Cảnh báo gia tăng bệnh truyền nhiễm trong mùa tựu trường

Bệnh viện Nhi Trung ương ghi nhận số trẻ đến khám vì cúm mùa tăng đột biến trong 2 tháng qua. Các bác sĩ nhấn mạnh, nhiều trường hợp nhập viện do biến chứng viêm phổi, viêm tai giữa, co giật do sốt cao – những biến chứng nguy hiểm thường gặp ở trẻ em mắc cúm. Một bé gái 8 tuổi ở Nghệ An nhập viện với triệu chứng mệt mỏi và tức ngực, sau khi chẩn đoán, bác sĩ xác định bệnh nhi mắc viêm cơ tim nhẹ - một biến chứng nguy hiểm của cúm. Các bác sĩ cảnh báo rằng nhiều gia đình thường chủ quan, cho rằng cúm không nghiêm trọng và trì hoãn việc thăm khám dẫn đến những biến chứng khó lường.

Cần nâng cao phòng bệnh truyền nhiễm cho học sinh trong năm học mới.

Sốt cao 2 ngày, chị Phạm Thị Trang (phường Ngọc Hà, Hà Nội) đưa con đến khám tại Bệnh viện Đa khoa Xanh Pôn, sau khi làm xét nghiệm, bác sĩ chẩn đoán cháu bị cúm A. Chị Trang cho biết, con đang học mầm non, trong lớp cũng có bạn sốt phải nghỉ học.

Thống kê của Bộ Y tế, Việt Nam ghi nhận bệnh cúm quanh năm nhưng thường tăng cao vào thời điểm giao mùa, đặc biệt từ tháng 9 đến tháng 4 năm sau, trùng với thời gian học sinh trở lại trường học sau kỳ nghỉ hè. Trẻ em là nhóm dễ mắc cúm nhất do hệ miễn dịch chưa hoàn thiện, thói quen vệ sinh cá nhân chưa tốt và thường xuyên tiếp xúc gần gũi với bạn bè trong lớp học.

Một điểm đáng lo ngại là cúm mùa có khả năng lây lan từ trẻ em sang người thân trong gia đình, nhất là ông bà và phụ nữ mang thai, những đối tượng dễ bị biến chứng nặng nếu nhiễm virus. Điều này không chỉ gây ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng mà còn tạo thêm áp lực cho hệ thống y tế.

Theo BS Đào Hữu Nam, Trưởng Khoa Điều trị tích cực, Trung tâm Bệnh Nhiệt đới, Bệnh viện Nhi Trung ương, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) cảnh báo cúm mùa năm nay có xu hướng diễn tiến phức tạp hơn, với nhiều ca biến chứng cần thở máy và chăm sóc tích cực, gây áp lực lớn lên hệ thống y tế. WHO cũng cảnh báo cúm mùa vốn được coi là bệnh thường gặp vào mùa đông xuân nhưng đang có xu hướng lưu hành quanh năm.

Đặc biệt, mùa thu 2025 chứng kiện sự gia tăng rõ rệt về số ca mắc và nhập viện, trong đó nhóm trẻ em và người cao tuổi chịu ảnh hưởng nặng nề nhất. Tại nhiều quốc gia châu Á, châu Âu và Bắc Mỹ, các bệnh viện ghi nhận số ca nhập viện vì biến chứng cúm mùa tăng gấp 1,5 -2 lần so với cùng kỳ năm ngoái.

BS Nam cho biết, cúm mùa thường khởi phát với các triệu chứng: Sốt, ho khan, sổ mũi, đau đầu, mệt mỏi, đau cơ. Tuy nhiên, ở trẻ em và người có bệnh nền, bệnh có thể tiến triển nhanh, gây biến chứng nặng như: Viêm phổi nặng, suy hô hấp, viêm cơ tim, viêm não, mất nước, co giật do sốt cao và bội nhiễm vi khuẩn đường hô hấp.

