dự thảo Luật xác định.

Ngoài ra, các đại biểu đề nghị cần làm rõ một số nội dung gồm: Xác định rõ ràng tư cách pháp lý của người nộp thuế là cá nhân và pháp nhân để đảm bảo về tư cách, về chủ thể pháp lý; Đánh giá kỹ lưỡng, cần thiết xây dựng các tiêu chí để xác định mặt hàng nào không chịu thuế; Không nên chuyển các mặt hàng phân bón, vật tư, máy móc phục vụ nông nghiệp sang đối tượng chịu thuế giá trị tăng; Cân nhắc việc tăng thu ngân sách bằng điều chỉnh thuế GTGT; Rà soát kỹ quy định về giá tính thuế; Cân nhắc việc áp dụng mức thuế suất 5% đối với phân bón; Cân nhắc việc bổ sung một số hàng hóa nhập khẩu được miễn thuế…

Quốc hội đã thông qua Nghị quyết về phê chuẩn quyết toán ngân sách Nhà nước năm 2022 với tỷ lệ tán thành cao (94,25%). (Ảnh: Quốc hội)

Nghiên cứu kỹ lưỡng để hoàn thành dự thảo Luật

Giải trình một số vấn đề ĐBQH nêu, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết, thuế VAT có phạm vi điều tiết rất rộng và đánh vào hầu hết các loại hàng hóa và dịch vụ nên sẽ liên quan đến lợi ích của nhiều nhà sản xuất, kinh doanh.

Vì vậy, quy định trong dự thảo cần làm thế nào để đảm bảo cho sản xuất phát triển, thương mại phát triển, từ đó quy định thống nhất theo đúng Chiến lược thuế theo nghị quyết của Đảng, nên ban soạn thảo nghiên cứu hết sức chặt chẽ và đánh giá tác động của từng vấn đề liên quan đến chính sách thuế VAT, bao quát được các nguồn thu, phù hợp với thông lệ quốc tế.

Theo chiến lược đến năm 2030 phải huy động vào ngân sách 16 - 17% GDP, trong đó thuế và phí là 14 -15% GDP, tỷ lệ thu nội địa phải đạt được 86 - 87%. Qua ý kiến của đại biểu Quốc hội, cơ quan soạn thảo xin tiếp thu, lắng nghe ý kiến và đánh giá lại tác động của từng gói chính sách và những vấn đề đang còn tranh luận để đến kỳ họp sau đảm bảo thống nhất khi ban hành.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cũng giải trình một số vấn đề có nhiều ý kiến đại biểu nêu liên quan đến quy định giao Chính phủ quy định hàng hóa, dịch vụ hộ gia đình, cá nhân không chịu thuế VAT; về thuế đối với cổ vật; đối với hàng hóa phân bón…

Phát biểu kết luận phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải cho biết, các đại biểu đã tham gia nhiều ý kiến xác đáng vào nhiều điều khoản cụ thể, theo đó, cần nghiên cứu kỹ lưỡng để hoàn thiện dự thảo Luật, rà soát tên để dự thảo luật bám sát mục tiêu đặt ra trong các Nghị quyết của Đảng, Chiến lược cải cách hệ thống thuế, lộ trình tiến tới áp dụng một loại thuế suất, tính khả thi thực tế và cụ thể của các điều khoản quy định trong dự thảo luật, các nội dung giao Chính phủ, các bộ quy định, sự phù hợp, tương thích của dự thảo Luật với các luật có liên quan.

Các đại biểu cũng tham gia nhiều ý kiến về các nhóm hàng hóa, dịch vụ thuộc đối tượng chịu thuế, đối tượng không chịu thuế, đối tượng chịu thuế suất 0%, người nộp thuế, giá tính thuế, thời điểm xác định thuế GTGT, các mức thuế suất, mức doanh thu bán hàng hóa dịch vụ không chịu thuế GTGT, kê khai khấu trừ thuế GTGT đầu vào, quy định về hoàn thuế và điều khoản thi hành…

Phó Chủ tịch Quốc hội cho biết, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ chỉ đạo cơ quan thẩm tra phối hợp chặt chẽ với cơ quan soạn thảo và các cơ quan có liên quan, nghiên cứu các ý kiến phát biểu tại hội trường và các ý kiến phát biểu tại tổ để tiếp thu, hoàn thiện dự án Luật trình Quốc hội xem xét thông qua tại Kỳ họp thứ 8.

Linh Đan