Cảnh giác dịch bệnh mới nổi, tái nổi

WHO công bố kết quả xét nghiệm bệnh lạ tại Congo

Ngày 15-12, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) xác định: sốt rét có thể là nguyên nhân chính gây ra căn bệnh lạ tại Congo. Tính đến ngày 11-12, tại khu vực Panzi, tỉnh Kwango, Congo đã ghi nhận 406 trường hợp mắc căn bệnh này, 31 trường hợp tử vong. Các trường hợp mắc chủ yếu là trẻ em, và tất cả trường hợp nặng đều bị suy dinh dưỡng nghiêm trọng. Ban đầu, các chuyên gia của WHO cho rằng căn bệnh chưa được xác định này rất có thể là bệnh cũ, như viêm phổi cấp tính, cúm, Covid-19, sởi, sốt rét, sốt xuất huyết hay chikungunya (một loại bệnh sốt cấp tính lây truyền do muỗi vằn truyền bệnh). Các triệu chứng của bệnh bao gồm sốt, đau đầu, ho, khó thở và thiếu máu, rất giống các bệnh đường hô hấp thông thường.

Trong khi đó, vào tháng 9-2024, Bộ Y tế Ấn Độ cho biết, một căn bệnh bí ẩn tấn công 7 ngôi làng thuộc huyện Kutch, bang Gujarat, khiến 16 người tử vong, trong đó có 6 trẻ em. Triệu chứng bệnh gần giống với cảm cúm. Người mắc bệnh bị cảm lạnh, ho, viêm phổi, sốt và khó thở. Kết quả điều tra lâm sàng ban đầu cho thấy ít nhất 10 người bệnh tử vong do tình trạng viêm phổi, nhiễm trùng đường hô hấp hoặc suy hô hấp nghiêm trọng. Hai người chết do nhồi máu cơ tim, một người bị đột quỵ não. Giới chuyên gia nghi ngờ đợt bùng phát liên quan đến những trận mưa lớn ở huyện Kutch. Từ sau đại dịch Covid-19, Ấn Độ đã đối phó ít nhất hai đợt dịch bùng phát do bệnh sốt bí ẩn, khiến hàng chục người tử vong, hiện vẫn chưa xác định được nguyên nhân mầm bệnh.

* Trước thông tin phòng thí nghiệm ở Australia gặp sự cố thất lạc 323 ống chứa virus nguy hiểm làm dấy lên nỗi lo dịch bệnh có thể lây lan ra ngoài môi trường và gây nguy hại sức khỏe cho người dân, PGS Đỗ Văn Dũng, nguyên Trưởng khoa Y tế công cộng, Đại học Y Dược TPHCM, khẳng định, việc lo ngại là không cần thiết. Bởi khi các lọ chứa virus bị thất lạc ra bên ngoài, virus sẽ bị phá hủy do nhiệt độ môi trường. Bên cạnh đó, các loại virus trong ống nghiệm bị thất lạc là virus chưa có đột biến, chưa được biến đổi nên không khác gì virus trong tự nhiên.

THANH HẰNG

- Ông LÊ ĐỨC LUẬN, Thứ trưởng Bộ Y tế:

Ngành y tế không thể đơn phương kiểm soát dịch bệnh

Ngành y tế không thể đơn phương kiểm soát dịch bệnh, đặc biệt là các dịch bệnh có yếu tố liên ngành như bệnh lây truyền từ động vật sang người và các vấn đề như kháng kháng sinh, an toàn thực phẩm, vấn đề sức khỏe do ô nhiễm môi trường và biến đổi khí hậu… Bộ Y tế cam kết sẽ tiếp tục tham gia một cách tích cực, thúc đẩy và triển khai một cách hiệu quả hơn nữa các hoạt động phòng chống dịch bệnh lây truyền từ động vật sang người và các vấn đề sức khỏe khác; đồng thời mong muốn cộng đồng quốc tế tiếp tục hỗ trợ Việt Nam, kiến nghị các giải pháp nhằm tháo gỡ những vướng mắc liên quan tới hoạt động phòng chống dịch bệnh lây truyền từ động vật sang người.

- PGS-TS NGUYỄN VŨ TRUNG, Viện trưởng Viện Pasteur TPHCM:

Sử dụng AI hỗ trợ phòng chống bệnh truyền nhiễm

Chúng ta có thể sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để phòng chống bệnh truyền nhiễm. Cụ thể, thông qua các nền tảng điện toán đám mây, AI có thể xử lý một lượng dữ liệu khổng lồ theo thời gian thực. Ngành y tế có thể sử dụng nó để xử lý các thông tin về lâm sàng, xét nghiệm, giúp các nhà quản lý, chuyên gia đưa ra quyết định chính xác dựa trên các bằng chứng. Song song đó, AI có thể theo dõi và phát hiện các đợt bùng phát bệnh truyền nhiễm, truy vết, giải trình tự gene, xét nghiệm PCR... nhanh chóng và chính xác. Tuy nhiên, AI không thể thay thế hoàn toàn con người. Có những quyết định của nó chính xác đến 90% nhưng chỉ để tham khảo, cuối cùng vẫn phụ thuộc vào con người đưa ra hướng đi chính xác.

- TS ANGELA PRATT, Trưởng đại diện Tổ chức Y tế thế giới tại Việt Nam (WHO):

WHO cam kết hỗ trợ Việt Nam kiểm soát bệnh truyền nhiễm

Biến đổi khí hậu làm tăng nguy cơ bùng phát các bệnh truyền nhiễm mới nổi và tái nổi như sốt xuất huyết, bệnh lây truyền từ động vật sang người. Không ngoại lệ, Việt Nam đang đối mặt thách thức lớn trong kiểm soát các dịch bệnh này. Việc ứng phó đòi hỏi hệ thống y tế linh hoạt, đi kèm chính sách và nguồn lực phù hợp. Mặc dù Việt Nam đạt được nhiều tiến bộ nhưng hệ thống y tế còn nhiều lỗ hổng, đặc biệt trong dự báo, giám sát và ứng phó bệnh truyền nhiễm quy mô lớn. Để vượt qua thách thức này, cần sự phối hợp chặt chẽ giữa các quốc gia, tổ chức quốc tế và ngành liên quan. WHO cam kết tiếp tục hỗ trợ Việt Nam trong cải thiện hệ thống y tế, xây dựng các giải pháp phòng chống và kiểm soát bệnh truyền nhiễm hiệu quả hơn trong tương lai.