Ngoài cúm, các dịch bệnh truyền nhiễm khác như tay chân miệng, sởi, COVID-19, sốt xuất huyết cũng có nguy cơ gia tăng khi tựu trường. Đây là thời điểm trẻ trở lại môi trường học tập đông đúc, tiếp xúc gần gũi với thầy cô và bạn bè. Tại Hà Nội từ tháng 8 nhiều trẻ mầm non đã đi học, dịch bệnh truyền nhiễm như tay chân miệng ghi nhận gần 100 ca mắc/tuần. Theo Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) TP, từ đầu năm đến nay, Hà Nội ghi nhận 3.860 trường hợp mắc tay chân miệng tại 126 phường, xã (tăng gấp hơn 2 lần so với cùng kỳ năm ngoái) với 55 ổ dịch. CDC Hà Nội dự báo số mắc có thể gia tăng khi học sinh tựu trường.

Riêng với sốt xuất huyết, tuần qua tại TP Hồ Chí Minh ghi nhận số ca mắc tăng 38% so với trung bình 4 tuần trước. Đáng lo ngại, nhiều trẻ em nhập viện trong tình trạng nguy kịch do biến chứng nặng. Chỉ còn vài ngày nữa là khai giảng năm học mới, đây cũng là nỗi lo khi trường học là nơi tập trung đông người, có nguy cơ cao lây lan bệnh sốt xuất huyết khi các em tiếp xúc với muỗi vằn mang mầm bệnh.

PGS-TS Trần Đắc Phu, nguyên Cục trưởng Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế), cho biết, nhiều bệnh truyền nhiễm đã có vaccine và việc tiêm vaccine mang lại hiệu quả cao cho phòng bệnh, giảm nguy cơ bệnh nặng và giảm tử vong. Đặc biệt, cúm mùa thường lây lan mạnh khi vào mùa, nhất là trong môi trường học đường, tuy là bệnh thường gặp nhưng không thể chủ quan.

Nhiều người có tâm lý xem nhẹ vì nghĩ cúm sẽ tự khỏi, tuy nhiên cúm có thể gây ra biến chứng nguy hiểm, đặc biệt ở trẻ nhỏ và người có bệnh nền. Phòng bệnh bằng tiêm vaccine và thực hiện vệ sinh cá nhân là những biện pháp đơn giản nhưng rất hiệu quả.

“Hiện tại, các điểm tiêm chủng trên toàn quốc đã cung cấp đầy đủ vaccine cúm mùa cho trẻ em và người lớn. Phụ huynh nên chủ động đưa con em đi tiêm phòng càng sớm càng tốt để kịp thời tạo kháng thể trước thời điểm cao trào của mùa dịch. Đồng thời, cần thường xuyên theo dõi thông tin y tế chính thống để cập nhật các khuyến cáo phòng bệnh từ ngành y tế”, ông Phu nói.

Theo BS Nguyễn Thị An, Hệ thống tiêm chủng Safpo/Potec, bệnh cúm dễ gặp nhất ở những đối tượng có hệ miễn dịch chưa hoàn thiện hoặc sức đề kháng yếu như trẻ sơ sinh (trẻ sơ sinh dưới 6 tháng tuổi chưa được tiêm vaccine cúm nên có nguy cơ nhiễm cúm rất cao).

Đối với những em bé sinh non (dưới 32 tuần tuổi) kèm theo những nguy cơ về sức khỏe có khả năng mắc cúm cao hơn và diễn biến nặng nề hơn. Trẻ em, đặc biệt là trẻ dưới 2 tuổi có hệ miễn dịch chưa hoàn thiện là đối tượng có nguy cơ cao mắc các bệnh truyền nhiễm, trong đó có cúm mùa. Virus cúm biến đổi hằng năm nên việc tiêm vaccine cần nhắc lại hàng năm để có miễn dịch chống lại các chủng virus mới.

Theo PGS.TS Trần Đắc Phu, với những bệnh truyền nhiễm chưa có vaccine như tay chân miệng, cha mẹ và nhà trường cần chú ý vệ sinh tay và đồ dùng, dụng cụ học tập cho trẻ sạch sẽ để tránh lây lan bệnh.

Trần Hằng